نقض حقوق اساسی نابینایان

چکیده :شهروندان نابینا و کم بینای کشور انتظار نداشتند در آستانه روز جهانی نابینایان حقوق و ‌شأن آنان در خانه ملت نادیده گرفته شود. به حکم اعتقادات دینی، باورهای اخلاقی و انسانی عمیق جامعه ما همه انسان‌ها در برابر قانون مساوی‌اند و توهین به حقوق و ‌شأن شهروندی مردم ما به هیچ شکل قابل پذیرش و توجیه نیست. حداقل انتظار این شهروندان از نمایندگان محترم خانه ملت عذرخواهی در این خصوص، التیام احساسات و کرامت جریحه دار شده نابینایان و کم بینایان و بازنگری در مصوبه‌ای است که حقوق اساسی این شهروندان را منطبق با قانون اساسی، قانون جامع حمایت از معلولان، پیمان نامه جهانی حقوق افراد معلول و اعتقادات معنوی جامعه ما نقض می‌کند....

سهیل معینی*

روز چهارشنبه ۲۲ مهرماه، درست یک روز قبل از روز جهانی نابینایان که منطبق با انگیزه اختصاص این مناسبت جهانی است شاهد اعلام اخباری خوش در مورد بهبود زندگی شهروندان نابینا و کم بینا در همه کشورها هستیم، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در حرکتی ناباورانه نه تنها قاصد خبری خوش برای بیش از پانصد هزار نفر نابینا و کم بینای ایران عزیزمان نبودند بلکه اقدام به تصویب امکان پذیر نبودن نامزدی نابینایان و کم بینایان برای نمایندگی مجلس کردند. گذشته از این مصوبه که نقض حقوق اساسی تحصیلکرده‌ترین گروه دارای معلولیت کشور است و آنها را از یکی از اصلی‌ترین حقوق سیاسی شهروندی خود یعنی حق انتخاب شدن برای نهادهای تصمیم گیر کشور محروم می‌کند، ادبیات برخی نمایندگان خانه ملت قلوب صدها هزار نفر از شهروندان نابینا و کم بینا را بشدت جریحه دار کرد.

از جمله می‌توان به سخنان آقای غلامرضا کاتب نماینده محترم گرمسار در دفاع از پیشنهاد حذف قید حضور نابینایان در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که در دفاع از این پیشنهاد این‌گونه سخن گفت: «چه فرقی می‌کند بین بینایی و شنوایی، البته شاید بهتر هم باشد کسی که لال باشد وارد مجلس شود، حداقل چالش درست نکند و دردسر هم برای ما درست نکند» به نقل از خبرآنلاین.

آیا این گونه ادبیات با‌شأن نمایندگی ملت منطبق است؟! آیا این عبارات توهین به شأن و کرامت شهروندان دارای معلولیت کشور نیست؟ گذشته از محتوای این مصوبه که از نظر حقوقی نیز دارای چالش‌های جدی است به طور آشکار نسبت به توانمندی هزاران شهروند نابینا و کم بینا که با مدارک عالی تحصیلی مانند دکتری و کارشناسی ارشد در بسیاری از پست‌های مدیریتی کشور از جمله نمایندگی شورای اسلامی شهر تهران توهین‌آمیز تلقی نمی‌شود؟

آقای غلامرضا دهقان نماینده محترم دیگر مجلس در دفاع از پیشنهاد حذف قید حضور نابینایان در مجلس شورای اسلامی که اتفاقاً در کمیسیون تخصصی شوراها و پس از بررسی‌های کارشناسی به تأیید رسید با استناد غلط به اصل ۷۵ قانون اساسی و دادن اخطار قانون اساسی می‌گویند چون حضور نابینایان در مجلس مستلزم چاپ کتب بریل برای این افراد و لذا تحمیل بار مالی است حضور آنان در خانه ملت مغایر اصل ۷۵ قانون اساسی است. در این مورد باید متذکر شد؛ اولاً حضور نابینایان در مجلس با وجود فناوری‌های نوین که دسترسی به متون را از طریق رایانه برای نابینایان کاملاً امکانپذیر می‌کند نیازی به چاپ کتب بریل و بار مالی اضافی ندارد؛ ثانیاً انجام خدمت نمایندگی مجلس مستلزم هزینه‌هایی است که تأمین این هزینه‌ها برای همه نمایندگان پیش‌بینی شده است و امری که بخواهد بار مالی اضافه بر عرف نمایندگی به مجلس و کشور تحمیل کند، محسوب نمی‌شود.

جا دارد از آن دسته از نمایندگان مجلس که از حقوق مسلم نابینایان و کم بینایان برای امکان نامزدی نمایندگی خانه ملت دفاع کردند، تشکر کنیم.

از نمایندگان موافق با پیشنهاد حذف امکان نامزدی نابینایان برای مجلس باید پرسید آیا انجام وظیفه خطیر نمایندگی خانه ملت نیاز به خرد، تخصص و قدرت دفاع از حقوق موکلان را دارد یا چشم بینا؟!

مهم‌تر از آن امکان نامزدی نابینایان برای نمایندگی مجلس به معنای الزام حضور آنان نیست بلکه امکان می‌دهد مردم در انتخاب افراد ذیصلاح برای دفاع از حقوق خود امکان انتخاب نابینایان فرهیخته کشور را نیز پیدا کنند و اگر مردم به این تشخیص رسیدند آیا باید در برابر این انتخاب موانعی غیرموجه ایجاد کرد؟!

سخنان جناب آقای کاتب نه تنها دفاعی منطقی از پیشنهاد حذف امکان حضور نابینایان در مجلس نبود، بلکه آشکارا به همه شهروندان دارای معلولیت توهین تلقی می‌شود. آیا جا نداشت و ندارد هیأت رئیسه محترم مجلس از ادای ادبیات غیرمؤدبانه نسبت به گروهی کثیر از شهروندان ممانعت کند؟ از فراکسیون حمایت از حقوق معلولان در مجلس که در این روزها با استدلال ارائه ندادن خدمات به معلولان کشور – که در بسیاری از موارد بازمانده از دولت‌های قبلی و ریشه‌ای درازمدت دارد – درصدد استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است می‌پرسیم آیا جا نداشت و ندارد که از حقوق معلولان بویژه تحصیلکرده‌ترین آنان در مجلس دفاع کنید و اجازه ندهید در صحن علنی مجلس این‌گونه ‌شأن شهروندان معلول خدشه دار شود؟!

بیایید دفاع از حقوق شهروندان معلول را خوراکی برای بازی‌ها و رقابت‌های سیاسی جناحی نکنیم. از نظر حقوقی نیز منع نابینایان برای نامزدی مجلس نقض ماده ۲۹ پیمان نامه جهانی حقوق معلولان است که توسط مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳ آذر ۱۳۸۷ به تصویب رسیده و دولت جمهوری اسلامی ایران نیز آن را امضا کرده است. در گزارش دولت به دبیرخانه این پیمان نامه نیز بر رعایت حقوق اساسی شهروندان معلول برای انتخاب شدن و انتخاب کردن در تمامی انتخابات کشور تأکید شده است.

شهروندان نابینا و کم بینای کشور انتظار نداشتند در آستانه روز جهانی نابینایان حقوق و ‌شأن آنان در خانه ملت نادیده گرفته شود. به حکم اعتقادات دینی، باورهای اخلاقی و انسانی عمیق جامعه ما همه انسان‌ها در برابر قانون مساوی‌اند و توهین به حقوق و ‌شأن شهروندی مردم ما به هیچ شکل قابل پذیرش و توجیه نیست. حداقل انتظار این شهروندان از نمایندگان محترم خانه ملت عذرخواهی در این خصوص، التیام احساسات و کرامت جریحه دار شده نابینایان و کم بینایان و بازنگری در مصوبه‌ای است که حقوق اساسی این شهروندان را منطبق با قانون اساسی، قانون جامع حمایت از معلولان، پیمان نامه جهانی حقوق افراد معلول و اعتقادات معنوی جامعه ما نقض می‌کند.

*مدیرعامل و عضو هیأت مدیره شبکه تشکل‌های نابینایان و کم بینایان کشور

منبع: روزنامه ایران