در خانه اگر کس است، یک حرف بس است!

چکیده :این سخنان، واقعیت‌های مهمی را که کنشگران مشتاق بسیج شهروندان برای مشارکتی پرشور در انتخابات پیش رو به عمد یا سهو فراموش کرده‌اند یادآوری می‌کند، از جمله این واقعیت که به تعبیر رهبر اصلاحات، در ساختار کنونی نظام، رئیس‌جمهور (چه رسد به وزیر امور خارجه او) یک «تدارکات‌چی» بیش نیست و تأکیدی دوباره بر این که «نباید هم...

سیدکاظم قمی

دل گفت مرا علم لدنی هوس است
تعلیمم کن اگر ترا دست‌رس است
گفتم که: الف،گفت: دگر، گفتم: هیچ
در خانه اگر کس است، یک حرف بس است

هرچند قصد شیخ بهایی در ابیاتی که دو بیت بالا جزئی از آن است، نهی جویندگان معرفت از استخدام استدلال‌های عقلانی در شناخت عرفانی معبود بوده است، مصرعی از آن که بصورت ضرب‌المثل در میان ایرانیان رواج یافته بیش از آن که به نکته عارفانه وی نظر داشته باشد، مخاطب را از چون و چرا کردن در پیشگاه فرمانروای «خانه» (که می‌تواند به بزرگی یک کشور هم باشد) بر حذر می‌دارد. سخنان دیروز رهبری که در آن به ماجرایی که از این به بعد در تاریخ معاصر ایران با عنوان «نوار ظریف» ثبت خواهد شد و نیز ماجرای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ (که هنوز عنوان گویا و رسایی برای آن ثبت نشده) اشاره شد، همان معنای رایج در میان عوام را در ذهن تداعی می‌کند. این سخنان، واقعیت‌های مهمی را که کنشگران مشتاق بسیج شهروندان برای مشارکتی پرشور در انتخابات پیش رو به عمد یا سهو فراموش کرده‌اند یادآوری می‌کند، از جمله این واقعیت که به تعبیر رهبر اصلاحات، در ساختار کنونی نظام، رئیس‌جمهور (چه رسد به وزیر امور خارجه او) یک «تدارکات‌چی» بیش نیست و تأکیدی دوباره بر این که «نباید هم باشد»؛ این که تصمیم‌ها نه در بخش‌هایی از نظام که منتخب شهروندان هستند بلکه در سطوح و محافلی دیگر گرفته می‌شود؛ این که «میدان» است که میدان‌دار است نه دیپلماسی، تا جایی که گفته شد که «در هیچ جایی از دنیا تصمیمات عرصه سیاست خارجی با وزارت امور خارجه نیست» (هرچند مشخص نشد که آیا در هیچ جای دنیا تصمیمات عرصه سیاست خارجی با نظامیان است یا نه)؛ این که منظور از «نفوذ معنوی» ماجراجویی‌های نظامی بی‌فرجام در منطقه است نه «دیپلماسی منفعل»؛ این که نمایش «پرشور» (و نه «شر» مثل سال ۸۸) انتخابات قرار است در فقدان اقتصاد ملی مولد، پیشرو و قوی‌بنیه، کمبود پشتوانه مشروعیت نظام را در مواجهه با نظام بین‌المللی جبران کند نه بیش از آن؛ این که برنامه‌های انتخاباتی نامزدهای احتمالی ریاست‌جمهوری نباید از حد اختیارات یک «تدارکات‌چی» فراتر رود؛ این که در «خانه اگر کس است، یک حرف بس است»؛ و سرانجام، چنانچه مصرعی دیگر از همین شعر شیخ بهایی هم اشاره دارد، «دعوی بندگی کن و اقرار چاکری».