“کرونا” و سخنی با مرکزیت امور مساجد

چکیده :این حساسیت وقتی به اوج خود میرسد که امثال ما که در کسوت روحانیت هستیم ؛ خدای نخواسته، ملاکات شرعیه و عقلائیه ای که در حفظ امنیت سلامت جامعه داریم را ، مورد بی مهری قرار دهیم. چرا که مردم بسیار به سلامت خود حساس اند و سیاست گذاری ها و اقدامات در حوزه سلامت را دقیق رصد...

هادی سروش

طبق گزارش ایسنا ؛ مرکز رسیدگی به امور مساجد اطلاعیه منتشر نموده که در ابتدای آن این حدیث منسوب به پیامبر (ص) نقل شده است .

《پیامبراکرم(ص):
إذا نَزَلَتِ العاهاتُ وَالآفاتُ عوفِیَ أهلُ المَساجِد / هرگاه آسیبها و آفتها فرودآیند، مسجدیان در امان‌اند.》

و در ذیل اطلاعیه ؛ به باز بودن درب مساجد و امکان برقراری جماعت و نیز رعایت بهداشت اشاره شده است.

اما تمام نکته در انتخاب حدیثی است که در اول اطلاعیه درج نموده اند.

انتخاب این حدیث منسوب به پیامبر (ص) در اول اطلاعیه رسمی یک سازمان تعریف شده برای مساجد و امور روحانیت ، گویای این معنا است ؛ امروز که در مواجه با خطر سخت بیماری بسیار مسری “کرونا” هستیم برای در امان بودن به مسجد پناه آوریم تا در امان باشیم.

در اینجا نکاتی را به آقایان محترم این مرکز تقدیم میکنم :

اول :
تردیدی نیست مسجد مکان اول و آخر برای اجتماعات دینی است که از این پایگاه نورانی میتوان بهره های اعتقادی و اخلاقی برد و راهکارها برای معضلات اجتماعی یافت و نیز ؛ در راز ونیاز با خدای متعال موفق بود.

دوم :
به ارتکاز قطعی عقلی و عُقلائی ، معنای پناه آوردن به مسجد در مواجهه ی با “عاهات” یعنی بیماری ها، بیماری های غیر مسری است .
این ارتکاز قطعی در روایت امام کاظم (ع) تصریح شده که فرمود : کسی که در مناطق “وبا” زده هست ، حق ورود به مسجدی که در انجا وبا سرایت نکرده ، ندارد .

و چه بسا با توجه به روایات دیگر بتوان گفت : مقصود از “عاهات” در این روایت ؛ بیماری های اعتقادی و اخلاقی باشد. یعنی در زمانی که جامعه به بیماری اخلاقی و اعتقادی مبتلا میشود ، باید رو به مساجد -یعنی دین و دیانت- داشت.
واین معنا با قاعده “تناسب حکم و موضوع” ، قابل تایید است.

سوم :
اینکه در بیماری ها و آسیب ها ، مسجدیان در امن هستند ، به چه معناست ؟
اگر ما جمود بر ظاهر این حدیث منسوب به پیامبر (ص) کنیم ، جا دارد جوانی از ما روحانیون بپرسد ؛ پس چگونه بود که در جریان حمله شامیان به کعبه در زمان زعامت عبدالله بن عمر بر مسجدالحرام ، مسجد و مسجدیان ، و همه کسانی که به داخل مسجد پناه آورده بودند ، به آتش شامیان سوختند؟!

امروز ؛ اکثر جامعه از مبانی دینی اطلاع دارند ، از روحانیت و خصوصا مرکزیت آن توقع است که در استفاده از ادله دینی و بالخصوص روایات ، نهایت دقت و صرافت را لحاظ نماید تا خدای نخواسته دین گریزی برای جوانان ما پیش نیاید.

این حساسیت وقتی به اوج خود میرسد که امثال ما که در کسوت روحانیت هستیم ؛ خدای نخواسته، ملاکات شرعیه و عقلائیه ای که در حفظ امنیت سلامت جامعه داریم را ، مورد بی مهری قرار دهیم. چرا که مردم بسیار به سلامت خود حساس اند و سیاست گذاری ها و اقدامات در حوزه سلامت را دقیق رصد میکنند.

چهارم:
سروران‌گرام‌؛ مخاطب اطلاعیه شما در مرحله نخست آقایان علماء و ائمه جماعات است و تعجب است که در میان انبوهی از روایات صحیح السند ،در ابتدا اصلاعیه به این روایت تمسک نموده اید.

این روایت از کتاب “جعفریات” ، نوشته محمدبن محمدبن اشعث است وتوجه به فقهاء به این کتاب مهم است؛

طبق ادعا؛ این کتاب اسنادش به امام صادق (ع)است درحالیکه این اسناد مورد قبول شخصیت منحصر بفرد در “علم الرجال” سیدنا الاستاد آیت الله شبیری زنجانی نیست.
ایشان دردرس خارج خمس ونیز نکاح که حقیر توفیق تلمذ داشتم ، این کتاب راغیر مستندمعرفی مینمودند.

قبل از ایشان ؛ حضرت امام (ره) در جلد سوم کتاب الطهاره اسنادش به امام صادق(ع) راقطعی نمیداند وطبق روایتش فتوانمیدهد.

و نیز مرحوم آیت الله خویی به کلی اسناد آن را مردود اعلام نموده و در معجم رجال الحدیث مینویسد :
«ما در گذشته به این کتاب اعتماد می‌کردیم امااخیراً از نظرخودبرگشتیم؛ چراکه درسند این کتاب شخصی به نام موسی‌ بن‌ اسماعیل وجود دارد که در کتب رجالی وثاقت اوبیان نشده و نمی‌توان به وی اعتماد کرد»(ج ۱ص۱۱۸)

و مهمتر ؛ مرحوم صاحب جواهر است که چنین نوشته ؛
«کتاب جعفریات بنابر آنچه بزرگان نقل کرده‌اند، … از منابع معتبر نمی‌باشد و هیچ کس به صحت آن حکم نکرده است. و حتی استنادش به مصنف به قدری که موجب اطمینان باشد، نیست»( ج۲۱ ص ۳۹۸)

طبق تحقیق ، این کتاب دو مشکل عمده دیگر دارد؛ یکی آنکه به شهادت سید بن طاوس ، اصل این کتاب فقط هزار روایت داشته درحالیکه نسخه موجود دارای۱۶۵۱ حدیث است!
ودوم اینکه مضامین غالب روایات این کتاب مطابق فقه اهل تسنن است و راوی آن ازعلماء اهل سنت درمصر بوده.

سخن پایانی؛
راه صواب که موردپذیرش عارف وعامی جامعه میباشد ودراین اطلاعیه دیده نمیشود،این است که؛تصمیم گیری در اموری مهمی ماننداجتماعات درزمان شیوع بیماری های شدیداً مسری که سلامت کل جامعه راتهدیدمیکند،به کارشناسان متعهدحوزه پزشکی و بهداشت سپرده شود.