در ذات استبداد شرک وجود دارد

چکیده :چون که آن اراده ای که خدا به انسان داده، استبداد آن را سلب و انسان را خلع اختیار می کند و چون چنین کاری می کند شرک است؛ پسوندش مهم نیست که دینی باشد یا غیر...

داوود فیرحی

از جمله مباحث نائینی این است که اصلاً استبداد شرک است و اساسا دینی بودن و یا غیردینی بودن استبداد مهم نیست بلکه در ذات استبداد شرک وجود دارد.

چون که آن اراده ای که خدا به انسان داده، استبداد آن را سلب و انسان را خلع اختیار می کند و چون چنین کاری می کند شرک است؛ پسوندش مهم نیست که دینی باشد یا غیر آن.

نائینی می گوید که اوّلاً نظام های استبدای آزادی و عدالت را که دو ارزش اخلاقی هستند از آدمیان سلب می کنند که این خود مشکل بزرگی است.

اما این از نظر الهیاتی چه مشکلی دارد؟ معتقد است در واقع نظام های استبدادی نه تنها اراده آدمی را سلب می کنند بلکه در تکوینیات آدم هم وارد می شوند، یعنی وقتی می گویند مثلاً نوع غذا و پوشش باید فلان شکل خاص داشته باشد، در واقع، دارند اُلوهیت می کنند یعنی همان اقتداری که خداوند راجع به بنده دارد و بنا به تعریف، غیر او کسی ندارد، استبداد آن اقتدار خدایی را اجرا می کند.

در این صورت از آن طرف خداوند می گوید که غیر از من از هیچ کس در این مسائل اطاعت مطلق نکنید و مُطاع بودن تنها شأن خداوند است و هر نوع اطاعت غیر خدا شرک است؛ در نتیجه نایینی معتقد است نظام های استبدادی نه تنها حقیقتاً نظام سیاسی نیستند بلکه به لحاظ اعتقادی هم گرفتار شرک می شوند.

اخلاق در سیاست،صفیر حیات،بهار۱۳۹۵