جای خالی وفاق

چکیده :اکنون شرایط اقتصادی پیچیده است به نحوی که کوچک‌ترین یا نخستین اشتباه دولت می‌تواند بدترین اشتباهش باشد. برای تایید این موضوع به مخالفت رئیس‌کل بانک مرکزی با نوسانات زیاد نرخ دلار بنگرید؛ سخنی علمی و کارشناسی‌ که با چنان مقاومت و اختلاف‌نظرات و هجمه‌های داخلی روبه‌رو شد که برای خود به‌تنهایی تلاطم ایجاد کرد. بنابراین آنقدر که اظهارنظر آقای سیف مبنی بر اینکه قیمت دلار باید تثبیت شود اختلاف در اظهارنظرها ایجاد کرد که بر سر شروع گفت‌وگو با رابطه ایران و آمریکا با آن حجم اظهارنظر روبه‌رو نشدیم که این نخست نشان‌دهنده بغرنج بودن مسائل اقتصادی است و دوم نشان‌دهنده اینکه چقدر در حوزه مسائل اقتصادی وفاق، حوصله‌ و بحث‌های کارشناسی‌ کمتر از حوزه سیاسی است....

سعید لیلاز:

برای حل مشکلات اقتصادی فعلی کشور دو نظریه وجود دارد که یکی برای تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران به‌تنهایی اصالت و اولویت قائل است و فکر می‌کند که تحریم‌ها به نقطه تعیین‌کننده‌ای رسیده و حل‌وفصل مسائل دیپلماتیک ایران در نقطه مقابل می‌تواند این مسائل را حل کند. نظریه دیگر اینکه برای تحریم‌ها اولویت و اصالت قائل نیست و معتقد است که این تحریم‌ها فقط و فقط مسائل و برخی سوءمدیریت‌های اعمال‌شده داخلی را تشدید کرده و خودش به‌تنهایی واجد اهمیت تعیین‌کننده‌ای نیست.

بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که با حل و فصل تحریم‌ها تصور کنیم که مسائل اقتصادی ایران حل می‌شود. بنده جزو گروه دوم هستم که معتقدند سوءمدیریت و روش مدیریت اقتصاد ایران ریشه داخلی دارد اما به‌هر حال یک واقعیت گریزناپذیر اینکه تعداد کسانی که اکنون در داخل دولت تصور می‌کنند مسائل مربوط به تحریم‌ها اولویت دارد، کم نیستند و ثانیا حتی اگر معتقد به اولویت مسائل داخلی باشیم، اکنون به جایی رسیده‌ایم که شروع به حل‌وفصل فوری مسائل اقتصادی به‌گونه‌ای که در کوتاه‌مدت پاسخ دهد، عمدتا از طریق کاهش تحریم‌ها یا لغو تحریم‌ها ممکن است؛ یعنی هرگونه تلاش برای حل و فصل مسائل اقتصادی خوب است و حتما هم اولویتش با داخل است اما به این معنا نیست که در کوتاه‌مدت بتوانیم مسائلمان را حل کنیم.

برای اینکه بتوانیم در کوتاه‌مدت و به فوریت آن ‌را حل کنیم، نیاز داریم که تحریم‌ها را تخفیف دهیم. درواقع کاهش تحریم‌ها به ما این فرصت را می‌دهد که بتوانیم به فضای اقتصاد فعلی آرامش بیشتری ببخشیم. بنابراین حتی اگر برای مسائل اقتصادی و داخلی اولویت قائل شویم، معتقدم مسائل اصلی اقتصادی، داخلی و مدیریتی است اما برای حل و فصل فوری این مسائل یا شروع بهبود در کوتاه‌مدت نمی‌توانیم به صرف اصلاحات داخلی تکیه کنیم و باید بتوانیم از مرحله کاهش یا تخفیف یا حذف تحریم‌ها شروع کنیم که در آن‌صورت در کوتاه‌مدت اتفاقاتی در اقتصاد می‌افتد که به ما این فرصت را می‌دهد که بتوانیم بر میزان مطالبات توده مردم غلبه کنیم و در میان‌مدت به حل و فصل مسائل اقتصادی بپردازیم.

اما واقعیت دیگر اینکه تمرکز آقای روحانی به مسائل دیپلماتیک به هیچ‌وجه به این معنا نیست که در مسائل اقتصادی در دولت دچار کم‌کاری هستیم. چراکه شواهد عینی و عملی وجود دارد که تدابیر جدی در حوزه مدیریت اقتصادی داخلی شروع شده ولی در کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار نتیجه داشت ضمن اینکه در ۵۰ روز اول دولت آقای روحانی نیز نشانه‌هایی داریم که بهبود در فضای اقتصادی کشور آثار خود را نشان می‌دهد.

مثلا می‌توان به حل و فصل قطعی مسائل دارو در کشور اشاره کرد که اتفاق بسیار مهمی بود یا شروع کاهش تورم که اثر روانی و اقتصادی تصمیم‌گیری‌های دولت است ضمن اینکه افزایش ارزش ریال در برابر دلار در هفته‌های اخیر به‌حدود ۲۰درصد بالغ شده که بسیار چشمگیر و قابل توجه است و همه اینها نشان‌دهنده این است که سیاست‌های دولت در حوزه اقتصاد هم جریان دارد. با وجودی که نمی‌توان انتظار داشت در کوتاه‌مدت همه مسائل حل یا نشانه‌ای مبنی بر بهبود دیده شود، بازهم خود را ظاهر می‌کند اما آنچه مهم و کلیدی است اینکه اولا وفاق، همدلی و یکدستی که بر سر حل و فصل مسائل دیپلماتیک در داخل کشور به‌وجود آمده است به همین اندازه در حوزه اقتصادی هنوز وجود ندارد. ثانیا ما در حوزه سیاست شاهدیم تعداد مخالفان شروع گفت‌وگو بین ایران و آمریکا خیلی کمتر از کسانی است که معتقدند مثلا قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد یا اینکه دولت باید یک اقدام قاطع و فوری در حوزه اقتصادی انجام دهد. ثالثا ماهیت بحث‌های دیپلماتیک به‌گونه‌ای است که اگر به وفاق داخلی برسید سریع‌تر می‌توانید آن را پیش ببرید درحالی که مسائل اقتصادی بسیار پیچیده‌تر و عمیق‌تر و ممکن است با بن‌بست‌های مهمی مواجه شود. نکته آخر اینکه پیچیدگی مسائل اقتصادی بیشتر از پیچیدگی مسائل دیپلماتیک‌ ماست و اساسا مسائل سخت‌تر و راه‌حل‌ها مشکل‌تر است. برای مثال در حال حاضر در شرایطی هستیم که شاید در تاریخ اقتصاد معاصر نمونه‌ای از آن سراغ نداشته باشیم که همزمان طی دو سال هم ۷ تا ۱۰ درصد از تولید ملی کم شود و هم در این مدت شاهد حدود ۸۰درصد افزایش سطح عمومی قیمت‌ها باشیم که این راه را بر هرگونه اصلاح که جدی و مطالعه‌نشده باشد، می‌بندد.

اکنون شرایط اقتصادی پیچیده است به نحوی که کوچک‌ترین یا نخستین اشتباه دولت می‌تواند بدترین اشتباهش باشد. برای تایید این موضوع به مخالفت رئیس‌کل بانک مرکزی با نوسانات زیاد نرخ دلار بنگرید؛ سخنی علمی و کارشناسی‌ که با چنان مقاومت و اختلاف‌نظرات و هجمه‌های داخلی روبه‌رو شد که برای خود به‌تنهایی تلاطم ایجاد کرد. بنابراین آنقدر که اظهارنظر آقای سیف مبنی بر اینکه قیمت دلار باید تثبیت شود اختلاف در اظهارنظرها ایجاد کرد که بر سر شروع گفت‌وگو با رابطه ایران و آمریکا با آن حجم اظهارنظر روبه‌رو نشدیم که این نخست نشان‌دهنده بغرنج بودن مسائل اقتصادی است و دوم نشان‌دهنده اینکه چقدر در حوزه مسائل اقتصادی وفاق، حوصله‌ و بحث‌های کارشناسی‌ کمتر از حوزه سیاسی است.

منبع: روزنامه آرمان