چرا تصویر احمد مسعود کهنه نمی‌شود؟

چکیده :چرا تصویر احمد تازگی دارد و هر چه نگاهش میکنیم سیر نمیشویم؟ چون بساط دورویی تمام مدعیان دموکراسی‌ را که به امارت سیاه اسلامی تن دادند به هم زد و ثابت کرد محور مقاومت اینجاست: در کوههای پنجشیر در کنار رزمندگانی که دو دو تا چهارتا نکردند و گفتند امروز نایستیم؛ فردا بندگی، روزمرّه...

مجتبی نجفی

اگر مقاومت نمیکرد تصویر او خوانده نمیشد. در آنالیز تصویر، تصویر یک عنصر منزوی نیست‌. نشانه است و در سیستمی از روابط معنا می یابد. اگر حضور او به جای پنجشیر در لندن بود توجه شما را جلب میکرد؟ بعید میدانم. تصویر او در کوههای پنجشیر معنا می یابد. تصویر نه یک شخص که تصویر یک مقاومت. اگر مقاومت او برای قوم تاجیک بود یا خانواده اش اینگونه توجه افکار عمومی را جلب میکرد؟ بعید میدانم.

اگر تجربه طالبانیسم را در ایران نداشتید باز هم نگاه جوان شورشی شما را شکار میکرد؟ بعید میدانم. تصویر او تصویر آرزوی مقاومت همه قربانیان طالبانیسم هم هست.

اون نشان داد همه سیاست “دو دو تا چهارتا” نیست. سیاست رویا هم هست. در دوران افسون زدایی قهرمان به ناگاه در قلب رخداد ظاهر میشود و یکی از خصوصیات مهم رخداد را به رخ میکشد: پیش بینی ناپذیری. رخداد بزرگی رخ داد. در حالی که آمریکا تجهیزاتش را ذلیلانه در اختیار طالبان قرار داد و ختم پروژه آزادی افغانستان را اعلام کرد؛ در حالی که ترکیه به تقویت متحدین مذهبی اش علاقه دارد؛ در حالی که جمهوری اسلامی با گفتمان حفظ امنیت به همزیستی با همسایه خطرناکش تن داد؛ در حالی که در افغانستان ماه عسل پاکستان است و چین در اندیشه بسط حوزه نفوذش و اروپا در رودربایستی شناسایی امارت اسلامی، قهرمان رخداد همه را مبهوت کرد و گفت: چه ارزشی بالاتر از اینکه انسان جانش‌ را فدای آزادی و دموکراسی کند.

چرا تصویر احمد تازگی دارد و هر چه نگاهش میکنیم سیر نمیشویم؟ چون بساط دورویی تمام مدعیان دموکراسی‌ را که به امارت سیاه اسلامی تن دادند به هم زد و ثابت کرد محور مقاومت اینجاست: در کوههای پنجشیر در کنار رزمندگانی که دو دو تا چهارتا نکردند و گفتند امروز نایستیم؛ فردا بندگی، روزمرّه میشود. پس مقاومت آنها در کنار زنان و جوانان افغانستانی در سکوت غربیها در برابر امارت سیاه و پشتیبانی قدرتهای منطقه از نظم جدید نشان داد همه سیاست به هزینه فایده های کمّی نیست؛ گاهی در مقاومت است که فایده ایستادگی ظاهر میشود. مقاومتی که سوژه با شکوه سیاست را در کانتکست خاورمیانه و آسیای مرکزی خلق کرد. اراده های آزاد فقط در برابر اراده های قدرتهای جهانی قرار نگرفتند در برابر هژمونی شبکه های جهانی با قدرت ایستادگی و حمایت همین شما شهروندان مستقل ایستادند.

میوه این ایستادگی خلق همین تصویر است: جایی که مبارزه برای آزادی در افغانستان جنگ زده خلق شده و در برابر گفتمانهای قومی، گفتمانی ملی حول محور آزادی شکل گرفته. جهان مجبور است تصویر آن جوان سی و دو ساله را در پنجشیر بپذیرد. تصویر آزادی را.