حزب‌الله و جنگ داخلی لبنان

چکیده :تا زمانی که صدر در لبنان حضور داشت (اوت ۱۹۷۸م)، بلکه تا مدت‌ها پس از پیروزی انقلاب (فوریه ۱۹۷۹م)، جنگ همچنان متوقف ماند. به‌همین سبب است که جنگ داخلی سال‌های ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶م را "جنگ داخلی دو ساله‌ی لبنان" نام...

محسن کمالیان

برخی تحلیل‌گرانِ تحولات سیاسی لبنان، این روزها از نقش حزب‌الله در جنگ داخلی این کشور سخن می‌گویند. کاری به‌محتوای سخن آنها ندارم. اما نکته‌ای تاریخی را مکرراً دیدم که غفلت کرده‌اند:

می‌گویند جنگ داخلی لبنان سال ۱۹۷۵م آغاز شد و تا سال ۱۹۹۰م ادامه یافت. می‌خواهند استدلال کنند که جنگ مزبور چند سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شد و لذا حزب‌الله در آن نقش پررنگی نداشت.

در پاسخ این دوستان باید عرض کنم که جنگ داخلی لبنان اگرچه سال ۱۹۷۵م آغاز شد، اما در اکتبر سال ۱۹۷۶م نیز، متعاقب کنفرانس ریاض، برای چند سال متوقف شد! توضیح آنکه در کنفرانس ریاض که بانی و قهرمانش شخصِ امام موسی صدر بود، اجماعی عربی شکل گرفت تا جنگ‌های نیابتی وقت در لبنان متوقف شود. همین‌طور نیز شد. روز بعد از کنفرانس دوروزه‌ی ریاض، بنابر مصوبات آن، جنگ داخلی لبنان متوقف شد و نیروهای بازدارنده‌ی عرب بلافاصله در آن کشور مستقر شدند.

تا زمانی که صدر در لبنان حضور داشت (اوت ۱۹۷۸م)، بلکه تا مدت‌ها پس از پیروزی انقلاب (فوریه ۱۹۷۹م)، جنگ همچنان متوقف ماند. به‌همین سبب است که جنگ داخلی سال‌های ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶م را “جنگ داخلی دو ساله‌ی لبنان” نام نهادند.

غرض آنکه عدم حضور حزب‌الله در جنگ داخلی دوساله، به‌چند و چون نقش آن در ادوار بعدی جنگ ارتباطی ندارد. جنگ داخلی لبنان ادوار متعددی داشت و هر دور نیز اسباب، اهداف و بازیگرانی چه‌بسا متفاوت.