نگاه بی‌طرف به دانشگاه

چکیده :اعمال نظر سليقه‌يي در كنار حق وتوي امتيازات فرهنگي در آيين‌نامه ارتقاي اساتيد، باعث شده ارتقاي اساتيد چندان بر اساس صلاحيت‌هاي علمي نباشد. اين وضعيت حتي باعث شده بسياري از اساتيد با سابقه خود تمايلي به ارتقا نداشته باشند و اغلب اساتيد جوان و تازه وارد هم به دنبال راه‌هاي مورد تاييد هيات‌هاي مميزي براي ارتقا...

احمد شیرزاد

بعضی وقت‌ها خبرها و گفته‌هایی را می‌شنویم که باید آب سردی به صورت زد تا متوجه شد آیا واقعا درست شنیده‌ایم یا خیر. موضع روز گذشته وزیر علوم درباره اینکه «اجازه نمی‌دهد در کار ممیزی اساتید مسائل سیاسی وارد شود» واقعا شگفت‌انگیز است. آقای دانشجو یا نمی‌داند در مجموعه زیر دستش چه خبر است و از آن خبر ندارد و از جلسات شورای عالی فرهنگی و مصوبات و تغییر آیین‌نامه‌هایی که در این شورا صورت می‌گیرد، اطلاعی ندارد یا اطلاع دارند و واقعا قصد دارند این روند را تغییر دهد. البته وضعیت سومی هم قابل ذکر است؛ ممکن است اساسا ایشان اطلاع داشته باشند، قصد تغییر هم نداشته باشد اما تنها به دلیل مصلحتی که در نظر دارد، این صحبت‌ها را مطرح می‌کنند. واقعیت این است که آنچه الان در دانشگاه‌ها در حال اتفاق افتادن است، بیانگر سایه افکندن مسائل سیاسی بر تمامی امور است. روند فعلی دانشگاه‌ها بر اساس سلیقه سیاسی افرادی است که هر کدام توسط وزیر علوم منصوب شده‌اند. در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی این مسائل سیاسی و سلیقه‌یی به‌شدت وجود دارد. نمونه بارز آن ۱۰ امتیاز فرهنگی است که هیچ ضابطه مشخصی برای سنجش آن وجود ندارد. کمیته‌های انتصابی از سوی روسای دانشگاه‌ها به بررسی وضعیت فرهنگی اساتید برای ارتقا می‌پردازند و مواردی را برای ارتقای اساتید در نظر می‌گیرند که هیچ ربطی به تخصص آنها ندارد.

شرکت در جلسات هم‌اندیشی، حضور در بسیج دانشجویی اساتید، شرکت در جلسات و راهپیمایی‌های عمومی از جمله مواردی است که برای وضعیت فرهنگی اساتید در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که ارتقای اعضای هیات علمی ربطی به فعالیت فرهنگی آنها نباید داشته باشد. فعالیت فرهنگی به نوبه خود بسیار مفید است و حداقل شرایط اخلاقی هم برای ارتقای اساتید در هر صورت لازم است، ولی ارتقای علمی اساتید ربطی به شرایط فرهنگی نباید داشته باشد. این شروط برای ارتقای اساتید مثل وضعیتی است که ما بخواهیم با ترازو قد افراد را در نظر بگیریم. یعنی با یک ابزار درست یک مورد بی‌ربط را بسنجیم.

حتی اگر این امتیازات فرهنگی هم درست باشد افرادی که این امتیازات را می‌دهند کسانی هستند که نگاه بی‌طرف و همه‌جانبه به وضعیت اساتید ندارند و منصوب مدیران و روسای دانشگاه‌ها هستند. متاسفانه این وضعیت طی این سال‌ها در دانشگاه تبدیل به روندی با ضوابط نادقیق و موضوعی کش‌دار شده است که منجر به برخوردهای سلیقه‌یی با اساتید می‌شود.

در حالی که اگر این روند درست صورت می‌گرفت نیازی به وساطت و میانجیگری وزیر علوم در این زمان نبود. ادعایی که وزیر علوم در حال حاضر دارند با واقعیت دانشگاه‌ها منطبق نیست. در این سال‌ها و در دوران وزارت ایشان به‌شدت شاهد استخدام‌های سلیقه‌یی و سیاسی اساتید در دانشگاه‌ها هستیم. در این سال‌ها کسانی که با سلیقه شخصی روسای دانشگاه‌ها متناسب نبودند، از ارتقا در دانشگاه‌ها باز مانده‎‌اند. هیات ممیزی در دانشگاه‌ها هم به‌شدت درگیر مسائل سیاسی هستند. علاوه بر این هیات‌های ممیزی که از افرادی خاص انتخاب شده‌اند، رییس دانشگاه و معاون دانشگاه هم به‌طور جداگانه حق رای و اعمال نظر درباره افراد را دارند.

این اعمال نظر سلیقه‌یی در کنار حق وتوی امتیازات فرهنگی در آیین‌نامه ارتقای اساتید، باعث شده ارتقای اساتید چندان بر اساس صلاحیت‌های علمی نباشد. این وضعیت حتی باعث شده بسیاری از اساتید با سابقه خود تمایلی به ارتقا نداشته باشند و اغلب اساتید جوان و تازه وارد هم به دنبال راه‌های مورد تایید هیات‌های ممیزی برای ارتقا باشند.

‌ استاد دانشگاه و کارشناس آموزش عالی

منبع: روزنامه اعتماد