مطالبه تغییر حکومت و نگرانی همزمان از آن در بین مردم

چکیده :به یقین میتوان گفت که تداوم حکومت کنونی دستاوردی بجز فلاکت بیشتر برای مردم و عقب ماندگی و توسعه نیافتگی بیشتر برای ایران به همراه نخواهد داشت. اما آیا با همین یقین و قاطعیت میتوان گفت که سرنگونی حکومت کنونی کشور و مردم را در وضعیت بهتر قرار خواهد داد و با وضعیتی به مراتب بدتر و بحرانی تر مواجه نخواهد ساخت؟...

ابوالفضل رحیمی شاد

آنچه در چهل سال اخیر بر سر مردم ایران رفته است موجب شده است که مردم از وضعیت خود و شرایطی که در آن زندگی میکنند (فقر،بیکاری،بی عدالتی و تبعیض،نبود آزادیهای اجتماعی و سیاسی،ناکارامدی شدید نظام مدیریتی، فساد گسترده در تمام ارکان نظام) به شدت ناراضی باشند. و چون جمهوری اسلامی و مسئولان آنرا عامل اصلی وضعیت و شرایط بسیار نامطلوب کنونی میدانند و براساس تجربه چهل سال گذشته حل مشکلات را از طریق جابجایی افراد در درون نظام ناممکن میدانند، به این نتیجه رسیده اند که تغییر در نظام سیاسی برای باز شدن مسیر جهت حل مشکلات ایجاد شده ضروری و اجتناب ناپذیر است. اما از سوی دیگر نامعلوم بودن ساختار سیاسی و مدیریتی جایگزین که بتواند مشکلات مردم را یک به یک برطرف سازد و به مطالبات آنها پاسخ بدهد و با مخاطراتی که میتواند کشور را در دوران گذار و جابجایی حکومت ها تهدید کند مقابله نماید موجب ترس و نگرانی مردم از فردای پیروزی شده است. به یقین میتوان گفت که تداوم حکومت کنونی دستاوردی بجز فلاکت بیشتر برای مردم و عقب ماندگی و توسعه نیافتگی بیشتر برای ایران به همراه نخواهد داشت. اما آیا با همین یقین و قاطعیت میتوان گفت که سرنگونی حکومت کنونی کشور و مردم را در وضعیت بهتر قرار خواهد داد و با وضعیتی به مراتب بدتر و بحرانی تر مواجه نخواهد ساخت؟

در مواجهه با این مسئله منتقدین و مخالفین وضع موجود به سه گروه تقسیم شده اند که پاسخهای متفاوتی برای این مسئله دارند .

۱_اصلاح طلبان: این گروه سعی دارند که نشان دهند وضعیت مردم و شرایط کشور پس از سقوط حکومت کنونی بطور قطع و یقین بدتر و آشفته تر خواهد شد و برای جلوگیری از آن حکم به لزوم تداوم حکومت کنونی و تلاش برای اصلاح وضع موجود میدهند.

اصلاح طلبان اگرچه در حال حاضر نقش ایجابی در رهبری معترضان ندارند اما اظهار نظرهای آنها میتواند اثر سلبی و بازدارنده داشته باشد و بر نگرانی و ترس مردم از به میدان آمدن بیفزاید.

۲_ سرنگون طلبان: این گروه با انکار مسئله یا کم هزینه نشان دادن آن در مقایسه با پیامدهای منفی و هزینه تداوم حکومت کنونی و حتی ناگزیر بودن عبور از این مرحله حکم به تعجیل در تغییر حکومت میدهند.و تلاش میکنند با ایجاد وفاق بین مخالفان حکومت کنونی و تاکید بر ضعفها و مشکلات انگیزه به میدان آمدن را در مردم افزایش دهند. این نحوه مواجهه با مسئله اگر چه ممکن است در کوتاه مدت نتیجه دلخواه به همراه داشته باشد اما اتحاد مصلحتی و موقت شکل گرفته بین افراد و گروه های مختلف چون صرفا جنبه سلبی دارد (اتحاد بر سر آنچه نمیخواهند) و بخاطر تعجیل در سرنگونی از پرداختن به موانع امروز و مخاطرات بعد از پیروزی پیش روی جنبش و تلاش برای رفع آنها بازمانده است نه تنها نمیتواند نگرانی مطرح شده را از بین ببرد که اتفاقا همین وفاق صرفا سلبی یکی از عوامل موثر در ایجاد نگرانی برای فردا است.

سرنگون طلبان چون هیچ برنامه روشن و معینی بجز رویارویی و درگیری خیابانی با حکومت و بسیج مردم از طریق تحریک احساسات و تولید هیجان ندارند به احتمال زیاد در برابر سرکوب حکومت تضعیف شده و به مرور حمایت مردم ناراضی را از دست خواهند داد و بر احساس ناتوانی مردم در ایجاد تغییر و پذیرش اجباری شرایط موجود می افزایند.

۳_تحول خواهان بنیادین: این گروه نه مانند اصلاح طلبان مسئله را لاینحل و تغییر حکومت را منجر به بدتر شدن شرایط میدانند و نه مانند سرنگون طلبان مسئله را بی اهمیت و تغییر حکومت را منجر به بهبود قطعی وضعیت مردم و جامعه میدانند. از منظر تحول خواهی بنیادین اگرچه امروز تغییر حکومت برای حل مشکلاتی که مردم و کشور دچار آن شده اند ضروری است اما چه بسا ممکن است افزون بر مشکلات کنونی مشکلات پنهان شده و دور از چشم مانده نیز امکان ظهور و بروز پیدا کنند.از این منظر وفاق سلبی ایجاد شده در بین ناراضیان و مخالفان اگر چه برای پیروزی بر حکومت کنونی و سرنگونی آن لازم است اما این وفاق برای کاستن از مخاطرات دوره گذار کافی نیست. زیرا این وفاق صرفا جنبه سلبی دارد و بر فرض موفقیت و عبور از حکومت کنونی در فردای پیروزی قطعا از بین خواهد رفت و کار را به مراتب سخت تر از امروز خواهد ساخت. کشمکش و درگیری بر سر قدرت که آنروز ایجاد خواهد شد پیامدهای بسیار ناگوارتری علاوه بر مشکلات امروز به همراه خواهد آورد و زودتر و بیشتر از تجربه انقلاب ۵۷ مردم را از کرده خود پشیمان خواهد ساخت.از اینرو در تحول خواهی بنیادین پیش و بیش از تعجیل و تاکید بر سرنگونی حکومت کنونی بر شکل گیری سازمان مدیریت و رهبری جنبش که مبتنی بر وفاق ایجابی(تلاش و اجماع برای رسیدن به نظری واحد از سوی تمامی فعالان حوزه اندیشه و قلم و سیاست در طرح و تعریف شکل و ساختار حکومت فردا) باشد تاکید میشود تا از طریق ایجاد این همسویی و هم نظری آشکار در بین تمامی مخالفان ضمن شناخت و برطرف کردن بخشی از مخاطرات دوران گذار با ایجاد اطمینان و امید بیشتر در بین اقشار مختلف جامعه هم از نگرانی مردم بکاهد و هم بر احتمال حضور و پایداری مردم در میدان مبارزه بیفزاید.