انتخابات و چهار احتمال برای اصلاح طلبان

چکیده :جناح حاکم می داند که اصلاح طلبان طیف وسیعی از رای دهندگان را تشکیل می دهد و نمی توان به آسانی و بدون ملاحظه از کنار این موضوع عبور کرد. پس آنالیز رای توسط آنها و تلاش برای به صحنه کشاندن آرای راحت تر و آسان تر از سوی جریان حاکم برای گرمای انتخابات امری عقلانی از نظر سیاسی خواهد بود. لذا، به صورت طبیعی نمی توان یک نوع برخورد آنهم «رادیکال و تند» را از سوی اصول گرایان که رقیب دیرینه اصلاح طلبان هستند، انتظار داشت....

کلمه – محمدهاشم مهیمنی *

در شرایطی در آستانه انتخابات یازدهم ریاست جمهوری هستیم که همزمانی آن با انتخابات شوراهای اسلامی شهر به خودی خود گونه جدیدی از رای گیری و انتخابات را همراه خواهد داشت. این انتخابات تفاوت عمده ای با سایر انتخابات گذشته و مشابه خود خواهد داشت. اما اهمیت ریاست جمهوری آنقدر بالا است که انتخابات شوراها را از خود متاثر سازد.

آنچه در ذیل خواهد آمد مربوط به تصمیم و سیاست برگزار کنندگان انتخابات و حاکمیت در برخورد با جریان رقیب یعنی اصلاح طلب، است. به عبارتی، این نوشتار به این مهم خواهد پرداخت که اصلاح طلبان برای حاکمان و مجریان انتخابات چه نقش و جایگاهی را ایفا می کنند.

تا شروع فعالیت های رسمی و رای گیری زمان زیادی باقی نمانده است، اما تاکنون هیچ اثری از ایفای نقش احتمالی برای اصلاح طلبان وجود ندارد. شاید در واپسین ماهها و یا روزهای سال جاری، افقی ترسیم و تبیین شود که در آن نقش و حضوری را برای اصلاح طلبان متصور شود. جناح حاکم می داند که اصلاح طلبان طیف وسیعی از رای دهندگان را تشکیل می دهد و نمی توان به آسانی و بدون ملاحظه از کنار این موضوع عبور کرد. پس آنالیز رای توسط آنها و تلاش برای به صحنه کشاندن آرای راحت تر و آسان تر از سوی جریان حاکم برای گرمای انتخابات امری عقلانی از نظر سیاسی خواهد بود. لذا، به صورت طبیعی نمی توان یک نوع برخورد آنهم «رادیکال و تند» را از سوی اصول گرایان که رقیب دیرینه اصلاح طلبان هستند، انتظار داشت.

رفتاری که تا به حال صورت گرفته، طرح نظرات گوناگون در طیف های مختلف، از سوی اصول گرایان در ارتباط با اصلاح طلبان است؛ بدین معنی که عده ای می گویند باید فتنه گران خارجی و رهبران فتنه داخلی و فریب خوردگان و توبه کردگان را جدا از هم کرد و نباید همه را با یک چوب راند، بلکه لازم است به تناسب رفتار و عملکرد اصلاح طلبان در زمان انتخابات ۸۸ و پس از آن با آنان برخورد شود. این گونه برخورد یک محدوده زمانی مختص به خود دارد که بنظر می رسد تاکنون انجام شده، اما بیش از این نیاز به ادامه ندارد. لذا پس از این ۴ گونه برخورد و تدبیر احتمالی از سوی اصولگرایان با عطف به نقش اصلاح طلبان وجود خواهد داشت؛

۱) برخورد احتمالی اول، تشویق اصلاح طلبان به معرفی نامزدی است که بتواند بخشی از آرای بدنه اصلاح طلبان را به صندوق های رای آورده و در ضمن خطر جدی انتخاباتی هم نداشته باشد. یعنی اینکه نامزدی به میدان بیاید که از حمایت بخش قابل توجهی از اصلاح طلبان برخوردار باشد، اما امکان اتفاق کامل آراء را نداشته باشد. طرح و تشویق و اقبال به نامزدی «دکتر عارف» که البته شخصیتی محترم و مغتنم است، در این راستا قابل توجیه است. اگر چه هنوز برای اصول گرایان و اصلاح طلبان چنین گزینه ای برای ورود قطعیت ندارد، اما وی یکی از احتمالات نسبتا قوی برای نامزدی در انتخابات است.

۲) احتمال دوم، وضعیت نامزدی یکی از اصلاح طلبان بصورت قطعی و قوی است که نظر کامل و قاطع عموم اصلاح طلبان و نخبگان این جبهه را همراه خود داشته باشد، که البته ممکن است در وهله اول با مخالفت اصول گرایان روبرو نشود، ولی در صورتی که این نامزد فردی همچون خاتمی باشد با توجه به سابقه و زمینه قوی رای نامبرده، احتمالا مورد موافقت شورای نگهبان واقع نمی شود که در این صورت اصلاح طلبان بدون نامزد خواهند ماند، که این وضع در کل مطبوع اصول گرایان نخواهد بود. لذا سعی می شود که به این سو حرکت نکنند.

۳) احتمال سوم، برنامه ریزی برای رقابت جدی بین جبهه ای اصول گرایان است به طوری که در این رقابت نامزدی وجود داشته باشد که بتواند بخش قابل توجهی از آراء سبد رای اصلاح طلبان نیز را با خود همراه کند. اگر چه این وضعیت مورد اقبال اصلاح طلبان نخواهد بود، اما بخش قابل توجهی از آراء بدنه جبهه اصلاحات را به صحنه رای گیری خواهد کشاند. نامزدی افرادی همچون قالیباف می تواند در این راستا ارزیابی شود.

۴) آخرین احتمال، منتفی کردن کامل نامزدی و مشارکت اصلاح طلبان با هر نوع سلیقه و سطحی از اصلاح طلبی است. البته در این راستا امکان حذف و ممانعت کامل آنها و بالاتر از آن حتی جلوگیری از فعالیت این جبهه برای کاندیدا و نامزد اصول گرا که میانه رو و معتدل باشد نیز وجود دارد. در این صورت نیاز و حضور حداقل رای دهندگان اصلاحات هم از بین خواهد رفت و احتمال اول و سوم قوی تر و احتمال دوم و چهارم ضعیف تر خواهد بود.

در شرایط حال حاضر چشم اندازی برای بهبود و بازشدن اوضاع برای انتخاباتی مطلوب و رقابتی با حضور اصلاح طلبان وجود ندارد و به نظر می رسد سرعت و روند اتفاقات در ماههای آتی تکلیف انتخابات را روشن تر خواهد کرد.

* استاندار گلستان و مدیرکل شوراهای وزارت کشور در دولت خاتمی