ترکیب کابینه؛ تدبیر در هرم مدیریتی

چکیده : بکارگیری مدیران با تجربه بعضا” داشتن دو یا سه دوره سابقه وزارت ،آرامش را به نظام مدیریتی و جامعه بازمی گرداند ، فضا شایسته سالاری را که این دولت برای جامعه مدیران مهیا خواهد کرد ،همه مدیران را برآن خواهد داشت که برای صعود به پله های بالا تر مدیریتی راهی جزء محکم بستن کمربندها و کارنامه درخشان و شایسته وجود نخواهد داشت ، آغازکابینه یازدهم مبین پایان دورانی است که مدیران بی تجربه با روشهای غیر متعارف بتوانندپله های صعود را طی کنند....

اسماعیل گرامی مقدم

در آستانه تعیین کابینه دولت یازدهم بزرگترین انتقادی که از سوی جریان اقتدارگرا مطرح می شود بالا بودن معدل سن وزراء و معاونین این کابینه است و دولت قبلی را به دلیل جوانگرایی می ستایند و دراین نوشته تلاش می شود ، با تطبیق نظامهای مدیریتی با مفهوم جوانگرایی آنچه که تجربه آن را در دولت های نهم و دهم سراغ داریم به ایرادات مرتبط با بالا بودن سن دولت یازدهم پاسخ داده شود عمده ترین نظامهای مدیریتی عبارتند از:

الف : نظامهای مدیریتی افقی
ب : نظامهای مدیریتی عمودی
ج : نظامهای نوین مدیریت شبکه ای

در مورد الف مهمترین ویژگی آن است که تعداد مدیران به حداقل کاهش یافته و در واقع مدیریت ها متمرکز شده و هزینه های پرداخت حقوق و مزایا به مدیران به نسبت نظامهای مدیریتی عمودی بسیار کمتر است و افراد تحت مدیریت این نوع نظامها بسیار زیاد است مهمترین ویژگی که در این نظامها بوجود می آید بطور طبیعی بالا بودن معدل سن مدیران است ، اما مهمترین ویژگیهای نظامهای مدیریتی عمودی شامل افزایش تعداد مدیران ، کاهش تعداد افراد تحت مدیریت ، بالا بودن هزینه پرداخت حقوق و مزایا به مدیران ، پایین تر بودن معدل سنی در مدیریت های میانی نسبت به نظامهای مدیریتی افقی .

به خوبی روشن است که نظام مدیریتی ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب همواره از مدل عمودی نظامهای مدیریتی تبعیت کرده است ، از دیدگاه اندیشمندان علوم مدیریتی نظیر هنری فایول وتام برنزکه تاکید دارند مدیریت یک حرفه است که قابل آموزش است و میزان مهارت تابعی از تجربه است و کامل ترین برنامه جوانگرایی در نظام های مدیریتی عمودی امکان پذیراست ، چرا که چارت سازمانی نظامهای مدیریتی عمودی بخودی خود نهایتا ” سازنده چارت هرمی شکل خواهد بود و گزینش مدیران با توجه به میزان موفقیت آنها در سوابق اجرایی گذشته ارزیابی و تعیین می گردد و امکان ندارد مدیری بدون آنکه پله های مدیریتی را از سطح قاعده هرم آغاز کرده باشد بتواند یک شبه به طبقات بالایی هرم مدیریتی دست یابد و اگر یک چنین اتفاق نادری رخ دهد ، به تعبیر اندیشمندان علم مدیریت ترک در بخشی از هرم مدیریتی قطعی است، این دسته از اندیشمندان اعتقاد وافر بر اعمال سیاست جوانگرایی در مدیریت دارند، منتها آن را در قالب یک برنامه زمانی درچهارچوب چارت هرمی شکل میسر می دانند و تاکید دارند جوانگرایی در مدیریت از سطح قاعده این هرم باید آغاز گردد، بدین ترتیب دو ویژگی بارز درسطح فوقانی ، میانی و پایینی هرم بروز می کند ، سطح فوقانی هرم را افراد سنین بالا تشکیل می دهند که تعداد آنها چون به راس هرم نزدیک است کمتر خواهد بود و بالعکس سطح میانی و پایینی هرم که بیشترین مساحت مدیران در این دو سطح را به خود اختصاص می دهد ، بطور طبیعی از سنین پایین تر و تعداد آنها خیلی بیشتر از سطح فوقانی هرم خواهد بود و مفهوم واقعی جوانگرایی در این چارت هرمی بخوبی هویداست ، در یک چنین نظامی مدیران فرو دست از مدیران فرا دست ضمن پیروی کامل ، تجربه ارزنده ای را خواهند اندوخت و کارایی یک چنین نظام مدیریتی خود را در اجرای روان برنامه های بروکراتیک نظام اداری نشان می دهد ،

در دولت های نهم و دهم بارها در هرم مدیریتی ترک اتفاق افتاد و در چندین مرحله شاهد شکاف عمیق در سطوح مدیریت فوقانی بودیم، درحقیقت جوانگرایی در دولتهای نهم و دهم از راس هرم مدیریتی آغاز گردید و اصول علمی و تجربی بشریت به فراموشی سپرده شد، در همین ایران زمین در۷۰۰ ، ۸۰۰ سال گذشته شاهد اجرای سیاست جوانگرایی در حاکمیت از پایین ترین سطح توسط اتابک ها بوده ایم ، لقب اتابک که به مدیران کاردان تعلق داشت ، حاکمان آنها را به مناطق حکمرانی خود اعزام می کردند ، تا شاهزادگان جوان را آموزش و سپس درچرخه مدیریت بکارگیری کنند .
دردولت نهم ،جوان ۲۶ ، ۲۷ ساله را بدون داشتن حتی یک روز سابقه اجرایی رئیس سازمان بهزیستی کشورشد ، جوان دیگری دربالاترین مقام تصمیم گیری یکی از بزرگترین بنگاه های تولیدی یعنی شرکت خودرو سازی سایپا شد، بیش از دو سوم استانداران و فرمانداران تجربه پست استانداری و فرمانداری را و برخی از وزراء حتی سابقه استخدامی در کارنامه خود نداشتند ، به یکباره بی هیچ تجربه اجرایی در راس هرم مدیریتی قرار گرفتند ، اگر منظور منتقدان از جوانگرایی همان مفهومی باشد، که در دوره نهم و دهم تجربه شد ، باید گفت این منتقدان بر آنارشیسم مدیریتی باوردارند ، خوب است قدری هم به نتایج حاصل از این نوع مدیریت در دولتهای نهم و دهم به پردازیم این همان بکارگیری مفهوم جوانگرایی بود که در هر دو دولت به دلیل عزل و یا استیضاح وزراء کابینه تا آستانه گرفتن رای اعتماد مجددا” از مجلس پیش رفت ، یعنی در دو دوره از ۴۰ وزیر ۲۰ وزیر بر کنار شدند ، آیا خسارتی بزرگتر از این راکه در هشت سال گذشته بر پیکره نظام مدیریتی وارد شد می توان تصور کرد؟!

در هر مرحله ای که وزیری جابجا می شود ،حداقل سه ماه قبل و سه ماه بعد امور اجرایی آن سازمان یا وزارت خانه متزلزل می شود، اگر عمر متوسط دوران هر وزیر را ملاکی بر ثبات و پایداری هر دولتی بپذیریم ، باید پذیرفت که دولتهای نهم و دهم از متزلزل ترین و بی ثبات ترین دولتها پس از انقلاب به شمار می رود ، اینک از حامیان دولت نهم و دهم این پرسش می شود که خروجی شاخصه های کلان اقتصادی از اعمال سیاست جوانگرایی به شیوه ای که آقای احمدی نژاد بکار بست چیست ؟ نرخ رشد اقتصادی دو سال متوالی ۲- بوده ، نرخ تورم نقطه به نقطه به ۴۲% رسیده ، نرخ بیکاری ۱۵% ، خط فقر به ۱میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده ، ارزش پول ملی به یک سوم کاهش یافته ، این آمارها را هم که دشمن نمی دهد مربوط است به بانک مرکزی و سازمان آمار خود دولت آقای احمدی نژاد و نهادهای مستقل نظیر صندوق بین المللی پول ، انصاف نیست در حالی که ملت هشت سال است تاوان آنارشیسم بخش اعظم انتصابات مدیران دولتهای نهم و دهم را می دهند، گویا در این فرجام منتقدان چون دستشان در دفاع از عملکرد دولت آقای احمدی نژاد خالی است ،کار درست رئیس جمهور جدید را که تاکید بر دولت قدرتمند دارد زیر سوال می برند؟! نباید واکنش مثبتی را که بازارهای اقتصادی نظیر بورس و ارز به این دولت پرتجربه قبل از آغاز به کار نشان می دهد نادیده گرفت ، بکارگیری مدیران با تجربه بعضا” داشتن دو یا سه دوره سابقه وزارت ،آرامش را به نظام مدیریتی و جامعه بازمی گرداند ، فضا شایسته سالاری را که این دولت برای جامعه مدیران مهیا خواهد کرد ،همه مدیران را برآن خواهد داشت که برای صعود به پله های بالا تر مدیریتی راهی جزء محکم بستن کمربندها و کارنامه درخشان و شایسته وجود نخواهد داشت ، آغازکابینه یازدهم مبین پایان دورانی است که مدیران بی تجربه با روشهای غیر متعارف بتوانندپله های صعود را طی کنند.

منبع: سحام نیوز