آسیب ها را بشناسیم

چکیده :کسی که با سخنان و اعمالش وحدت جامعه را دچار خدشه و چند پاره می کند، آسیب زاست؛ کسی که مچ گیری می کند و همواره به دنبال بی انصافی و کینه ورزی و خالی کردن عقده های روانی خود علیه بزرگان و محبوبان جامعه است، آسیب زاست؛ کسی که مترصد یافتن دست آویزی برای کوبیدن این و آن و از کاهی کوهی می سازد، آسیب زاست؛ فردی که در مسیر طبیعی حرکت جامعه به سوی تعالی، سنگ اندازی می کند، تنها به این دلیل که این رشد و تعالی توسط رقیب انجام می شود، آسیب زاست...

کلمه- محمد ایوب کاظمی

جامعه ای که نداند از کدام سوراخ گزیده می شود، باید فاتحه خود را بخواند! جامعه ای که آسیب شناسی نشود، یک روز از هم فرو می پاشد؛ جامعه یک موجود زنده است؛ همانند یک درخت؛ باید آفتهایش را شناخت و با آن مقابله کرد؛ جامعه آسیب دیده به مقصد نمی رسد. اگر متولیان جامعه آسیب ها را نشناسند و یا بدتر از آن، خودشان بر جامعه آسیب وارد کنند، واویلاست! جامعه آسیب دیده و بیمار به زودی خواهد مُرد، برای درمانش باید فکری عاجل کرد.

افراد و گروههای اجتماعی جامعه را می توان از یک منظر به دو گروه آسیب زا و آسیب زدا تقسیم بندی کرد.

گروهها و افراد آسیب زا آنهایی هستند که با سخن و عمل و اندیشه، آسیبهایی بر جامعه وارد می کنند و بر عکس گروهها و افراد آسیب زدا سعی می کنند و طبیعتاً اعمال و گفتار و تفکرشان در جهت زدودن آسیب های اجتماعی است؛ البته گروه اول را متهم نمی کنم که از روی قصد و غرض می خواهند جامعه آسیب ببیند، امّا نتیجه هیچ فرقی نمی کند که چه بدانند و یا ندانند، از ناحیه آنان جامعه آسیب می بیند.

کسی که با سخنان و اعمالش وحدت جامعه را دچار خدشه و چند پاره می کند، آسیب زاست؛ کسی که مچ گیری می کند و همواره به دنبال بی انصافی و کینه ورزی و خالی کردن عقده های روانی خود علیه بزرگان و محبوبان جامعه است، آسیب زاست؛ کسی که مترصد یافتن دست آویزی برای کوبیدن این و آن و از کاهی کوهی می سازد، آسیب زاست؛ فردی که در مسیر طبیعی حرکت جامعه به سوی تعالی، سنگ اندازی می کند، تنها به این دلیل که این رشد و تعالی توسط رقیب انجام می شود، آسیب زاست؛ آن کسی که مسئولیتی دارد و باید نسبت به همه آحاد جامعه و گروههای مختلف اجتماعی و سیاسی و فرهنگی یکسان برخورد کند و چنین نمی کند و گروهی را بر گروهی دیگر ترجیح می دهد و دلها را چرکین می کند و ناراضی، آسیب زاست؛ آن رسانه ای که یک طرفه نظرات را پخش می کند و گروههایی از اجتماع را نادیده می گیرد و یا علیه آنها عمل می کند و در صدد خفه کردن صدای مخالفان است، آسیب زاست.

هر چه آسیب زایی در جامعه بیشتر شود، عیار امنیت در جامعه پایین تر می رود و این منطق در لایه های زیرین اجتماعی قوت می گیرد که دیگی که برای ما نمی جوشد، بگذار هرگز نجوشد!

این بزرگترین آسیب اجتماعی است که مردم نسبت به سرنوشت خود و کشور بی تفاوت شوند. بر متولیان عاقل جامعه فرض است که در اولین فرصت، جامعه را آسیب شناسی و از آسیب زایی بیشتر جلوگیری نمایند. آسیب زایی در جامعه به تدریج اتفاق می افتد، امّا آثارش یک باره خود را نشان می دهد؛ قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود!

اگر متولیان جامعه عاقل و بالغ و با کفایت باشند، همواره جامعه را پایش و آسیب شناسی می کنند و توجهی به مجیز گویی رسانه ها و افراد و گروههای نان به نرخ روز خور نمی کنند تا هم خود از آسیب و سقوط نجات یابند و هم جامعه به سر انجامی نیک برسد.

مسئولی که آسیب ها را نمی شناسد و یا نگاه و برداشت انحرافی از آسیب ها دارد، با دست خودش به سوی دره هولناک سقوط حرکت می کند، مردم با هیج کس عقد اخوت نبسته اند و اگر آسیبها از حد متعارف بگذرد، هیچ کس نمی تواندجلوی نتیجه آسیبها را بگیرد و سرنوشتی محتوم رقم می خورد.

افراد و گروههای آسیب زدا، بزرگترین شانس یک جامعه اند و متولیان امر باید با منت کشی از آنان، فضای جامعه را سر و سامان دهند؛ کشتی جامعه با کیاست و درایت و کفایت این گروه می تواند در ساحل نجات لنگر بیندازد، هر چند متاسفانه در بیشتر جوامع چنین افراد و گروههایی معمولا در حاشیه نگه داشته می شوند تا جای بی کفایتها را تنگ نکنند!

اگر می خواهید جامعه در مسیر رشد و تعالی دنیوی و اخروی قرار بگیرد، باید به موازات کوتاه کردن دست آسیب زایان،دست آسیب زدایان را باز بگذارید تا با اندیشه و تعاطی افکار و همفکری و تعاون بر اساس تقوا و صلاح و همدلی، مدیریت جامعه در مسیر طبیعی و مناسب خود قرار گیرد و در همه صحنه های مدیریتی و رسانه ای آسیب زدایی شود. کفایت متولیان جامعه آن جا آشکار می شود که دست گروههای فشار اجتماعی را برای هر کاری که می خواهند باز نکنند و در عوض دست آسیب زدایان دلسوز و خانه نشین و غیر متوقع را باز بگذارند تا فضای افراطی گری و باری به هر جهت و مجیز گوی جامعه هر روز آسیب های جدیدی بر پیکر جامعه وارد نسازد.

آن کسی که از اوضاع انتقاد می کند و نقایص جامعه را در هر سطوح مدیریتی که باشد بر زبان می جاری می سازد و آسیب زدایی می کند، هر چند به مذاق متولیان خوش نیاید، امّا هر نوع تلخی بد نیست! گاهی برای یک بیمار، داروی تلخ لازم و ضروری است.

کسی که ضعفها را بر می شمرد، دشمن و یا مأور بیگانه نیست، چرا که دشمن هرگز نمی خواهد اشکالات ما آفتابی شود تا بر طرفش کنیم؛ چنین افراد و گروههایی دشمن نیستند که هیچ، بهترین دوستان ما هستند و ما خبر نداریم! همانگونه که معصوم ع می فرماید: بهترین دوستان و برادران من، کسانی هستند که عیوب مرا به من تذکر دهند!

اکنون ببینیم چه کسانی در جامعه آسیب زایی و چه افرادی آسیب زدایی می کنند، قضاوت با شما.