بحران تسلیت؟

چکیده :وقتی آیت‌الله منتظری درگذشت هم دچار همین بحران شد. مرجع درجه یکی که سالها در حصر خانگی بود و به قول خودِ خامنه‌ای «فقیهی متبحّر و استادی برجسته» بود. در نتیجه تسلیت را با این زخم زبان همراه کرد: «امتحانی دشوار و خطیر پیش آمد که از خداوند متعال می‌خواهم آن را با پوشش مغفرت و رحمت خویش بپوشاند و ابتلایٔات دنیوی را کفاره‌ی آن قرار دهد»، یعنی بلایی که سرش آوردم کفاره‌ی گناهانش بود!...

محمدجواد اکبرین

در سراسر ایران صحبت از شجریان است اما در سایت رهبر جمهوری اسلامی اثری از این نام و یاد نیست. او در مرگ استاد یگانه آواز ایران، باز هم دچار بحران تسلیت شده و تا این لحظه سکوت کرده است. چرا می‌گویم «باز هم»؟ چون بارها در دوران رهبری‌اش همین بحران را تجربه کرده است؛ اینجا تنها به دو نمونه اشاره می‌کنم:

احتمالا نسل جدید، «مهدی حایٔری یزدی» را نمی‌شناسد؛ در دایٔره‌المعارفِ فلسفی جهان او معروف است به «جامعُ الحکمتین» چون استاد کم‌نظیر فلسفه غرب و شرق بود و در مهمترین دانشگاه‌های دنیا از نیویورک تا تورنتو و آکسفورد درس داده و شاگرد تربیت کرده بود؛ در عین حال مجتهد مسلّم بود و صاحب رأی در شاخه‌های مختلف الاهیات. اما مخالف جدی ولایت فقیه بود و در این باب کتاب «حکمت و حکومت» را نوشته بود. خامنه‌ای در مرگ او نمی‌توانست سکوت کند اما در عین حال نمی‌توانست مرگ او را مصیبتی برای جامعه علمی ایران بداند. خواهرزاده‌ی حایٔری یزدی اما از اساتید حوزه علمیه قم بود. خامنه‌ای خود را با یک تسلیتِ خانوادگی خلاص کرد و مرگ داییِ «فیلسوف و عالم محقق» را به خواهرزاده و خانواده تسلیت گفت.

وقتی آیت‌الله منتظری درگذشت هم دچار همین بحران شد. مرجع درجه یکی که سالها در حصر خانگی بود و به قول خودِ خامنه‌ای «فقیهی متبحّر و استادی برجسته» بود. در نتیجه تسلیت را با این زخم زبان همراه کرد: «امتحانی دشوار و خطیر پیش آمد که از خداوند متعال می‌خواهم آن را با پوشش مغفرت و رحمت خویش بپوشاند و ابتلایٔات دنیوی را کفاره‌ی آن قرار دهد»، یعنی بلایی که سرش آوردم کفاره‌ی گناهانش بود!

این روزها وقتی با برخی از نزدیکان استاد شجریان مصاحبه می‌کنند یکی از جمله‌های‌شان این است که «خیلی اذیت کردند و آزارش دادند». آزارگرِ بزرگ، بلایی بر سر «زندگیِ» ارباب دانش و فرهنگ و هنر این کشور آورد که با «مرگِ» هر کدام‌شان دچار بحران تسلیت می‌شود؛ یا باید سکوت کند یا مجبور است راهی برای عقب نماندن از تسلیت بیابد. اما سخن درست‌تر آن است که مشکل او بحران تسلیت نیست؛ بحران لیاقت است!

تاریخ کشور ما پر است از سروهای بلند قامتی که خدمت به آنان در حیات‌شان و تسلا برای مرگ‌شان لیاقت می‌خواهد. مشکل او نداشتنِ زبان تسلیت نیست؛ مشکلش از دست دادنِ لیاقت تسلیت است.

https://www.instagram.com/p/CGKL69PC-jT/?igshid=1rpcal16af0as