میانگین خط فقر مطلق و نسبی، ملاک پرداخت یارانه

چکیده :به نظر می رسد دولت پس از ماه ها بررسی پیشنهادات کارشناسان اقتصادی ،سرانجام به مصوبه مجلس که پرداخت یارانه را برمبنای درآمد خانوارها به تصویب رسانیده عمل خواهد کرد . ...

اسماعیل گرامی مقدم

به نظر می رسد دولت پس از ماه ها بررسی پیشنهادات کارشناسان اقتصادی ،سرانجام به مصوبه مجلس که پرداخت یارانه را برمبنای درآمد خانوارها به تصویب رسانیده عمل خواهد کرد . ناگفته نماند که این مصوبه مجلس و توافق دولت فصل مشترک بسیاری از پیشنهادات کارشناسان اقتصادی نیز بشمار می رود. میزان پرداخت یارانه برمبنای ملاک درآمد، که از کمترین نواقص و بیشترین فواید در راستای هدفمند کردن یارانه ها برخوردار است؛ با تعیین سقف ۲میلیون تومان به نواقص این طرح افزوده و از فواید آن می کاهد به مفهوم روشن تر به هر اندازه که نواقص یک طرح افزوده می شود بطور طبیعی از اهداف آن طرح فاصله گرفته می شود. نباید فراموش شود که محوری ترین اصل هدفمند کردن یارانه ها، کاهش بارمالی دولت و به حداقل رسانیدن پرداخت یارانه بوده است و درصورت محقق شدن این هدف است که سیاست گذاران کشور توانمندی لازم را جهت سوق دادن منابع مالی به سمت و سوی تولید و ایجاد زیر ساخت های جدید برای توسعه کشور خواهند یافت و در صورتی که پرداخت یارانه چه نقدی باشد و یا بصورت غیر نقدی که در ۳۳ سال گذشته مرسوم بوده نه تنها باری از دوش دولت برنخواهد داشت بلکه با جمعیت رو به رشد، سالانه بر حجم بار مالی دولت خواهد افزود. دولت جدید دو گام اساسی را در اصلاح طرح یارانه ها نسبت به دولت دهم برداشته است گام اول شفافیت منابع مالی پرداخت یارانه است و گام دوم محدود کردن تعداد جمعیت یارانه بگیر، با ملاک قرار دادن میزان درآمد است. گام سوم و نهایی که دولت می بایستی بردارد تعیین جمعیت مستحق دریافت یارانه است و در حقیقت جراحی بزرگی که سالهاست همه از آن هراسانند و دولت دهم نیز از زیر بار آن شانه خالی کرد و گزینه ساده تر اما تورم زا که پرداخت عمومی یارانه بود را برگزید. همین گام سوم است که نیازمند جسارت دراجراست .

اینک در صورت تعیین قطعی سقف درآمد ۲ میلیون تومان به عنوان ملاکی برای پرداخت یارانه نقدی، بر اساس داده های سازمان آمار و بانک مرکزی تا سال ۱۳۹۰ ، برآورد می شود در حال حاضرجمعیتی بالغ بر ۵۰ میلیون نفر تحت پوشش یارانه های نقدی قرار خواهند گرفت .ملاحظه می شود در اینصورت با چه فاصله معنا داری از مسیر تحقق هدفمند کردن یارانه ها به دور خواهیم افتاد. در حالیکه که خط فقر نسبی، زیردرآمد ۱ میلیون و ۷۰۰هزارتومان ترسیم می شود با این وصف نمایندگان محترم مجلس ، دولت را مجاب خواهند کرد به افرادی که بالای خط فقر نسبی هم درآمد کسب می کنند یارانه تعلق گیرد؛ اگر دولت و مجلس ملاحظات دیگری نظیر چالشهای امنیتی، سیاسی و اجتماعی را مانع پرداخت یارانه ها صرفا به خانوارهای زیر خط فقر مطلق می دانند و در توان این جراحی بزرگ یعنی سوق دادن یارانه های نقدی به خانوارهای زیر خط فقر مطلق تردید دارند حداقل می توانند معدل خط فقر نسبی و خط فقر مطلق را بعنوان ملاک پرداخت یارانه ها منظور نمایند. برآوردی که از درآمد خانوارها ی روستایی و شهری کشور در سال ۱۳۸۹ * و با احتساب تورم تا سال ۱۳۹۲ ، معدل این دو خط فقر میان هشتصد هزارتومان تا یک میلیون ودویست هزارتومان تعیین خواهد شد و این درآمد ،جمعیتی بالغ بر ۳۰ میلیون نفر را در بر خواهد گرفت . با ادامه این روند کاهش جمعیت یارانه بگیر ،دولت مستعد کنترل حجم نقدینگی و اتمام طرح های نیمه تمام خواهد شد و از سوی دیگر پرداخت نقدی یارانه ها به خانوارهای زیر خط فقر مطلق ، کاهش فاصله میان درآمد آنها با خانوارهای برخوردار را امکان پذیر خواهد ساخت. بدین ترتیب این مسیری خواهد بود برای اجرایی شدن برنامه های فقر زدایی که از برنامه اول توسعه تا کنون عقیم مانده است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد