دین خلوت، دین جلوت!

چکیده :خمینی به گونه ای زندگی کرد که هنوز و تا همیشه حتی مخالفان ودشمنان وی نمی توانند حتی یک نمونه ازدوگانگی را در رفتار وی شاهد بیاورند....

غلامعلی رجایی:

اخیرا جمله ای از یکی از روان شناسان غربی شنیدم که بسیار زیبا بود و به تعالیم اسلامی ما نزدیک. عبارت این بود: “دین هر کس همان است که درخلوت به آن عمل می کند!”

قصد ورود به حوزه روان شناسی را ندارم که درتخصص من نیست وهمواره از ورود به مسایلی که درحیطه آگاهی هایم نبوده اند، پرهیز کرده ام، اما این امرمانع از نقل بعضی ایده های نو دراین ساحت نیست.

از مسایلی که بعضی ازابنای بشربه معنای عام آن بدان مبتلا بوده وهستند، دوگانگی درشخصیت و رفتار است. بعضی ها در خلوت آنگونه که در اجتماع نشان می دهند، نیستند.

در تعالیم شریعت مقدس ما به این مساله در حیطه ریا و تظاهر بحث و از آن به شدت نکوهش شده است. این امر که اختصاص به متدینین ندارد و شامل غیرمتدینین هم می شود، ناشی از نوع نگرش هرکس نسبت به خود، خدا و هستی است.

بعضی در میان مردم حال خوشی دارند، نماز با حالی می خوانند، درجمع و در حضور دیگران مبادی آداب هستند، قواعد ادب و اصول اجتماعی را بخوبی رعایت می کنند، به دیگران در نهایت احترام و ادب رفتارمی نمایند، اما آنگاه که از منظر و نظر دیگران دور می شوند و کس یا کسانی را ناظر بر رفتار خود نمی بینند، آدم دیگری می شوند.

خواجه رند شیراز، در یک پرد ه برداری ازاین رفتار، در بیتی زیبا فرموده است:

واعظان کاین جلوه در محراب و منبرمی کنند

چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند!

دراوایل انقلاب که فرزند یکی ازمقامات روحانی به دلیل پیوستن به گروههای ملحد ومخالف نظام دستگیر ومحاکمه واعدام شد- می گفتند، خود پدر، فرزند محاربش را محاکمه ومحکوم به اعدام نمود- وقتی ازفرزند علت انحراف عقیدتی اش را جویا شدند ، پاسخ شنیدند : من وقتی می دیدم بین رفتار وعمل پدرم درتوجه به فقر و فاصله طبقاتی درجامعه و..این همه تفاوت وجود دارد، تا جایی که از فروش عبای گران قیمت پدرم، یک خانواده فقیرمی تواند برای مدتی امرار معاش کند، دینی را که وی به آن اعتقاد داشت ،کنارگذاشتم.

البته آن خدا بیامرز در تجزیه وتحلیل مساله، به خطا رفته و نتوانسته بود بین” احکام دین ” و “رفتارمتدینین”، فرق بگذارد و به تعبیربهتر، جواب اشتباهی را با اشتباهی دیگر داده بود.

در دوران جنگ، بسیاری در مصاحبه با صدا وسیما و یا در سخنرانی از جانفشانی برای کشورشان سخن می گفتند اما وقتی پای ایثار به میان می آمد و به جبهه دعوت می شدند، در جبهه حضور نمی یافتند. انگار نه انگار آن حرفها را زده اند ودفاع از کشور را به عهده دیگران سپردند. دیگرانی که هرچه از زمان جنگ بیشتر می گذشت تعدادشان کمتر و کمتر می شد و ما در جبهه به شوخی از آنان به “نیروهای کمی”! یعنی نیروهایی که رفته رفته در هر اعزام، از تعدادشان کم می شد یاد می کردیم!

با مساله ظهور امام زمان مان هم همینگونه بوده ایم.مهدی بیا، مهدی بیا، العجل الهجل زیاد می گوییم ولی برای ظهور حضرت، آمادگی و برنامه نداریم و دلیلش هم اینکه با گناه، ظهورش را به تاخیر می اندازیم. زیاد می گوییم ما اهل کوفه نیستیم ولی اهل کوفه هستیم! کوفه ای که اکنون از محدوده یک شهر در عراق فراتر رفته است!

به گمان من از مهمترین دلایل باور حرکت امام توسط مردم، جنبه یکرنگی و صداقت او بود.اگر غیر از این بود، اول کسانی که از امام روی گردان می شدند شاگردان و اطرافیان وی بودند. امری که هرگز اتفاق نیفتاد.

خمینی به گونه ای زندگی کرد که هنوز و تا همیشه حتی مخالفان ودشمنان وی نمی توانند حتی یک نمونه ازدوگانگی را در رفتار وی شاهد بیاورند.

درکتاب سیره امام خمینی (جلد سوم، فصل دهم ،صفحه ۲۵۸) نوشته ام ،مرحوم حاج سید احمد آقا خمینی ، فرزند گرامی امام رحمت الله علیه، در یک سخنرانی، خدا را درصحت گفته اش به شهاد ت می گرفت ومی گفت: پدرم همانگونه که درجلوی دوربین و دردیدار با اقشارمختلف مردم درحسینیه جماران ظاهرمی شد، درخانه هم همانگونه بود، با این تفاوت که رسمیت ازآن ساقط می شد.

من اهل فتوا نیستم. فتوای دلم را می گویم!:

کسانی را که صادق هستند ولی نتوانسته اند دینی داشته باشند را به رستگاری و نجات، ازدین دارانی که صادق نیستند، نزدیک ترمی بینم.

درود خدا بر همه صادقان این آب و خاک و همه خاک! ازهر دین و مذهب و آئین.