امید؛ اصلی ترین انگیزه برای آنها که رای می دهند

چکیده :به رغم سخت ترین رویدادها، مردم هنوز به پای صندوق های رای می روند، چرا که تجربه جنبش مطالبه حق خود و ایستادن بر سر اصول و حقوق خود را در کارنامه دارند. چرا که پیشتر تجربه پایداری بر سر سوال «رای من کجاست؟» را داشته اند و میدانند که رای دادن «نه آغاز و نه انجام جهان است». رای دادن تنها یک صحنه از نمایشنامه ی مفصل حضور مردم است. نمایشنامه ای که شروع اش با حضور مردم و بازگشت سیاست به جامعه و به میان مردم رفتن و زنده شدن گفتگو و حیات سیاسی و نشاط اجتماعی در میان مردم است؛ مردمی که با تمام شدن انتخابات هم به خانه نمیروند و پای حق و رای شان می ایستند و از حاکمان مطالبه می کنند. ...

کلمه- سینا حق جو

حضور مردمی که تصمیم گرفتند در پای صندوق های رای در سال ۹۲ حاضر شوند ادامه حضور آنها در سال ۸۸ است و نه نفی آن. و این بر خلاف تحلیل ها و القائات رسانه های حکومتی است که میکوشند پیشاپیش حضور مردم را به حساب خود بریزند و آن را نفی تقلب و تخلف در انتخابات ۸۸ و تاییدی بر سازوکار اجرای انتخابات و نشانه ی «انتخابات آزاد» در ایران بدانند.

کسانی که از انتخابات آزاد و نفی تقلب در انتخابات ۸۸ میگویند و امید دارند که مردم واقعیات را فراموش کنند، فراموش میکنند که تازه داغ تخلفی صریح را در حافظه مردم به جا گذاشته اند. پس از گذشت چهار سال، نه تنها دخالت های غیرقانونی و فراقانونی در امر انتخابات تمام نشده است، بلکه شکلی عریان تر و بی پرواتر به خود گرفته است. آخرین مورد از این دخالت ها، که با اظهارات رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مستندی قطعی و تاریخی یافت، نحوه دخالت وزیر اطلاعات در تصمیم شورای نگهبان برای رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی است:

«وزیر اطلاعات برخلاف عرف و قانون، شخصا در جلسه بررسی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان حضور یافت که ابتدا مورد اعتراض برخی از اعضای شورای نگهبان نیز قرار گرفت و نهایتا به اعضای شورای نگهبان گفت که حضور هاشمی در انتخابات می‌تواند موجب پیروزی قاطع و با رای بالای مردم شود که با راه و رسم آن‌ها سازگار نیست و لذا این شورا را متقاعد کرد که به بهانه شرایط جسمی رای به عدم احراز صلاحیت بنده دهند. وی گفته بود که اگر همین حالا انتخابات برگزار شود، هاشمی با بیش از ۷۰درصد آرا پیروز خواهد شد و گفته بود که بنابراین ما ۳ گزینه داریم: اول اینکه هاشمی بیاید و رئیس جمهور شود که اگر اینطور شود تمام رشته هایی که ما در این ۷-۸ سال رشتیم پنبه می کند. دوم اینکه هاشمی از صندوق بیرون نیاید که این کار هزینه خودش را دارد و ممکن است با واکنش مردم مسائل امنیتی پیش آید. سومی اینکه الان شما رد صلاحیت کنید و کار را تمام کنید.»

این اظهارات، به همراه اظهارات مشابه آن از جانب ماموران امنیتی ای همچون سربازجو رضا سراج، به صراحت نشان میدهد که سرکوبگران و اقتدارگرایان از هیچ اهرمی برای «تمام کردن کار» به نفع خود چشم نمیپوشند و برای «پنبه نشدن رشته های» برنامه های شوم قدرت طلبانه شان از هیچ دخالت فراقانونی و غیرقانونی ابایی ندارند.

با تمام این احوال و با همه این دخالت ها اما بسیاری از رای دهندگان تصمیمی «سیاسی» برای حضور در پای صندوق های رای گرفته اند. تصمیمی که بیشتر از آن که بیانگر برگزیدن کاندیدای مطلوب شان باشد نشانگر حزم و بلوغ سیاسی شان برای جلوگیری از تکرار روندهای مخرب پیشین است. این تصمیم بیش از آن که نشان دهنده رضایت از سازوکار انتخابات یا تایید صحت انتخابات های پیشین باشد، بیانگر رشد عقلانیت سیاسی در جامعه ی ایرانی است. حتی بسیاری از کسانی که به دلیل تخلف ها و تقلب های قطعی در انتخابات چهار سال پیش و سرکوب ها و فشارهای امنیتی پس از آن و ردصلاحیت های اخیر از کنش سیاسی ناامید شده بودند، اینک با بلوغ سیاسی فهمیده اند که قهر با صندوق ها سپردن میدان به همان تقلب کاران و سرکوب گران است و از قضا برای مبارزه با همان تقلب ها این بار نیز تصمیم به رای دادن گرفته اند. انها به این نتیجه رسیده اند که رای دادن بهتر است، حتی اگر رای شان خورده و در آن تقلب شود، چرا که وقتی رای داده باشند حقی دارند که میتوانند مطالبه اش کنند و در غیر آن صورت حقی و رأیی ندارند که از آن سوال کنند و بپرسند «رأی من کو؟». این تداوم همان استراتژی «امید» است که میرحسین درباره اش نوشت:

«آن چیزی که ملت ما را به خلاف آنان و علیرغم سخت ترین رویدادها زنده نگه داشت امید بود، زیرا آفت این راهپیمایی هزاران ساله ناامیدی است. مردم ما می توانستند با بدبینی و ناامیدی حوادثی شبیه به آنچه را که در جریان انتخابات گذشته با آن روبرو شدیم پیش بینی کنند و به صحنه نیایند. آیا آنان اشتباه کردند که به این پیش بینی ها اعتنا نکردند؟ نه! آنان به مقتضای روح امیدی که هسته درونی هویت ملی ما را شکل داده و ما را در طول هزاره ها زنده نگه داشته است چنین کردند.»

به رغم سخت ترین رویدادها، مردم هنوز به پای صندوق های رای می روند، چرا که تجربه جنبش مطالبه حق خود و ایستادن بر سر اصول و حقوق خود را در کارنامه دارند. چرا که پیشتر تجربه پایداری بر سر سوال «رای من کجاست؟» را داشته اند و میدانند که رای دادن «نه آغاز و نه انجام جهان است». رای دادن تنها یک صحنه از نمایشنامه ی مفصل حضور مردم است. نمایشنامه ای که شروع اش با حضور مردم و بازگشت سیاست به جامعه و به میان مردم رفتن و زنده شدن گفتگو و حیات سیاسی و نشاط اجتماعی در میان مردم است؛ مردمی که با تمام شدن انتخابات هم به خانه نمیروند و پای حق و رای شان می ایستند و از حاکمان مطالبه می کنند.

چنین فهمی از حق و رای و انتخابات و حضور در آن است که حضور در انتخابات سال ۹۲ را معنادار میکند. و چنین حضوری است که، فارغ از این که تقلبی در انتخابات بشود یا نشود، برای «مردم» ثمربخش است. اگر تقلبی بشود، مردم چیزی از دست نداده اند و باز رو سیاهی به سیاه کاران مانده است و رای دزدیده شده ای برای مردم که مطالبه اش کنند، به علاوه ی فرصت انتخاباتی ای که در آن بغض های فروخفته ی چهار ساله شان را فریاد کرده اند و با «یاحسین میرحسین» های شان نشان داده اند که هیچ چیز را فراموش نکرده اند. و اگر تقلب نشود، پیروزی از آن پایداران و امیدواران است.