مشکل ساخت حقوقی مطبوعات در ایران

چکیده :وضعيت در ايران دو گانه است، از حيث ساخت حقوقي مشكلات داريم اما در عمل ساخت مطبوعات در ايران رو به توسعه است با وجود تمام تنگناها منحني فعاليت رو به بالاست. ...

کامبیز نوروزی:

در حوزه مطبوعات ما وضعیت دو‌گانه‌یی داریم. با بررسی مقررات، می توانیم بگوییم که بخش‌هایی از حقوق اساسی مطبوعات نادیده گرفته شده است. از بین شش حقی که در مطبوعات در حال لگدکوب شدن است، یکی حق آزادی مطبوعات است که قانون مطبوعات آن را نادیده گرفته است.

اینکه قانون مطبوعات، شرط احراز صلاحیت را مطرح کرده است، کاملا در تعارض این قانون است. گویی حکومت باید تشخیص بدهد و در اجرا هم همین وضعیت وجود دارد و در همین ایام از انتشار دو روزنامه جلوگیری شد. از حیث حق استمرار از انتشار هم قانون مطبوعات و هم در عمل مشکلاتی دیده می‌شود.

در قانون مطبوعات حق توقیف و لغو امتیاز مطبوعات آمده است. یکی از ایرادات جدی در این قانون، تبصره ماده ۱۲ است که اجازه توقیف به هیات نظارت بر مطبوعات را داده است. جرم باید بدوا در مرجع فضایی مورد رسیدگی قرار بگیرد تا آثاری بر آن مترتب شود، البته در عمل هم بسیار دیده شده است که البته در دوره اخیر تنها توقیف روزنامه بهار را دیدیم و نقد زیادی هم وجود دارد.

سومین حق، حق کسب خبر است، این حق البته در قانون مطبوعات به رسمیت شناخته شده است اما در عمل خبرنگاران به مشکلات زیادی خورده‌اند، اطلاعات به مانند جواهرات ملی در صندوقچه‌هایی نگهداری می‌شود که هیچ کس حق دسترسی به آن را ندارد. در حقیقت مشکلات اجرایی زیادی وجود دارد.

حق چهارم حق انتشار خبر است که در قانون مطبوعات به رسمیت شناخته شده است. گرچه به‌طور رسمی در نظام مطبوعات ایران چیزی به نام سانسور وجود ندارد بلکه شیوه‌های دیگر محدودیت حاکم است. در تمام سیستم‌های حقوقی جهان موارد مربوط به امنیت ملی می‌تواند محدود شود اما دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی به مطبوعات مصوبه می‌دهد و این خلاف است، شورا باید مصوبه‌های خود را به مطبوعات بدهد. حق چهارم امنیت حرفه‌یی است، در این موضوع قانون مطبوعات در ماده ۵ امنیت ملی را شناسایی کرده است.

مورد بعدی حق دادرسی خاص است که جرم مطبوعاتی باید به صورت علنی برگزار شود که خوشبختانه اعمال می‌شود. وضعیت در ایران دو گانه است، از حیث ساخت حقوقی مشکلات داریم اما در عمل ساخت مطبوعات در ایران رو به توسعه است با وجود تمام تنگناها منحنی فعالیت رو به بالاست. تنوع نشریات، توسعه نشریات همه اینها نشان‌دهنده این است که قاعده بازی مطبوعات در ایران افزایش پیدا کرده است و ساختارهای اجتماعی، خودش را به ساخت حقوقی تحمیل خواهد کرد که در همین باره امیدواریم انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، هرچه زودتر باز شود.

منبع: روزنامه اعتماد