طالقانی و یک دل بارانی

چکیده :طالقانی پدر تمام آزادیخواهان و ظلم ستیزان ایران بود. میتوان گفت که اون یگانه شخصیت مورد وثوق گروههای مختلف مبارزان و آزادیخواهان بود. از همین روست که درین سالها که یاران طالقانی زیر فشارهای مختلف ِ تهدید و تحدید و بازداشت و شکنجه و حبس های سنگین هستند و امکان برگزاری بزرگداشت او را در حسینیه ارشاد ندارند که هیچ ، حتی از امکان برپایی نماز جمعه یا برگزاری تفسیر قران نیز محروم هستند. موتلفه ی اسلامی در نقطه مقابل دیدگاه طالقانی در مسجد هدایت بزرگداشت برگزار میکند تا بتواند او را به شیوه ی مرسوم خود مصادره کند اما طالقانی مصادره شدنی نیست.طالقانی پدر تمامی آزادیخواهان و مبارزین ایران است. ...

کلمه_ مسعود صادقی/ بند ۳۵۰ زندان اوین

دانشمند ، دلیرمرد ، آزاد اندیش ، آزادی خواه ، با ایمان ، مجاهد نستوه ، عارف فرزانه ، مفسر قران و … با دوستان و یاران مهربان و فروتن بود و در برابر ستمگران و جباران دلیر و سرسخت “… وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ …فتح / ۲۹ ”

اما ستارگان دیگری هم هستند که با دارا بودن برخی ازین ویژگی ها در سپهر ایران میدرخشند پس وجه تمایز و عامل برتری طالقانی چه بود که چون ماه میان ستارگان میدرخشد؟ طالقانی روحانی بود اما از آفت های عمومی صنف روحانیت مبرا بود. نخست انکه درآمد او از راه دین نبود ، همچون مرحوم پدرش آیت لله سیدابولحسن طالقانی و مرحوم علامه طباطبایی، دوم آنکه عافیت طلب نبود و هرگز برای تن آسایی به هم سازی با حکام و همنوایی با عوام تن نداد اما آفت سوم فاصله گرفتن حوزه های علمیه با قرآن است چندانکه مرحوم علامه هم در تفسیر المیزان از مهجور بودن قران در حوزه ها گلایه میکند.درهمین راستا حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی ایازی از استادان پر کار قرآن پژوهی میگوید :
” یک مسأله دیگر را هم نباید فراموش کرد که اصولا در حوزه به تفسیر توجه باید و شاید نمی شود. مثلا مرحوم طباطبایی اگر همین زحمت را در فقه می کشید، مطمئنا وضعیتش این نبود. وضعیت معیشت ایشان در عین این که زحمات بسیاری می کشید طوری بود که یک وقتی من در سال ۱۳۵۰ وارد قم شدم، خواستم خانه ای را کرایه کنم. اتفاقا پیش از من آقای طباطبایی در آنجا مستأجر بود ولی به واسطه عدم تمکن مالی ایشان صاحبخانه خواسته بود که ایشان خانه را تخلیه کند. حتی این منزلی که الان پسرشان ساکن هستند را جمعی از دوستان ایشان برایشان خریدند. یا در مورد مرحوم آیت الله خویی هم همین طور است. ایشان یک جلد تفسیر قرآن بیشتر ندارند. می گویند جمعی از مریدان آقا آمدند و گفتند اگر می خواهید مرجع تام باشید تفسیر گفتن با شأن مرجعیت نمی سازد” ماه نامه ی نسیم بیداری – شماره ی ۱۰ -آبان ۸۹ با این اوصاف میتوان گفت مرحوم ایت الله طالقانی برخلاف جریان غالب روحانیت مصداق ایه ۲۱ سوره ی یس بود ” از کسانی پیروی کنید که از شما مزدی نمی‏خواهند و خود هدایت یافته‏ اند ” طالقانی هم هدایت یافته بود و هم بابت هدایت دیگران دستمزدی طلب نمیکرد.

او روحانی بود و ماند در دوران رضاشاه که پوشیدن لباس روحانیت و حفظ استقلال از دستگاه هزینه داشت و شجاعت میطلبید.مرحوم طالقانی در اوج آزاداندیشی به همان اندازه که از سنت های ارتجاعی مذهب رهیده بود و پس از انقلاب اعلام کرد در مورد حجاب اجباری درکار نیست ، به همان اندازه هم در زمان خفقان رضاشاهی در برابر کشف حجاب اجباری ایستادگی کرد. نخستین بازداشت آن مرحوم زمانی بود که یک مامور را در حال کشف حجاب و برداشتن چادر از سر یک خانم می بیند و با ان مامور درگیر میشود.

بدین ترتیب او قائل به کرامت انسانی بود و همواره در برابر تحمیل و تحقیر می ایستاد. آیت الله سید محمود طالقانی عضو هیات موسس و عضو شورای مرکزی نهضت آزادی ایران بود. اما برکات ِ وجودی او تنها منحصر به نهضت ازادی ایران نبود، نه تنها نوگرایان مذهبی نهضت ازادی و یاران نزدیک او بلکه طیف گسترده ای از مبارزان ، از ملی گرایان سکولار ، مارکسیست ها ،سازمان مجاهدین خلق تا گروه های سنتی مثل موتلفه اسلامی و فداییان اسلام ، همه زیر چتر الطاف پدرانه طالقانی بودند زمانی که نواب صفوی تحت تعقیب ساواک بود این دوستان او نبودند که به او پناه دادند بلکه آیت الله طالقانی بود که با پذیرش هزینه ی بازداشت و محاکمه به او پناه داد. حال آنکه دیدگاه آیت الله طالقانی با نواب صفوی فرسنگ ها فاصله داشت.

طالقانی پدر تمام آزادیخواهان و ظلم ستیزان ایران بود. میتوان گفت که اون یگانه شخصیت مورد وثوق گروههای مختلف مبارزان و آزادیخواهان بود. از همین روست که درین سالها که یاران طالقانی زیر فشارهای مختلف ِ تهدید و تحدید و بازداشت و شکنجه و حبس های سنگین هستند و امکان برگزاری بزرگداشت او را در حسینیه ارشاد ندارند که هیچ ، حتی از امکان برپایی نماز جمعه یا برگزاری تفسیر قران نیز محروم هستند. موتلفه ی اسلامی در نقطه مقابل دیدگاه طالقانی در مسجد هدایت بزرگداشت برگزار میکند تا بتواند او را به شیوه ی مرسوم خود مصادره کند اما طالقانی مصادره شدنی نیست.طالقانی پدر تمامی آزادیخواهان و مبارزین ایران است.