انقلاب اسلامی برای چه بود: آزادی یا دشمنی با غرب و آمریکا؟

چکیده :تا آن‌جا که می‌دانم، نه در داخل یا خارج از کشور، هیچ مطالعه‌ای صورت نگرفته، که چرا این بلا بر سر انقلاب آمد؟ البته از نظر حاکمیت، طرح چنین پرسشی، ماهیتاً نادرست است؛ چراکه بزعم آنان، ظرف ۴۲سال گذشته، هیچ انحرافی از اهداف و آرمان‌های انقلاب صورت نگرفته، و انقلاب، مصمم و استوار در جهت تحقق آن اهداف، گام...

صادق زیباکلام

چهل‌ودومین سالگرد ازدواج ناموفق ۲۲بهمن۵۷

چهل‌و‌دومین سالگرد انقلاب هم آمد و رفت؛ بدون آن‌که سخنی از چرایی انقلاب بمیان آید. سال‌ها می‌شود، و درست‌تر گفته باشیم، از همان سال‌های نخستِ انقلاب، مسئولین، کلامی پیرامون اهداف و آرمان‌های انقلاب نمی‌گویند. درعوض، سخنرانی‌های‌شان پیرامون «استکبارستیزی»، «دشمنی با آمریکا»، «نابودی اسرائیل»، «ایستادگی ملّت مسلمان و سازش‌ناپذیر ایران در برابر نظام سلطه» و ادبیاتی از این‌دست، که هیچ سنخیتی با اهداف و آرمان‌های انقلاب ندارند.

چرا چنین شد؟ چرا «استکبارستیزی»، «نظامی‌گری»، «دشمنی با غرب»، و «کرنش در برابر شرق»؛ جای آرمان‌های انقلاب، همچون «انتخابات آزاد»، «نبود زندانی سیاسی»، «استقلال قوۀ قضائیه»، «آزادی بیان» و… را گرفتند؟

تا آن‌جا که می‌دانم، نه در داخل یا خارج از کشور، هیچ مطالعه‌ای صورت نگرفته، که چرا این بلا بر سر انقلاب آمد؟ البته از نظر حاکمیت، طرح چنین پرسشی، ماهیتاً نادرست است؛ چراکه بزعم آنان، ظرف ۴۲سال گذشته، هیچ انحرافی از اهداف و آرمان‌های انقلاب صورت نگرفته، و انقلاب، مصمم و استوار در جهت تحقق آن اهداف، گام برداشته. اما می‌دانیم که این‌گونه نیست. نشان‌دادنِ این‌که آن‌چه که نظام می‌گوید جزء آرمان‌های انقلاب نبوده، چندان دشوار نیست. نگاهی به سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های رهبر انقلاب، از جمله ۱۲۷ مصاحبۀ ایشان با رسانه‌های بین‌المللی در پاریس، قطع‌نامه‌های راهپیمایی‌های تاریخیِ دوران انقلاب، صدها سخنرانیِ شخصیت‌های مخالف رژیم شاه اعم از مذهبی و غیرمذهبی در دوران انقلاب، جای هیچ تردیدی باقی نمی‌گذارد، که آیا انقلاب، برای تحقق اهداف و آرمان‌های دمکراتیک بود، یا غرب‌ستیزی و دشمنی با آمریکا؟

جایگزینی استکبارستیزی بجای آزادی‌خواهی، دو پی‌آمد ناگوار برای انقلاب اسلامی ببار آورده. نخست؛ بوجود آمدن حجم گسترده‌ای از تئوری‌های توطئه پیرامون انقلاب. خلاصۀ همۀ آن‌ها هم آن است که انقلاب، در حقیقت، یک برنامه و زدوبندی بود میان انقلابیون و لندن – واشنگتن، بمنظور سرنگونی محمدرضا پهلوی، و بروی کار آوردن روحانیون در ایران. بمنظور جلوگیری از پیشرفت‌های ایران از یک‌سو، و انتقام غربی‌ها از شاه بواسطۀ بالابردن بهاء نفت. با کمال تأسف، می‌بایستی اذعان داشت که بسیاری از ایرانیان تحصیل‌کرده، حتی شماری از چهره‌های آکادمیک خارج از کشور هم، در تنور چنین توهماتی می‌دمند.

پی‌آمد دوم، اسفبارتر است. پشت‌کردنِ گستردۀ نسل‌های بعد از انقلاب، بهمراه بسیاری از اقشار و لایه‌های تحصیل‌کرده به آن.