انتخابات اصولگرایان و کدهای پیروزی

چکیده :پس از انتخابات هفتم ریاست جمهوری که منجر به پیروزی «سید محمد خاتمی» شد، قالب رقابت در این انتخاب به صورت یک رقابت بین جبهه ای میان اصلاح طلبان و اصول گرایان ظهور یافت و شکل گرفت. اگرچه در انتخابات ریاست جمهوری سال 1380 رقبای سید محمد خاتمی نه نفر بودند، اما این دو جبهه بصورتی آشکار در انتخابات مجلس شوراهای اسلامی شهر صف بندی روشنی داشتند و ادامه این روند تا انتخابات سال 88 دیده شد....

کلمه-محمدهاشم مهیمنی*

پس از انتخابات هفتم ریاست جمهوری که منجر به پیروزی «سید محمد خاتمی» شد، قالب رقابت در این انتخاب به صورت یک رقابت بین جبهه ای میان اصلاح طلبان و اصول گرایان ظهور یافت و شکل گرفت. اگرچه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۰ رقبای سید محمد خاتمی نه نفر بودند، اما این دو جبهه بصورتی آشکار در انتخابات مجلس شوراهای اسلامی شهر صف بندی روشنی داشتند و ادامه این روند تا انتخابات سال ۸۸ دیده شد.

در انتخابات دهم ریاست جمهوری با کاندیداتوری «میرحسین موسوی»، این مقابله سنتی آشکارتر شد و قوت بیشتری پیدا کرد. هم اکنون که در آستانه انتخابات یازدهم هستیم، برای اصلاح طلبان بدلیل شرایط حاد و خاص سیاسی و گرفتاری ها فراوان امنیتی، امکان برگزاری نشست و گفتگو فراهم نگردیده است، تا امید آنها به مشارکت در انتخابات به یأس تبدیل شود.

بنا بر روند فعلی، انتخابات بگونه ای دیگر و در سطح و محدوده اصول گرایان در حال رقم خوردن است و در شرایط جدید انتخابات از حالت دو قطبی بنا به دلایلی که خواهد آمد، به انتخابات چند قطبی تبدیل خواهد شد. اما آیا این حالت یعنی چند قطبی شدن به معنی و معادل همان رقابت پیشین و یا سال ۸۸ نیست و قطبهایی تنها از یک جبهه کشور و از اصولگرایان در آن خواهند بود. شکل گیری قوی و فراگیر رقابت همچون دوران پیش، در این مدت کوتاه باقیمانده تا ثبت نام و روز رای گیری بعید بنظر می رسد و تاکنون نیز مقدمات چنین امکانی فراهم نشده و در ادامه هم به ظاهر به وجود نخواهد آمد.

لذا در صورت تعدد نامزدهای انتخاباتی در جناح اصول گرا، نیازمند گونه ای دیگر از عملکرد و بررسی وضعیت آنان خواهد بود. در شرایطی که چند اصول گرا با مشی، سلیقه، رفتار و کارکرد اصولگرایی همزمان نامزد شوند، عوامل دیگری تعیین کننده احتمال موفقیت هر کدام از آنان خواهد بود و اما آن عوامل عبارت هستند از:

۱. سابقه: در شرایطی که رقابت بین جبهه ای تعطیل و تعلیق شده، نامزد ریاست جمهوری باید دارای آنچنان سابقه ای باشد که این سابقه بخشی از پایه اولیه رای او را تشکیل دهد . نامزد ریاست جمهوری که در بین مردم نا آشنا بوده و امروز بخواهد به میدان انتخابات پا بگذارد و در این مدت کوتاه خود را مطرح کند، فاقد رای مردمی خواهد بود و یا رای بسیار اندکی خواهد داشت .

۲. ارتباط حکومتی: حضور نامزد انتخاباتی در ایام انتخابات یا قبل از آن، با حداقل فاصله زمانی، نیازمند حضور در دستگاههای حکومتی و اجرایی و بهره مندی از امکانات و ابزارهای آن است. این حضور در ایام انتخابات می تواند بخشی دیگر از پایه رای او را تشکیل دهد و فقدان سابقه و عدم مسئولیت و تصدی دولتی او را ضعیف و ناشناس جلوه خواهد داد.

۳. کار آمدی: عامل دیگر، کارنامه عملکرد و میزان موفقیت های نامزدهای ریاست جمهوری در تصدی و سوابق کاری پیشین او می باشد. افرادی که نتوانستند یا نخواسته اند که موفقیت های خود را به مردم ارائه کنند، صرف ایام انتخابات برای جذب نگاه مردم به آنها کفایت نمی کند، بلکه اعتبار و موفقیت آنان در پست های مربوطه قبل از انتخابات در تصمیم گیری مردم درباره آنها حائز اهمیت است . در این خصوص و در شرایط حاضر «قالیباف» از این جهت دارای بخت بیشتری است.

۴. حامیان قدرتمند تبلیغاتی: چنانچه نامزد ریاست جمهوری از سوی افراد و گروهها و صاحب نفوذان قدرتمند از حمایتی برخوردار نباشد، چه به لحاظ حمایت مادی و چه حمایت سیاسی و نهایتا تبلیغاتی فاقد توانایی لازم خواهد بود. در این خصوص شهرداری تهران به لحاظ پیشینه ای که تقریبا نگاه همه مردم کشور را شامل می شود و جذب خود می کند، مثال بسیار خوبی خواهد بود، زیرا از زمان تصدی کرباسچی و عملکرد او، شهرداری تهران یکی از سکوهای مطرح ورود به ریاست جمهوری بوده است.

۵. حمایت صاحبان و حاکمان قدرت سیاسی: چنانچه نامزدی انفرادی به صحنه بیاید و برای مردم مسجل باشد که او در بین صاحب منصبان جایگاهی ندارد، تردید در موفقیت او حتی پس از انتخابات بین مردم مطرح می شود و این خود نامزد اینگونه ای را دچار ناتوانی و فرصت حداقلی خواهد کرد .

۶. عملکرد و تبلیغات انتخاباتی: چنانچه شرایط انتخابات و تبلیغات آن بگونه ای باشد که رفتار نامزد انتخاباتی و شعارهای او از جذابیت بالا برخوردار شود و البته اگر تنظیم برنامه ها ی تبلیغات توسط مسوولان این اجازه را بدهد، ممکن است نامزدی ناشناس و ضعیف در میان تبلیغات جلوه ای داشته باشد و بتواند خود را بعنوان رقیب جدی در میان سایرین مطرح کنند . بنظر می رسد بعضی از نامزدهای احتمالی و مطرح این دوره اعتقاد به چنین فرصت و موفقیتی دارند. یکی از آنان «اسفندیار رحیم مشایی» است که با طرح عناوین و شعارهای خاص و ترتیب دادن چهره ای تقریبا منتقد ارباب حاکمیت، امیدواری فراوان به پیروزی در رقابت انتخاباتی دارد.

موارد ۶ گانه بالا مربوط به شرایطی خواهد بود که در آن هستیم، قطعا با توجه به شرایط امروز کشور و غیبت اصلاح طلبان و عدم اتحاد اصول گرایان، پیش بینی دقیق پیروزی کدامین نامزد احتمالی در انتخابات آینده ممکن نیست.

*استاندار پیشین گلستان و مدیرکل شوراهای وزارت کشور در دولت خاتمی