فروش قدیمی‌‌ترین دانشکده روزنامهنگاری خاورمیانه؛ چوب حراج به دانشکده ارتباطات
چکیده :وقتی دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی در آذرماه امسال برای آخرین‌بار میزبان دکترکاظم معتمدنژاد، بنیانگذار و موسس موسسه عالی مطبوعاتی و روابط‌عمومی در ایران بود، شاگردان، استادان و مسوولان حاضر در مراسم تشییع پایه‌گذار علوم ارتباطات ایران، در یک جمله مشترک اتفاق‌نظر داشتند و آن اینکه برای گرامیداشت 49سال فعالیت مداوم و پیوسته مرحوم معتمدنژاد، دانشکده ارتباطات به‌عنوان اولین مرکز آموزش‌عالی در سطح خاورمیانه باید حفظ و به‌عنوان بخشی از هویت علمی و فرهنگی معرفی شود....
وقتی دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی در آذرماه امسال برای آخرین‌بار میزبان دکترکاظم معتمدنژاد، بنیانگذار و موسس موسسه عالی مطبوعاتی و روابط‌عمومی در ایران بود، شاگردان، استادان و مسوولان حاضر در مراسم تشییع پایه‌گذار علوم ارتباطات ایران، در یک جمله مشترک اتفاق‌نظر داشتند و آن اینکه برای گرامیداشت ۴۹سال فعالیت مداوم و پیوسته مرحوم معتمدنژاد، دانشکده ارتباطات به‌عنوان اولین مرکز آموزش‌عالی در سطح خاورمیانه باید حفظ و به‌عنوان بخشی از هویت علمی و فرهنگی معرفی شود.
اما این صحبت مثل بسیاری از صحبت‌های دیگر، تنها برای رونق‌بخشیدن به مراسم ترحیم بنیانگذار رشته ارتباطات ایران بود نه بیشتر چراکه در ۱۸دی‌ماه، رسانه‌‌ها به نقل از دکترمحمدحسین پناهی، رییس دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی، اعلام کردند از مهرماه سال ۹۳، دانشکده علوم‌اجتماعی و ارتباطات به دهکده المپیک یا همان پردیس دانشگاه‌علامه منتقل می‌شود. این انتقال در حالی است که بنا بر گفته پناهی هنوز ساختمانی برای دانشکده ارتباطات در نظر گرفته نشده و به‌گفته سلیمی، سرپرست دانشگاه علامه‌طباطبایی، احتمالا یکی از ساختمان‌های پردیس دهکده المپیک یا یک ساختمان در بیرون از دانشگاه، برای دانشکده ارتباطات در نظر گرفته خواهد شد.
محمدمهدی فرقانی، یکی از دانش‌آموختگان موسسه آموزش عالی مطبوعات و روابط‌عمومی و عضو هیات علمی فعلی دانشکده ارتباطات که در اوایل دهه ۱۳۸۰ مامور تاسیس دوباره دانشکده ارتباطات شده بود، معتقد است باید موضوع انتقال را از دو زوایه متفاوت بررسی کرد؛ یکی از نگاه منطق و عقلانی و دیگری نگاه نوستالژیک و احساسی.
او می‌گوید: «به نظر من هر دو نگاه لازم است و تعارضی با هم ندارند. از دیدگاه منطقی، ضروری است که دانشگاه‌علامه نیز مانند سایر مراکز آموزش عالی از حالت مجمع‌الجزایری و دانشکده‌های پراکنده در سطح شهر تهران خارج و در یک فضای واحد متمرکز شود چراکه این پراکندگی سبب شده تا بسیاری از منابع دانشگاه تلف شود. از طرفی، فضایی که برای آموزش ۵۰۰دانشجو طراحی شده بود الان حدود سه‌هزاردانشجو را در مقاطع مختلف در خود جای داده است. پس با این تعداد دانشجو عملا امکان توسعه دانشکده ارتباطات وجود ندارد.»
فرقانی با اشاره به اینکه ساختمان فعلی دانشکده از نگاه نوستالژیک بخشی از هویت و میراث علمی کشور و دانشگاه علامه است، می‌گوید: «۴۹ سال پیش، اولین دانشکده روزنامهنگاری خاورمیانه در سه‌راه ضرابخانه افتتاح شد؛ بنیادی علمی که در طول نیم‌قرن فعالیت به جرات می‌توان گفت با همه افت‌وخیزهایی که در طول این سال‌ها تجربه کرده است، ستون‌های ساختمان روزنامهنگاری کشور به‌نوعی بر آن استوار است. در واقع ساختمان دانشکده تنها چند ردیف آجر و آهن نیست بخشی از هویت اجتماعی، فرهنگی و آموزشی کشور است که تاریخ آموزش روزنامهنگاری ایران را در خود حفظ کرده است.»
این عضو هیات علمی دانشکده ارتباطات می‌افزاید: «نباید فراموش کنیم که دانشگاه‌علامه با این اولین‌هایی که دارد، می‌تواند هویت خودش را کامل کند. اینکه اولین دانشکده ارتباطات ایران تبدیل به پاساژ یا هر ساختمان دیگری شود، پاک‌کردن بخشی از میراث ملی کشور است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه حفظ میراث ملی تنها وظیفه دانشگاه نیست، می‌گوید: «برای حفظ اولین دانشکده ارتباطات ایران، علاوه بر دانشگاه‌علامه، شهرداری تهران، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای رسانه‌ای هم باید مشارکت داشته باشند.»
حسینعلی افخمی، عضو دیگر هیات علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی هم می‌گوید: «به‌عنوان یکی از دانش‌آموختگان سابق دانشکده علاقه‌مند هستم که دانشکده حفظ شود و می‌توان برای حفظ آن و تهیه پول خرید ساختمان، با همکاری استادان و دانش‌آموختگان دانشکده یک کارزار راه اندخت.»
این عضو هیات علمی دانشگاه درباره راه‌های تامین پول مورد نیاز برای خرید ساختمان دانشکده از دانشگاه می‌گوید: «بسیاری از اساتید و دانش‌آموختگان دانشکده در داخل و خارج کشور، حاضرند با پیش‌فروش خدمت به روابط‌عمومی سازمان‌ها، نهادها و کارخانه‌ها به مدت دوسال با ارایه مشاوره به آنها، بخشی از هزینه خرید ساختمان را تامین کنند. از شهرداری تهران و شهرداری منطقه‌سه نیز این انتظار وجود دارد که برای حفظ بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی شهر در تامین هزینه خرید ساختمان مشارکت کند.»
افخمی با اشاره به اینکه تفاوت رشته ارتباطات با سایر رشته‌های علوم انسانی کاربردی‌بودن این رشته است، می‌گوید: «این امکان وجود دارد که با استقلال دانشکده ارتباطات از دانشکده علوم اجتماعی و تامین فضای فیزیکی مناسب، بخشی از هزینه‌های ساختمان را از خدماتی که دانشجویان رشته ارتباطات، روابط عمومی و روزنامهنگاری به سازمان‌ها می‌دهند، تامین کرد.»
اینها فعالیت‌هایی است که برای دانشجو نوعی کارورزی است و می‌توان از طریق آن برای دانشگاه کسب درآمد کرد. افخمی با اشاره به شنیده‌هایی که درخصوص انتقال موقت دانشکده ارتباطات به ساختمانی در حوالی میدان هفت‌تیر که زمانی کلینیک دانشگاه بوده، می‌گوید: «این بازگشت به عقب است؛ اگر در فضای فعلی با همه مشکلات دانشجویان دانشکده ارتباطات می‌توانند حداقل از فضای مشترک کتابخانه، سالن آمفی‌تتائر و فضای محدود کارگاهی و امکانات باقی‌مانده از ۴۰سال گذشته استفاده کنند، با انتقال دانشکده به ساختمان کلینیک دانشگاه همین حداقل‌ها هم از دست خواهد رفت.» افخمی می‌گوید: «اگر فضای موجود به‌طور کامل در اختیار دانشکده ارتباطات قرار گیرد، می‌توان علاوه بر توسعه کمی، کیفیت آموزش را نیز ارتقا داد. بنابراین از مسوولان درخواست داریم بیش از این، دانشکده را سنگ قلاب نکنند و اجازه دهند دانشکده ارتباطات به‌عنوان بخشی از تاریخ آموزش علمی کشور حفظ شود.»
یکی از دانشجویان کارشناسی‌ارشد روزنامهنگاری درخصوص انتقال دانشکده ارتباطات می‌گوید: «اسم معتمدنژاد و دانشکده ارتباطات علامه، برند این رشته است که با انتقال ساختمان این هویت و تشخص از دانشجو گرفته می‌شود.» بسیاری از دانشجویان می‌گویند هرچند امکان تحصیل در هر فضای فیزیکی وجود دارد اما تحصیل در فضایی که دارای سابقه تاریخی است، موضوعی است که نمی‌توان آن را با چندمیلیاردتومانی که قرار است احتمالا از محل فروش ساختمان نصیب دانشگاه شود، برابر دانست.
اما از آن سو و برخلاف نظر اکثریت مخالفان این جابه‌جایی، گروهی از دانشجویان نیز معتقدند صرفا به‌خاطر حفظ یک نام، نباید دانشجو را از امکانات مناسب آموزشی محروم کرد چون فضای موجود دانشکده از نظر آموزشی و رفاهی پاسخگوی نیاز دانشجویان نیست.
هادی خانیکی، عضو هیات علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه‌طباطبایی با بیان اینکه دانشکده ارتباطات مکانی است که تاریخ ارتباطات در ایران از آنجا آغاز و ادامه پیدا می‌کند، می‌گوید: «به دور از هر نوع تعصبی، نام دکترمعتمدنژاد و دانشکده ارتباطات قابل‌تفکیک از هم نیستند. در اینجا معتمدنژاد دیگر یک اسم یا یک موسس نیست بلکه معتمدنژاد در دانشجویانی که اکنون در کسوت استادی هستند، تکثیر شده و ادامه دارد. اینکه دانشجویی در دانشکده‌ای استاد می‌شود که خود دانشجو بوده، متفاوت از فردی است که در یک فضا تحصیل کرده و در فضای دیگری به تدریس می‌پردازد. در واقع سه‌عامل مکان، فضا و زمان را باید جزو سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی هر نهاد آموزشی در نظر گرفت.»
خانیکی می‌گوید: «وقتی دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه‌علامه را با دانشکده ارتباطات مسکو مقایسه می‌کنیم، می‌بینیم لحظه‌به‌لحظه ۱۳۰ سال سابقه دانشکده ارتباطات مسکو حفظ شده است اما وقتی در زمان تشییع مرحوم معتمدنژاد از دانشکده، خبرنگاران سراغ اتاق بنیانگذار و پدر ارتباطات ایران را می‌گیرند، هیچ مکان و هیچ شیئی که بیانگر حضور و نیم‌قرن فعالیت معتمدنژاد باشد، وجود ندارد. درواقع، بخش زیادی از این خاطره محو شده است.»
خانیکی می‌گوید: «بر همین اساس، این انتظار وجود دارد که دانشکده ارتباطات علامه به‌عنوان یک مزیت علمی برای دانشگاه حفظ و متناسب با شأن علمی و تاریخی‌اش توسعه پیدا کند.» او با تاکید بر اجماع دانشکده‌های پراکنده علامه و تشکیل پردیس دانشگاهی می‌گوید: «این اجماع نباید به‌گونه‌ای باشد که بخشی از حافظه علمی کشور محو شود.»
این عضو هیات علمی دانشگاه‌علامه با اشاره به وضعیت مشابه دانشگاه فردوسی مشهد با تجمیع دانشکده‌های پراکنده با وضعیت موجود علامه می‌گوید: «راهکار دانشگاه فردوسی برای انتقال دانشکده ادبیات، یعنی دانشکده‌ای که علی شریعتی، یوسفی، فیاض و بزرگان دیگری در آن درس خوانده و تدریس کرده بودند، واگذاری ساختمان به جهاد دانشگاهی بود تا با حفظ یاد و خاطره شریعتی، به کاربری آموزشی خود ادامه دهد. خانیکی معتقد است با توجه به مشکلات موجود به سبب پراکندگی دانشکده‌ها، لازم است تا با استقرار دانشکده‌ها در پردیس مرکزی، شاهد شکل‌گیری هویت مشترک فرهنگی و اجتماعی بین اساتید و دانشجویان دانشگاه علامه باشیم اما این موضوع نباید سبب شود تا آنچه به‌عنوان میراث علمی به ما رسیده محو شود.
گزارش از شرق
Deprecated: File پوسته بدون comments.php is deprecated since version 3.0.0 with no alternative available. لطفاً یک قالب comments.php در پوسته‌ی خود قرار دهید. in /var/www/html/kaleme.com/wp-includes/functions.php on line 6085