جوان، انقلاب و اصلاح مستمر

چکیده :انقلاب از اين صحنه‌هاي جالب و ديدني زياد داشت. اما امروز مهم اين است كه چگونه پيوند آن نسل با جوانان كنوني كه ايشان نيز خواستار استقلال و آزادي و تعالي هستند، حفظ شود و به نظر مي‌رسد تنها راه اين پيوند، استمرار حركتي اصلاحي براي حفظ دستاوردهاي انقلاب و مقابله با ناراستي‌ها و انحرافات باشد. انتظار نسل جوان امروز نيز شناخت اشتباهات، اعتراف به اشتباهات و اصلاح آنهاست، به نحوي كه در يك فرآيند بازنگري، خوداصلاحي شاهد تغيير و بهبود مستمر وضعيت معنوي و مادي جامعه باشند. در اين صورت است كه انقلاب از مسير اصلي خود دور نمي‌شود و پاكي و صفاي اوليه را حفظ خواهد كرد. ...

معصومه ابتکار

بی‌تردید، جوانان ستون اصلی و پیش برنده انقلاب اسلامی چه در سطح نخبگان و چه در میان توده‌های مردم بودند. اساتید جوان و دانشجویان از سویی، و جوانانی که به ویژه در شهرهای بزرگ از فاصله‌های طبقاتی و اجتماعی و نیز اختناق و فساد خسته شده بودند، نیروی پیش‌برنده‌ پرانگیزه‌یی برای پیروزی انقلاب به حساب می‌آمدند. اساسا جوانی، حرکت شجاعانه در مسیرهای ناشناخته است. جوان ایرانی همواره این جسارت را داشته که در جست‌وجوی حقیقت و پاسخ به پرسش‌های خود باشد و تا پاسخ آنها را نیابد، دست از مقصود برندارد.

در آن دوران و با چنین ویژگی‌هایی – به ویژه با زمینه‌سازی فرهنگی پایگاه‌های روشنفکری دینی مانند حسینیه ارشاد و دکتر شریعتی و سخنرانی‌های روحانیون روشنگری چون شهید مطهری – ظهور شخصیتی مانند امام خمینی نور امیدی در جمع جوانان شد. حرکت ضد ظلم انقلاب اسلامی به نسل جوان آن روز نشاط بخشید و کلام و بیانیه‌های امام، جوانان را با جسارت و آزادگی آشنا کرد.

انقلاب و امام تصویر روشنی بودند از عدم دلبستگی و تعلق، نبود ترس و توکل واقعی با تفویض همه امور به خداوند؛ تصویری که در روزگار اختناق و استبداد نایاب به حساب می‌آمد. در مقطع انقلاب، دینداری برای جوان ایرانی در قامت انتخابی آگاهانه معنا یافت و همتراز معرفت، تلاش و پیشرفت به حساب آمد. جوان ۵۷ البته تصوری از مدعیان دینداری که نتایج اعمال‌شان به رویکردهای ضددینی منجر می‌شود، نداشت. آن روزها، حرکت انقلاب اسلامی به عنوان مظهر دین؛ حرکتی شجاعانه در پیروی از مردی راسخ و صریح بود که در مقابل خودکامگی و خفقان فراگیر جامعه ایستاده و توجه جهانیان را به خود معطوف ساخته بود.

البته گروه‌های عمده‌یی از جوانان نگران غلبه ارتجاع و تعصب بودند، ولی وقتی امام را قائل به گفتمان روشنگرانه و مترقیانه دیدند و احساس کردند ارزش‌های انقلاب در راستای آزادی و کرامت ذاتی انسان است، بر پیگیری پیام‌ها و بیانیه‌های رهبر انقلاب همت گماردند. نمونه بارز این ارزش‌ها، نگاهی بود که امام به موضوع حضور زنان داشت؛ یعنی قائل به محدودیت یا حذف آنان از عرصه اجتماعی و سیاسی نبود و همین دلیلی بود بر برداشت مترقیانه ایشان از مبانی فقهی. بر همین اساس جوانان دانشجو در بسط تئوریک و نظری انقلاب نقشی اساسی ایفا کردند. خاطره‌یی از آن روزها و مروری بر شعارهایی که داده می‌شد، می‌تواند بیانگر هدف مبارزه، نقش‌آفرینی جوانان و پیوند آن با سایر اقشار باشد. یکی از روزهایی که اعتراضات دانشجویی در محوطه پلی تکنیک اوج می‌گرفت و دانشجویان در دانشگاه جمع شده بودند، راهپیمایی به سمت در مشترک میان دانشگاه و دبیرستان البرز که دری آهنی و قدیمی بود، کشیده شد. این در همیشه بسته بود ولی آن روز دانشجویان با شعارهای مختلف به سوی آن می‌رفتند: سکوت هر مسلمان خیانت است به قرآن/ دانش‌آموز به‌پاخیز / دانشجو می‌رزمد، ذلت نمی‌پذیرد / استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی تظاهرات گسترده و منسجمی با حضور اکثریت دانشجویان به پا شده بود و نتیجه اینکه به یک‌باره در آهنی از جا کنده شد و فاصله میان دانشجو و دانش‌آموز از میان رفت. در آهنی چون پر کاهی روی دست‌ها به رقص درآمده بود.

همه‌چیز خیلی سریع رخ داد و تظاهرات‌کنندگان بعد از ورود به مدرسه به سمت خیابان رفتند، اما به خیابان نرسیده گارد ضد شورش شاه از راه رسید. جمعیت مردد بود. عده‌یی این سو شعار می‌دادند و عده دیگری آن سو شاخ و شانه می‌کشیدند. در همین اثنا سر و کله تعدادی دانش‌آموز پیدا شد که با هیجانی وصف ناپذیر شعار می‌دادند: « توپ، تانک، مسلسل دیگر اثر ندارد». آن سو‌تر نیز فرمانده گارد که مردی درشت اندام با سبیلی کلفت بود با عصبانیت شلاقی را در هوا می‌چرخاند و قدم می‌زد. معلوم بود که مشغول بررسی اوضاع برای یک حمله جانانه به تظاهرات‌کنندگان است. در این موقع مادر یکی از بچه‌ها که به دنبال فرزندش می‌گشت و نگران دانش‌آموزان بود، خطاب به فرمانده گارد فریاد زد: شما با این سن و سال از این بچه‌ها خجالت نمی‌کشید؟در صدای آن مادر شجاعت و جسارتی بود که باعث شد فرمانده گارد سرش را پایین بیندازد و از آن نقطه دور شود.

انقلاب از این صحنه‌های جالب و دیدنی زیاد داشت. اما امروز مهم این است که چگونه پیوند آن نسل با جوانان کنونی که ایشان نیز خواستار استقلال و آزادی و تعالی هستند، حفظ شود و به نظر می‌رسد تنها راه این پیوند، استمرار حرکتی اصلاحی برای حفظ دستاوردهای انقلاب و مقابله با ناراستی‌ها و انحرافات باشد. انتظار نسل جوان امروز نیز شناخت اشتباهات، اعتراف به اشتباهات و اصلاح آنهاست، به نحوی که در یک فرآیند بازنگری، خوداصلاحی شاهد تغییر و بهبود مستمر وضعیت معنوی و مادی جامعه باشند. در این صورت است که انقلاب از مسیر اصلی خود دور نمی‌شود و پاکی و صفای اولیه را حفظ خواهد کرد.

منبع: روزنامه اعتماد