دفاع خونین از اصل آزادی بیعت

چکیده :مدیریت امور دنیوی غیر رسالت است. درقرآن مجید رابطه سیاسی با رسول خدا را هم بر پایه نهادی تحت عنوان «بیعت» قرارمی‌دهد. رابطه پیامبر از حیث نبوت امری است الهی وربطی به مردم ندارد. «اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ»( انعام / ۲۴). ولی از بُعد مدیریت سیاسی بر مبنای بیعت است....

سید مصطفی محقق داماد

مطالعه قرآن مجید و امعان نظر در آیات آن به ما نشان می دهد که اکثر آیات قرآن در زمینه مبارزه با شرک، حکایت از مبارزه با نظریه‌ی خدای زمینی، یعنی «شاه خدائی» است. در مبارزه با نمرودیان وفرعونیان وقیاصره وکیاسره همه همین است. ( بقره / ۲۵۸).

قرآن می‌خواهد انسانیت وبشریت یعنی نوع انسان و بشر را خلیفه خدا قرار دهد و اختیار اداره و آبادی زمین را نه به دست یک فرد، بلکه بدست نوع بشر به نحو جمعی بسپارد. تعبیر قرآن مجید از نوع بشر «ناس» است؛ «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی» (حجرات / ۱۳). نظریه وراثت زمین در قرآن مجید برهمین مبنا استوار است. در این نظریه، یعنی خلافت انسان از خدا در روی زمین، مدیریت با تصمیم وآراء مردم انجام می‌گیرد. اراده مردم با اصل بیعت، آزاد وبدون هرگونه اکراه و زور صورت می پذیرد.

مدیریت امور دنیوی غیر رسالت است. درقرآن مجید رابطه سیاسی با رسول خدا را هم بر پایه نهادی تحت عنوان «بیعت» قرارمی‌دهد. رابطه پیامبر از حیث نبوت امری است الهی وربطی به مردم ندارد. «اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ»( انعام / ۲۴). ولی از بُعد مدیریت سیاسی بر مبنای بیعت است. لذا فرموده است: « َقَدْ رَضِیَ اللهُ عَنِ الْمُؤْمِنینَ إِذْ یُبایِعُونَکَ تَحْتَ الشَّجَرَهِ» ( فتح / ۱۸). به دیگر سخن بیعت با رئیس، قدرت عقدی است که در حقوق عمومی اسلامی، چارچوب حکومت و رابطه حاکم با مردم را برمبنای یک قرارداد دو‌جانبه تشکیل می‌دهد. این عقد براساس اراده آزاد منعقد می‌شود؛ یعنی مردم با آزادی مطلق بدون هرگونه اکراه باید بیعت کنند.