جنگ یا صلح؟

چکیده :در جنگ که مرگ و نیستی ارزش است و رایج، مرگ خود سرباز هم ارزش است و شهادت! حتی مرگ سربازی نظیر آرش کمانگیر برای نجات یک کشور اجتناب ناپذیر. اما مرگ طبیب هیچ‌گاه ارزش نیست؛ هم طبیب و هم سیستم وظیفه‌دارند طبیب را زنده و سالم نگه دارند. این ضایعه خطایی است که برای آن، هم سیستم و هم گاه حتی طبیب را باید سرزنش کرد....

جنگ یا صلح؟

بابک زمانی

مدنی است در توصیف خدمات پزشکی در جریان بحران کرونا و در تقدیر از ایشان از اصطلاحات جنگی استفاده می‌شود. البته احتمالاً کلماتی بهتر از این اصطلاحات حماسی به ذهن افراد نمی‌رسد و حسن نظر دارند، اما در این زمینه باید به چند نکته اشاره کرد؛

– کار و تلاش پزشکان درنهایت در جهت صلح و آسایش است و زندگی و زنده ماندن، حال‌آنکه جنگ تلاشی است در جهت امحا و مرگ ولو مرگ دشمن.

– در جنگ که مرگ و نیستی ارزش است و رایج، مرگ خود سرباز هم ارزش است و شهادت! حتی مرگ سربازی نظیر آرش کمانگیر برای نجات یک کشور اجتناب ناپذیر. اما مرگ طبیب هیچ‌گاه ارزش نیست؛ هم طبیب و هم سیستم وظیفه‌دارند طبیب را زنده و سالم نگه دارند. این ضایعه خطایی است که برای آن، هم سیستم و هم گاه حتی طبیب را باید سرزنش کرد. مرگ طبیب حتی پوشاننده خطا هم نیست. بخصوص که در سیستم بهداشت و درمان از ویزیت و معالجه بیماران گرفته تا رده‌های بالای مدیریتی همه و همه در حال کارهای پزشکی هستند و مشمول اخلاقیات و سوگندی مشترک می‌باشند. مسئول عالی‌رتبه‌ای که در جریان یک اپیدمی سراسری مبتلا می‌شود بمیرد یا زنده بماند برخلاف سوگند خود عمل کرده چراکه بی‌شمار پزشکان هم به تأسی او در خطر افتاده‌اند.

– پزشکان تنها در حین بحران نیست که با وظیفه‌شناسی در حال خدمت‌رسانی هستند، سال‌هاست طبیبان ما در دورافتاده‌ترین مناطق با دشوارترین و کمترین امکانات در حال انجام‌وظیفه هستند. شرایط اضطراری، عنوان‌های جنگی و خدای‌ناکرده متعارف کردن یا ارزش ساختن از بیماری و مرگ طبیبان یک معنایش هم این است که گویا پزشکان تنها در این یا آن بحران وظیفه‌شناس بوده‌اند و تنها با مرگ و بیماری است که ارج‌وقرب می‌یابند. خیل عظیم مهاجرت روزانه پزشکان به کشورهایی مثل کانادا، آن‌هم درحالی‌که بسیاری از مردم و دولتی‌ها درآمد پزشکان در ایران را کم نمی‌دانند. یک معنایش هم این است که این پزشکان نه به خاطر مسائل صرفاً اقتصادی که برای مسائل معنوی به معنای شرایط کاری علمی‌تر و مدرن‌تر است که کشور را ترک می‌کنند، معنای دیگرش این است که پزشکانی که مانده‌اند با کمترین امکانات و بیشترین دشواری‌ها در حال حفظ کیفیت سلامت در کشور هستند، نه تنها در حین بحران که همواره.