اخلاق متکی به مذهب برترین گزینه

چکیده :ايمان اسلامي با قدرتي برتر در مقابل امواج سركش غريزه و خواهش هاي نفساني مي ايستد و صحنه مبارزه با هوا و هوس ها را به راحتي ترك نمي كند و اگر جبهه اي شكست خورد و فروريخت با دعا و توبه به ترميم آن و بازسازي سنگر دفاع در مقابل سپاه وسوسه هاي شيطاني مي پردازد....

کلمه- گروه معارف:

کیان هر اجتماعی در گرو ارزش های معنوی و پایبندی های اخلاقی است که آحاد آن جامعه خود را بدانها می آرایند.

تاهنگامی که ارزش های دینی بر باورها و رفتار جامعه ای حاکم است، آن جامعه پایدار است اما اگر اخلاق و معنویت ازجامعه ای رخت بربندد، آن جامعه دچار هرج و مرج خواهد شد.

مسأله اساسی در زندگی جمعی و فردی، تعدیل غرایز و بازداشتن امیال و عواطف از افراط و تفریط است.

بی تردید بزرگترین مشکل حیات هر اجتماعی بحران غرائز و تکاپوی افراد جامعه صرفا ً با محرک میل و غریزه است. جامعه غریزه مدار مظهر خشونت، قساوت، زیاده خواهی، شهوترانی و سرانجام ناامنی است. در چنین جامعه ای تمایلات انسانی که هر یک در جای خودمی توانند نقش فعال وسازنده ای داشته باشند به دلیل عدم هدایت و عدم کنترل بسان سیلی ویرانگر طغیان نموده و بر بنیانهای بسیاری آسیب می رسانند.

سقراط و ارسطو دو دانشمند معروف یونان باستان، معتقدند که رهبری صحیح غرائز و بارور ساختن فضیلت ها و اخلاق در نهاد اجتماع در سایه علم به خوبی ها و بدی ها مقدور است. بدین معنا که هرگاه آحاد جامعه ای به ارزش خوبی و قباحت بدی آگاهی یافت، آن جامعه به فضایل اخلاقی گرایش یافته و از رذایل دوری می جوید و نتیجه اینکه پایه های اخلاق را تنها علم و دانش تشکیل می دهد.

این اندیشمندان «اخلاق در سایه علم» را سرلوحه درمان جامعه بحران زده می دانستند.

جای گفت وگو نیست که افزایش سطح آگاهی و دانش اثر مطلوبی بر کاهش جرایم اجتماعی داشته و در ترمیم ناهنجاریها مؤثر است. اما این سخن را نمی توان به طور کامل و قطعی پذیرفت زیرا همیشه و در همه موارد مرتکبین جرایم اجتماعی و کسانی که اصول اخلاقی را زیر پا می نهند الزاما ً افراد بی بهره از دانش نبوده اند و نگاهی به لیست بزهکاران و جنایتکاران این نظریه رامخدوش می سازد. چه بسا افراد تحصیلکرده که به دلیل ضعف مبانی مذهبی دچار جرمهای بزرگی می گردند.

بعدها کسان دیگری که به نارسایی این نظریه وقوف یافته بودند، با تعویض جای «علم» با «عقل» درصدد ترمیم نظریه اندیشمندان یونان باستان برآمدند با این توضیح که درپرتو پرورش عقل و خرد انسان می توان از آمار جرم و گناه کاست و فضیلت ها را در نهاد انسان پرورش داد.

این نظریه نیز در نارسایی دست کمی از نظریه قبلی ندارد. زیرا عقل و خرد می تواند تا حدود زیادی از طغیان غرایز بکاهد. اما عقل نیز در برابر خواسته ها و تمایلات دیو شهوت به سان کاهی در برابر امواج کوبنده دریا است.

عقل در مواقع عادی با فروغ طبیعی خود پهنه زندگی را روشن ساخته و انسان را از سقوط در دره نابودی بازمی دارد. اما درمواقع طغیان غرایز این روشنایی آنچنان کم فروغ می شود که انسان گمراه شده و در دره مهیب غرایز سرکش سقوط می کند.

«فروید» و پیروان وی برای چاره جویی آسیب پذیری اجتماع از ناحیه بحران غرایز موضوع تربیت و آموزش اصول اخلاقی و انسانی از بدو کودکی را مطرح کردند و مدعی شدند چون جرایم و ضداخلاق از روح قانون شکن سرچشمه می گیرد بایستی افراد از کودکی تربیت، ارزشها و اصول را فراگیرند. در این صورت در بزرگسالی عمل و احترام به قانون بخشی از شخصیت افراد خواهد بود.

در تئوری فروید و پیروانش به رغم نکات قابل اتکا از یک نکته غفلت شده است و آن اینکه انسان هر چند با اصول اخلاقی تربیت شده باشد برای مقاومت در برابر امواج غرایز سرکش احتیاج به انگیزه و پناهگاههای مستحکمتری دارد. زیرا تمایلات نفسانی گاهی آنچنان روح و روان انسان را دچار تلاطم می کند که تربیت منهای باورهای دینی توان مقاومت دربرابر آن را ندارد.

و سرانجام اخلاق رایج در غرب، با طرح اخلاق انتفاعی، منافع مادی را اساس رعایت های اخلاقی در جامعه قرارداده و با توجیه اینکه منافع مادی و آسایش جمعی انسانها در رفتار مؤدبانه و رعایت اصول اخلاقی و به رسمیت شناختن و پرداخت حقوق یکدیگر می باشد. سعی نموده کمبودهای معنوی جوامع غربی را جبران نمایند.

این نظریه نیز نوعی انحراف از کمال انسانی محسوب شده و انسان را ولو انسان مؤدب و اخلاقی درسطح مادیات نگه داشته و به عنوان یک ابزار که مایه رونق اقتصادی است می شناساند و اهداف بلند آرمانی و انسانی انسان را نادیده گرفته و گرایشهای کمال طلب انسان را معطل می گذارد.

اما اسلام با ارائه اخلاق متکی به مذهب و با پشتوانه قراردادن عقیده به پاداش و کیفر روز بازپسین راهی را نشان می دهد که هم به کنترل غرایز منجر می شود و هم به نیازهای فطری انسان پاسخ می گوید و افق های کمال را پیش روی انسان می گشاید.

ایمان اسلامی با قدرتی برتر در مقابل امواج سرکش غریزه و خواهش های نفسانی می ایستد و صحنه مبارزه با هوا و هوس ها را به راحتی ترک نمی کند و اگر جبهه ای شکست خورد و فروریخت با دعا و توبه به ترمیم آن و بازسازی سنگر دفاع در مقابل سپاه وسوسه های شیطانی می پردازد.