این روزها نهج البلاغه بخوانیم.. (۵)؛ حاکمیت یک دست و مواجه بارنگهای گوناگون!

چکیده :️بر دلسوزان حاکمیت و دولت است؛ از همه سلیقه ها در مدیریت ها بهره بگیرد‌، و معیشتِ راحت را بر مردم هموار کند ، و با خدمتی متفاوت و اخلاقی برتر ؛ شهروندانی که همراهش نیستند را همراه کند . اینها نمونه ای از علاج واقعه پیش از وقوع...

هادی سروش

پس از کشته شدن عثمان مردم به سوی حضرت امیر (ع) هجوم آوردند و از ایشان در خواست قبول مسئولیت و بیعت با ایشان نمودند.

️امام علی (ع) بر اساس نقل نهج البلاغه در خطبه ۹۲؛ در این برهه حساس تاریخ اسلام به صورت رمزگونه به واقعیت های مهمی که در جامعه اسلامی مطرح بود اشاره نمودند و فرمودند:
“از من دست بدارید و فرد دیگرى را برای این مسئولیت بطلبید، چرا که مواجه با کارى هستیم که چهره ها و رنگهاى گوناگون دارد. نه دلها را در برابر آن طاقت شکیبایى است و نه عقلها را تاب تحمل. سراسر آفاق را ابرى سیاه فرو پوشیده و راههاى روشن ناشناخته مانده..”
“دَعُونِی وَ الْتَمِسُوا غَیْرِی، فَإِنَّا مُسْتَقْبِلُونَ أَمْراً لَهُ وُجُوهٌ وَ أَلْوَانٌ لَا تَقُومُ لَهُ الْقُلُوبُ وَ لَا تَثْبُتُ عَلَیْهِ الْعُقُولُ، وَ إِنَّ الْآفَاقَ قَدْ أَغَامَتْ وَ الْمَحَجَّهَ قَدْ تَنَکَّرَتْ…”

با الهام از این بیان کوتاه و کاربردی، چالش هایی که میتواند مورد نظر حضرت امیرالمومنین (ع) باشد از این قرار است ؛

۱) مردمان شاهد بودند گذشته نه چندان دور ، عده ای معدود ولی تاثیرگذار ، اجازه ورود برخی نام آشنایان را به ساختار قدرت ندادند! درست چیزی که باعث بیست وپنج سال ممنوعیت امام (ع) از ساحت خلافت ظاهری شد !

۲) شرائط جامعه بگونه ای رقم خورده که طاقت مردمان طاق شده چرا که آرزوهای آنان که وابسته به معیشت شان بوده ، نقش بر آب شده !
در این بحران نه “دل” به کسی میدهند و نه “فکر و اندیشه” تحمل خواهندداشت!

۳) از آن رهگذر که مشکلات جامعه ، مشکلات ساختاری است و چون ابر سیاه بر سر جامعه “سقف” زده ، چه بسا با تغییر افراد سودی نصیب شهروندان نمی شود!

۴) رانت خواران و آنان که به قول حضرت امیر (ع) تا توانسته اند از پستان قدرت دوشیده اند ، برای بیعت جمع شده اند ! و به تعبیر دیگر حضرت در خطبه ۲۱۰ منافقان پنهان زمان رسول الله ، آشکار میشوند!

۵) تاثیرگذارانی که روی تغییر مدیریت جامعه موثر بوده اند با غرور مستانه ای مترصد تقسیم غنائم ، و گرفتن پُست و مقام میشوند!

۶ ) به راههای روشن برای موفقیت عمومی بی توجهی میشود!

️در چنین شرائطی دو بحران “حاکمیت یکدست” راتحدید میکند:
اولی ؛ “فساد و رانت” است که به علتِ “بودِثروت وقدرت” و نیز “نبودِ نظارت” رخ میدهد!
دومی ؛ “فساداخلاقی” است که به دلیل اختلاف درون جناحی و منمیت ها شکل میگیرد!
آتش این دو بحران سیاسی-اخلاقی ، وقتی با عدم حمایت بیش از نیمی از شهروندان همراه باشد ، بسیار شعله ور و مخاطره آمیز است.

️بر دلسوزان حاکمیت و دولت است ؛
از همه سلیقه ها در مدیریت ها بهره بگیرد‌، و معیشتِ راحت را بر مردم هموار کند ، و با خدمتی متفاوت و اخلاقی برتر ؛ شهروندانی که همراهش نیستند را همراه کند . اینها نمونه ای از علاج واقعه پیش از وقوع است.

چه زیبا”شیخ اجل”فرمود:

علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد
دریغ سود ندارد چو رفت کار از دست
به روزگار سلامت سلاح جنگ بساز
وگرنه سیل چو بگرفت، سد نشاید بست