علّت لجام گسیختگی و بی‌قراریِ نسلِ حاضر

چکیده :این عدّه از جوانان به همه چیز و همه کس بی‌اعتنا و بی‌اعتقاد هستند. چه، می‌بینند که زعمای قوم و سیاستمدارانشان دروغ می‌گویند، حرفها توخالی و پوک شده است، مفهومِ عدالت و آزادی و حقوقِ انسانی دگرگون گردیده، و در عالمِ عمل درست عکسِ آن است، که در حرف بیان...

محمّد‌علی اسلامی‌نُدوشن

…. …. نسلِ حاضر در کجا؟ هر قارّه، هر تمدّن وضع خاصّ خود دارد. البتّه وجه مشترکی بین نسل کنونی در همه‌ی کشورها هست؛ بنابراین به این وجه مشترک اشاره‌ای می‌کنیم و سپس می‌پردازیم به آنچه اختصاص به جوانانِ ایران دارد.

بطور کلّی تمدّنِ جدید دامنه‌ی آرزو و توقّع را بسیار گسترده است، امّا همراه با آن نتوانسته امکانها را به جلو برد. ریشه‌ی اصلیِ ناراحتی‌ها در این است، و چون نسل جوان ناشکیباتر و تأثّر پذیرتر از مُسن‌هاست، حالتِ سرکشی و عصیان در او بروز کرده. این حالت به صورت عنان گسیختگی، سرپیچی از نظم و مقرّرات، تمایل به پرخاش و زد و خورد، کشش به سوی مشروب و موادّ مخدّر و رقص‌های عجیب و غریب، تظاهر کرده است، عدّه‌ای از جوانان می‌خواهند خود را تخدیر کنند: از مشروب، از شب زنده‌داری، از رقص، از زد و خورد، از شهوت. فرق نمی‌کند، منظور سست شدن است، فراموش کردن است، از خود فرار کردن است.

این عدّه از جوانان به همه چیز و همه کس بی‌اعتنا و بی‌اعتقاد هستند. چه، می‌بینند که زعمای قوم و سیاستمدارانشان دروغ می‌گویند، حرفها توخالی و پوک شده است، مفهومِ عدالت و آزادی و حقوقِ انسانی دگرگون گردیده، و در عالمِ عمل درست عکسِ آن است، که در حرف بیان می‌شود. از طرف دیگر اینان می‌بینند که دنیا پیوسته بین جنگ و صلح در نوسان است، امیدی به فردا نیست، پس به خود می‌گویند: «باید دم غنیمت شمرد»، از «لحظه‌ها» بهره گرفت…

علّت دیگر، فشار زندگیِ ماشینی است. خاصّه در شهرهای بزرگ، زندگی در لای منگنه‌ی فلزّ و سیمان، دود و صدا، تراکمِ جمعیّت، دست و پا می‌زند. تماس بشرِ صنعتی با طبیعتِ خالص کم شده، با خاک و سبزه، با دشت، و چون هنوز در انسانِ کنونی نیاز به طبیعت به کلّی از میان نرفته، نسلِ حاضر، احساس خفقان می‌کند. در تب و تاب است.

امّا در ایران یا در هر کشور مشابه ایران، این مشکلات با حدّت و شدّتِ دیگر خودنمائی می‌کند، زیرا گودالِ عمیقی بین نحوه‌ی زندگیِ قدیم و زندگیِ جدید وجود دارد.

برخورد با تمدّن جدید فرنگی، روح جوانان را تکان داده است، بی‌آنکه تکیّه‌گاهی برای آنان ایجاد کند. تلوتلو می‌خورند و دیواری هم نیست که دست به آن بگیرند.

به وسیله‌ی فیلم، تلویزیون، مطبوعات و غیره، امکانهای لذّت‌بخشِ تمدّن جدید به جوانان عرضه می‌شود، امّا آنان توانایی و آمادگی ندارند که از آن امکانات استفاده کنند.