نقش بی بدیل فضای مجازی در تحولات و رویدادهای جامعه

چکیده :دموکراسی در راُی دادن به رهبران و سیاست گذاران خلاصه نمی شود. جامعه دموکراتیک تنها بین مردمانی ریشه می دواند که به حد کافی باسواد و به اندازه کافی آزاد باشند تا در باره مسائلشان تبادل نظر کنند و افکار عمومی را برای تاثیر بر دولت به وجود...

محمد خدادادی

این روزها به ُیمن رسانه های اجتماعی خبرها و همچنین نظرات مختلف در مورد هر حادثه ای به سرعت باد و برق برای قضاوت در دسترس عموم قرار میگیرد. مثلا در همین دو روز گذشته، خبر فوت استاد شجریان فضای مجازی را “به لحظه” مملو از فیلم و خبر کرد، انگار که ما همانجا حضور داشتیم. این امکانی هست که اینترنت برای ارتباطات ” در عرصه عمومی” در اختیار ما قرار داده است که برای قضاوت درست، لازمه آن سواد رسانه ای است.

هابر ماس فیلسوف نام آشنا در اینمورد میگوید: دموکراسی در راُی دادن به رهبران و سیاست گذاران خلاصه نمی شود. جامعه دموکراتیک تنها بین مردمانی ریشه می دواند که به حد کافی باسواد و به اندازه کافی آزاد باشند تا در باره مسائلشان تبادل نظر کنند و افکار عمومی را برای تاثیر بر دولت به وجود بیاورند. برای نمونه، جنبش های حقوق مدنی، اقدامات سیاسی و قضایی را پیش میبردند، اما کار اصلی را افکار عمومی ای میکرد که با کمک بحث ها، راهپیمایی ها و مناظره هایی که در باره حقوق این گروه برگزار میکردند به پشتیبانی آنها شکل گرفت. آزادی و مطبویات ضروری اند” ، اما به عقیده هابر ماس حوزه عمومی علاوه بر این ها به کمی ” گفتمان عقلانی مدنی” بین شهروندان وابسته است. هابر ماس مانند هم عصرانش در حدود ۱۹۶۰ نگران این بود که رشته روابط عمومی به ثروتمندان این امکان را بدهد که افکار عمومی را دستکاری کنند، و کاهش تنوعِ منابع خبری، درستکاری روزنامه نگاری را تباه کند.”

اما چیزی که هابر ماس پیش بینی نکرده بود ، حضور اینترنت با فضای گسترده مجازی است که میتواند دستکاری اطلاعات ، مهندسی توجهات و کارخانه های دروغ پراکنی را توسط نهادهای ذی نفوذ به مراتب بیشتر گسترش دهد. لذا سواد رسانه ای از ملزومات آگاهی نسبت به تشخیص های درست است.