ایران در دوره پسابرجام

چکیده :بر خلاف کسانی که فکر می‌کنند ‌با اجرای برجام نهایت دستاورد ایران بازگشت به نقطه‌ای است که بیش از یک دهه پیش و پیش از اوج گرفتن قصه تحریم‌ها در آن بوده ایم؛ باید گفت که نه تنها بازگشت به‌موقعیتی که در دوره اصلاحات وجود داشته است به عنوان جایگزین وضعیتی که در دو دولت آقای محمود احمدی‌نژاد حاصل شد، به خودی خود، اتفاق نامطلوبی نیست و حتی تا حد زیادی مطلوب است؛ بلکه اقداماتی که طی بیش از دو سال اخیر در سیاست خارجی ایران صورت گرفته است، بی‌شک شرایط را به وضعیتی مطلوب‌تر رهنمون خواهد...

سید محمد صدر

آغاز اجرای «برجام» رخداد مهمی است که نه فقط از جهت حل نهایی مسأله هسته‌ای و لغو تحریم‌های هسته‌ای وضع شده علیه ایران، بلکه به تناسب در حوزه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی تأثیر‌گذار خواهد بود. یکی از مهم‌ترین پیامدهای عملیاتی شدن توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها در حوزه سیاسی و بین‌المللی، خروج ایران از انزوای چند ساله در عرصه بین‌المللی خواهد بود. چه آنکه فارغ از پیامدهای سنگین اقتصادی تحریم‌هایی که در یک مقطع چندین ساله از سوی جامعه جهانی به ایران تحمیل شد، انزوای سیاسی- بین‌المللی هم به مخدوش شدن وجهه ایران در میان کشورهای جهان منجرشد.

حال به دنبال اعتماد‌سازی دوجانبه که به دنبال اجرایی شدن برجام به وجود آمد، جایگاه ایران در صحنه بین‌المللی ارتقا خواهد یافت. چنان که شاهد بودیم در ماه‌های پس از اعلام توافق هسته‌ای و پیش از اجرایی شدن آن، فصل نوینی در تعاملات دیپلماتیک ایران و کشورهای بین‌المللی شکل گرفت و هیأت‌های زیادی در سطوح بالای سیاسی و اقتصادی از کشورهای مختلف راهی تهران شدند. اتفاقی که نشان دهنده آن بود که پس از اجرای برجام موقعیت ایران کاملاً تغییر کرده و به یکی از بازیگران مطرح در جامعه بین‌الملل تبدیل شده است.

وجه دیگر تأثیر آغاز اجرای برجام بی‌شک اثری است که این اتفاق در عرصه اقتصادی ایران بر جای خواهد گذاشت. آزاد شدن سرمایه بلوکه شده ایران در بانک‌های خارجی می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلاتی را که دولت با آن دست به گریبان است، حل کند و به زمینه‌ای برای گشایش امور تبدیل شود.

اهمیت دیگر آنچه با آغاز اجرای برجام و اعلام لغو تحریم‌ها رخ خواهد داد، فراهم شدن زمینه برای توسعه حضور ایران در عرصه فناوری‌های پیشرفته از جمله فناوری اطلاعات است که طی سال‌های گذشته بر اثر وجود تحریم‌ها با مشکلاتی همراه بود. بنابر این لغو تحریم‌ها با جهشی قابل توجه در توانایی‌های علمی و صنعتی کشور همراه خواهد بود.

مجموعه این تحولات با توجه به تغییری که در جایگاه جمهوری اسلامی ایران از جهات مختلف ایجاد می‌کند، خود زمینه ساز شرایطی می‌شود که دست ایران را در نقش آفرینی و حل و فصل بحران‌های منطقه باز می‌گذارد، نقشی که در صورت فراهم شدن شرایط مناسب و همراه شدن اکثر کشورهای منطقه با اجرای برجام می‌تواند در کاستن از مشکلات به وجود آمده و خصوصاً تنش‌های اخیر که میان تهران و ریاض پدید آمده است، کمک قابل ملاحظه‌ای باشد.

بنابر این در مجموع به نظر می‌رسد بر خلاف کسانی که فکر می‌کنند ‌با اجرای برجام نهایت دستاورد ایران بازگشت به نقطه‌ای است که بیش از یک دهه پیش و پیش از اوج گرفتن قصه تحریم‌ها در آن بوده ایم؛ باید گفت که نه تنها بازگشت به‌موقعیتی که در دوره اصلاحات وجود داشته است به عنوان جایگزین وضعیتی که در دو دولت آقای محمود احمدی‌نژاد حاصل شد، به خودی خود، اتفاق نامطلوبی نیست و حتی تا حد زیادی مطلوب است؛ بلکه اقداماتی که طی بیش از دو سال اخیر در سیاست خارجی ایران صورت گرفته است، بی‌شک شرایط را به وضعیتی مطلوب‌تر رهنمون خواهد شد.

منبع: روزنامه ایران