چرا حاکمیت در آتش تفرقه می دمد

چکیده :بیاییم و این سخن ژرف امام علی(ع) را آویزه گوش کنیم که در خطبه ۱۵۷ فرمود: “عباد الله! ان الدهر یجری بالباقین کجریه بالماضین؛ لا یعود ما قد ولی منه و لا یبقی سرمدا ما فیه آخر …”. بندگان خدا، روزگار، همان طوری که بر پیشینیان گذشت، بر شما و آیندگان نیز خواهد گذشت؛ آنچه از آن گذشت، باز نمی‌گردد و چیزی در آن، ماندگار و جاودانه نخواهد ماند…...

زهرا ربانی املشی

در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال که به یاد و بزرگداشت بهمن ۵۷ انجام شد، شاهد مناظر نا خوشایندی، در بعضی از شهرها بودیم که به جای وحدت و اتفاق، کینه و نفاق را دامن می‌زد آنهم از طرف هواداران کسانی که باید منادی وحدت باشند.

آیا این راهپیمایی‌ها، با راهپیمایی‌های سال۵۷ هیچ شباهت ماهیتی داشت؟ در آن زمان، با وجود لباس و ظاهر ناهمگون افراد،(همه ملت از هر قومیت و مذهبی) خواسته‌ها همگون و حول محور شعار استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی بود . در آن راهپیمایی‌ها “ما” و مصالح جمع، جای “من” را در راهپیمایی امروز گرفته بود. مسیر، در آن راهپیمایی‌ها الی الله بود ولی امسال اگر نگوییم خدا مطرح نبود، بسیار کمرنگ بود. در آنجا آشتی ملی با هر طرز فکری وجود داشت ولی اینجا کانّه عده‌ای رسالت و مأموریت ایجاد کینه و ایجاد شکاف میان ملت را داشتند؛ و در یک کلمه آنجا هدف وصل کردن ملت بود و اینجا هدف فصل کردن ملت.

چرا چنین شده ؟ در این ۳۴ سال برما چه گذشته؟ آیا آنچه اکنون می‌بینیم مطابق سنت‌های طبیعی و الهی است یا اتفاقی و تصادفی می باشد؟ آیا مردم خود چنین روشی را انتخاب کرده‌اند یا رهبران آنان با گفتار و کردار خود چنین آموزشی به آنان داده‌اند؟ واقعیت این است که بر تمام جوامع بشری یک نوع قانون و سنت حکم فرماست وانسان امروز در فطرت و طبیعت خود همانند انسان دیروز است؛ و این یعنی تکرار تاریخ .

علی (ع) در خطبه ۲۲۶ خطاب به مردم می‌فرماید: «بدانید ای بندگان خدا شما و آنچه در آن هستید از این دنیا، در همان راهی قرار دارید که پیشینیان بودند همان‌ها که عمرشان از شما طولانی‌تر، سرزمینشان آبادتر و آثارشان از شما بیشتر بود. صداهایشان خاموش و نیروهایشان بی‌اثر و اجسادشان پوسیده و سرزمینشان خالی و آثارشان مندرس شده است.» و در ادامه می ‌فرمایند: بنابرین باید از تاریخ پند گرفت و با استفاده از قوانین کلی حاکم بر تاریخ که مدام در حال تکرار است، به نفع خود و جامعه استفاده نمود”.

باید توجه داشت که در مسیر تاریخ، مهم‌ترین عامل محرّک، سنت‌های الهی است که از طبیعت زندگی انسان و ارتباط او با جهان پیرامونش ناشی می‌گردد ، و عامل ایجاد این سنت‌ها، مسائلی هستند که به شرط وجود ، تغییرات و تحولات ایجاد خواهند کرد و هیچ راه فراری از آن وجود ندارد. به فرموده قرآن در سوره فاطرآیه ۴۳: فَهَلْ یَنظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِینَ فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِیلًا وَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِیلًا ” آیا آنان جز سنتی را که حاکم بر پیشینیان بود انتظار دارند؟ پس در سنت خدا هیچ‌گونه تغییری نخواهی یافت و در سنت خدا هیچ‌گونه دگرگونی نخواهی یافت”.

ملت بیدار و هوشیار ملتی است که این سنت‌ها و علل محرک آن را بشناسد و در مواقع ضروری از آن ها عبرت بگیرد. علی (ع) در نهج البلاغه به بعضی از این شروط و اسباب که باعث تحول می‌گردد اشاره می‌فرمایند:

۱- خطبه ۱۵۶: (بی تقوایی): …بندگان خدا، روزگار همان‌گونه که با گذشتگان رفتار کرده است با آیندگان نیز رفتار میکند…. رویدادهای جهان، تکرار تاریخ است، …اینک به هوش باشید …بندگان خدا، بدانید که تقوی برج و بارویی استوار است و فسق و فجور خانه‌ای سست و نااستوار که ساکنانش را حفاظت نکند و کسی را که بدانجا پناه برَد در امان نگیرد.
۲- نامه ۵۳ (عبرت نگرفتن از تاریخ): یکی از علت‌های استبدادگرایی حکومت‌ها و اصلاح ستیزی نظام‌ها که زمینه ساز فرو پاشی و سقوط آن‌ها شده عبرت نگرفتن از تاریخ پیشینیان است.

۳- خطبه قاصعه (عدم وحدت): در این خطبه حضرت از وحدت به عنوان عامل قوام و پایداری و ثبات امت و از تفرقه به عنوان عامل نابودی و انقراض امت یاد کرده‌اند.
۴- نامه ۵۳: (فقر): فقر و ناداری مردم و عدم توجه به این قشر را از عوامل سقوط حکومت‌ها و عاملی برای اضمحلال جامعه می‌دانند. زیرا فقر مردم نقش بسیاری در بریدن آنان از نظام حکومتی دارد وطبق این فرمان حضرت، همین توده ضعیف از مردم هستند که ستون دین و پشتیبان حکومتند نه تعداد اندکی که عنوان خواص را دارند.

و امّا آیا امروزه به این عوامل، که هر کدام به تنهایی می‌تواند اسباب نابودی حکومت را فراهم کند، توجهی می‌شود؟
آیا حاکمیت در صدد رفع اختلافات است و یا اینکه در آتش تفرقه می‌دمد؟
آیا حاکمیت به این همه فقر و نداری و بیکاری می‌پردازد و یا اینکه گمان می‌کند با پخش آمارنادرست و سرپوش گذاشتن بر واقعیت‌ها می‌تواند جلوی این سنت الهی را بگیرد؟ فشارهایی که از نظر اقتصادی بر گرده ملت وارد می‌شود بسیار زیاد و کمر شکن است و همانند آتش زیر خاکستر می‌باشد .
و آیا با این همه فاصله و اختلاف طبقاتی و تنگ نظری ثروتمندان که توده‌های ضعیف جامعه را درک نمی‌کنند، خوف آن نیست که همانند قوم “سبا” دچار عذاب گردیم؟

بیاییم و این سخن ژرف امام علی(ع) را آویزه گوش کنیم که در خطبه ۱۵۷ فرمود: “عباد الله! ان الدهر یجری بالباقین کجریه بالماضین؛ لا یعود ما قد ولی منه و لا یبقی سرمدا ما فیه آخر …”. بندگان خدا، روزگار، همان طوری که بر پیشینیان گذشت، بر شما و آیندگان نیز خواهد گذشت؛ آنچه از آن گذشت، باز نمی‌گردد و چیزی در آن، ماندگار و جاودانه نخواهد ماند…

در این گفتار حضرت از تکرار تاریخ این‌گونه هشدار می‌دهند که: آن چه در جامعه‌های گذشته روی داده، گرچه به همان صورت تکرار نشده و جزئیات آن بازگشت‌پذیر نیست؛ اما سنت‌ها و قوانین حاکم بر تاریخ تکرارپذیر است، و صعود و سقوط جوامع به تناسب اندیشه و عملکرد عادلانه یا ظالمانه آن‌ها بستگی داشته و همواره جریان می‌یابد. لذا باید با دیده عبرت به تاریخ و عوامل اضمحلال گذشتگان نگریست و قبل از آنکه این عوامل ایجاد شود و زمینه تحول و انقلابی پرهزینه و پرریسک را فراهم کند به فکر اصلاح خرابی‌ها و رفع کمبودها و حل مشکلات برآییم.

منبع: سحام نیوز