عدالت حلقه مفقوده در سپهر سیاسی

چکیده :خاورمیانه. خاورمیانه را میتوان به دوچیز ساده کرد، نفت و سنت. دوعنصری که چنان بهم تنیده اند که گویی مگر با اتمام کامل یکی (نفت) از هم جدا نخواهند شد! رابطه ای مسموم که فرزندی ناخلف بنام شکاف طبقاتی پس انداخته است. موجودی کج و معوج که در یک دست (کارگزاران و حلقه نزدیک به آنها) سعادت و رستگاری را نگه داشته و در دست دیگرش (فرودستان) فقر...

مرتضی چراغی

بیایید فرض بگیریم که سیستم های سیاسی در پی اجرایی کردی فضیلت های انسانی به معنی تام کلمه بوده اند.

عدالت بعنوان نمونه. عدل ما را یاد علی(ع) میاندازد. عادلترین کسی که حکومت اسلام بخود دیده، اسلامی که طلایه دار عدالت در جهان است. همان اسلامی که موتور محرک مردم در سال ۵۷ و انقلاب اسلامی ایران بوده است. به اتفاقات که نگاه میکنیم، به دولتها که یکی از پس دیگری آمده و رفته اند. به بزنگاهها و گردنه های سختی که گذرانده ایم، همیشه همواره سعی داشته ایم عدالت را بالا نگه داریم، بر پیشانی. همانطور که اسلام را.

چه در جنگ که مهندس موسوی عدالت اجتماعی و اقتصادی را بر پایه توزیع پیاده و تفسیر نمود و چه پس از آن، دوره سازندگی، که آیت الله هاشمی رفسنجانی با گفتمان عدالت استحقاقی تفسیر لیبرالی از اقتصاد ارائه کرد.

همانطور که میدانیم در واقع این فهم نخبگان از تفسیر عدالت است که باعث چرخش گفتمانی میشود. چه آنجا که بدنبال “آزادی” میگردد و با حادثه دوم خرداد در پی دال تهی گفتمان قبلی اصلاحات را شکل میدهد تا آن را، آزادی را، با عدالت قرین کند و اتفاقات مهمی همچون تنش زدایی در سطح بین الملل را رقم بزند و چه وقتی در قالب پوپولیسم به بازتولیدی از عدالت بر پایه پاسخ گویی به توده میرسد.

والبته چه حالا که آرام گرفته و سعی دارد بدور از افراط و تفریط های قبل، باتدبیر، اگر بتواند، قدمی بردارد.

اما بیایید کمی از بالاتر به مسئله نگاه کنیم، خاورمیانه. خاورمیانه را میتوان به دوچیز ساده کرد، نفت و سنت. دوعنصری که چنان بهم تنیده اند که گویی مگر با اتمام کامل یکی (نفت) از هم جدا نخواهند شد! رابطه ای مسموم که فرزندی ناخلف بنام شکاف طبقاتی پس انداخته است. موجودی کج و معوج که در یک دست (کارگزاران و حلقه نزدیک به آنها) سعادت و رستگاری را نگه داشته و در دست دیگرش (فرودستان) فقر را.

پس بیراه نیست اگر ادعا کنیم که هیچ کدام از پنج گفتمان سیاسی انقلاب در این آزمون موفق نشده اند. زیرا اساسا در اقتصاد رانتینری، این عدالت است که اول از همه قربانی شده و مفهوم خود را از دست خواهد داد.