نقد یک حکم
چکیده :به نظر میرسد برخوردهایی از این گونه آن هم با خواص ، از جهت معنوی به صلاح ملک و ملت نیست ، زیرا اگر خواص پرسشهایی این گونه را مطرح نکنند و رفع ابهام نشود ، سوالات و ابهامات پیچیده تر خواهد شد و به صورت عقده در خواهد آمد و از همه مهم تر اینکه به افراد و مراجع غیرمتخصص و حتی مغرض مجال اظهارنظر و سمپاشی داده خواهد شد....
بهمن کشاورز
۱- گفته شد جناب آقای دکتر صادق زیبا کلام ، به اتهام تبلیغ علیه نظام و اشاعه اکاذیب به ۱۸ ماه حبس محکوم شده است. موضوع ، غیرمنتظره بود ، زیرا انتظار نمیرفت یک استاد دانشگاه و کارشناس امور سیاسی بابت آنچه گفته یا نوشته ؛ تحت تعقیب قرار بگیرد و محکوم شود. این امر، ناشی از مفاد بند اصل سوم قانون اساسی که به موجب آن ، نظام جمهوری اسلامی مسوول تامین آزادیهای سیاسی و اجتماعی افراد در حد قانون و اصل هشتم قانون اساسی که به موجب آن ، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه همگان است و بالاخره اصل ۲۴ قانون اساسی که آزادی بیان را مقرر داشته ، است. ناچار به بررسی اینکه علت و موضوع چه بوده ، پرداختم و به جوابیه استاد محترم به آقایی که در پاسخ نامه سرگشاده اولی ایشان ، مطالبی را علیه استاد زیبا کلام مطرح کرده بود ، دست یافتم. متن مفصل بود اما از خلاصه کردن آن به این نتیجه رسیدم که جناب آقای زیبا کلام بدوا دو سوال یا ابهام مشخص را مطرح فرمودهاند و گویا مخاطب محترم نیز به ایشان جواب دادهاند. اما ضمن پاسخ ، موارد اتهام آمیزی را نیز مطرح کردهاند. دوسوال مورد بحث به این قرار بود: اولا پرسش از توجیه اقتصادی نیاز ایران به انرژی اتمی ، ثانیا گروه امیر منصور آریا دقیقا چرا تحت تعقیب قرار گرفته و چهار نفر از ایشان به اعدام محکوم شدهاند؟ به عبارت دیگر مجموع آنچه تعقیب این افراد و در نهایت محکومیت آنان را ایجاب کرده چه اقدامات و عملیاتی بوده است؟ به نظر میرسد پاسخ دادن به این دو سوال – به قول یزدیها – «این اندازه گف نداشته است». کسی سوال میکند فلان موضوع چرا این گونه است ، به جای اینکه با او وارد مرافعه شویم ، پاسخ میدهیم به این دلایل قضیه این گونه است یا اگر کسانی تحت تعقیب قرار گرفتهاند و محکوم شدهاند به خاطر آن است که این اقدامات را انجام دادهاند (یا ندادهاند) و به موجب فلان مواد ، مجازات این فعل یا ترک فعل فی الحال ، حبس و اعدام است ، دعوا که نداریم.
۲- اینکه سوال استاد ، وصف تبلیغ علیه نظام و اشاعه اکاذیب را پیدا کند ، محل تامل است. زیرا اولا به موجب ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی ، تبلیغ علیه نظام وقتی مصداق پیدا میکند که مشخصا کل اجزای نظام به نوعی مورد هجمه تبلیغاتی قرار گیرند. از آنجا که نظام جمهوری اسلامی در این ماده یا اصول قانون اساسی تعریف نشده است ، حتی چه بسا بتوان گفت در ماده ۵۰۰ با نوعی ابهام قابل تفسیر به تعلیق به محال مواجه هستیم. زیرا صرفا در اصل دوم قانون اساسی ، قانونگذار، جمهوری اسلامی را نظامی بر پایه ایمان به خداوند یکتا ، وحی الهی ، معاد ، عدل خداوند ، کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسوولیت او در برابر خداوند تعریف کرده و تا آنجا که ذهن حقیر یاری میکند تنها در مورد نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ، از کلمه نظام در قانون اساسی استفاده شده است. بنابراین فرض اینکه کسی علیه نظام فعالیت تبلیغی کند ، موکول به آن است که تمام آنچه را برشمردیم ، طرف فعالیت تبلیغی قرار دهد و «دلالت فعالیت تبلیغی» آن است که کسی به طور مستمر مشغول تبلیغ علیه آنچه برشمردیم ، باشد.
آیا اقدام استاد زیباکلام ، چنین اوصافی داشته؟ ثانیا در مورد اشاعه اکاذیب شرط تحقق جرم موضوع ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی این است که «قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی…» احراز شود. آیا محقق شده که استاد دانشگاه تهران با قریب به ۳۰ سال سابقه تدریس ، قصد داشته اذهان عمومی و مقامات را مشوش و به اشخاص غیر، ضرر وارد کند؟ این که ایشان سوالاتی را در مورد یک جریان قضایی پر سر و صدا مطرح فرمودهاند ، وصف کیفری ندارد و این که ضمن طرح پرسش ، عباراتی را به کار بردهاند که به نوعی خدشه بر نظر قضایی است نیز به خودی خود واجد عنوان کیفری نمیتواند باشد ، زیرا به موجب ماده ۲۴۰ قانون آیین دادرسی کیفری ، افراد با ادعای عدم اعتبار مدارک استنادی دادگاهها یا فقدان شرایط قانونی شهادت در شهود یا دروغ بودن شهادت آنها و ادعای مخالف بودن رای با قانون و ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابراز شده و بالاخره ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادرکننده رای ، از آرای دادگاهها تقاضای تجدید نظر میکند و حتی ممکن است کسانی با ادعای اینکه رای قطعی دادگاه خلاف بین شرع بوده ، به استناد ماده ۱۸ قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب ، تقاضای تجویز اعاده دادرسی کنند. آیا میتوان گفت در صورتی که تقاضای تجدید نظر یا درخواست اخیر ، مردود اعلام شود ، درخواست کننده توهین یا اشاعه اکاذیب کرده است؟ توجه داریم که این اقدام از جانب فرد ذی نفع و محکوم علیه انجام میشود ، اما آنچه مورد استفاده و استناد ما است ، ملاک موارد مذکور است که به موجب آن و با توجه به اصول قانون اساسی که مورد اشاره قرار گرفت ، هر فردی ممکن است نسبت به نظریات قضایی ، تامل و ابهامی داشته باشد و ابراز کند.
۳- به نظر میرسد برخوردهایی از این گونه آن هم با خواص ، از جهت معنوی به صلاح ملک و ملت نیست ، زیرا اگر خواص پرسشهایی این گونه را مطرح نکنند و رفع ابهام نشود ، سوالات و ابهامات پیچیده تر خواهد شد و به صورت عقده در خواهد آمد و از همه مهم تر اینکه به افراد و مراجع غیرمتخصص و حتی مغرض مجال اظهارنظر و سمپاشی داده خواهد شد.
والله اعلم
Deprecated: File پوسته بدون comments.php is deprecated since version 3.0.0 with no alternative available. لطفاً یک قالب comments.php در پوستهی خود قرار دهید. in /var/www/html/kaleme.com/wp-includes/functions.php on line 6085