رقابت آیت‌الله خامنه‌ای و احمدی نژاد برای مذاکره با آمریکا

چکیده :طبیعی بود که تمام این اعلام آمادگی‌ها برای مذاکره یا برقراری رابطه با ایالات متحده، در حالی که آمریکایی ها مشغول مقدمات مذاکره محرمانه با نمایندگان مورد تایید آیت‌الله خامنه ای بودند، بی ثمر بماند. اما پافشاری‌های مکرر آقای احمدی نژاد بر مذاکره با دولت آمریکا در مهرماه ۱۳۹۱، با این ادعا که او واقعا معتقد بوده "مذاکره در شرایطی که دشمن تصور می کند دست بالا را دارد و تحریم ها اثر گذار بوده است، به ضرر کشور تمام می شود" همخوانی...

حسین‌باستانی:

محمود احمدی نژاد امروز با انتشار یک بیانیه، تلویحا رهبر جمهوری اسلامی را به شتابزدگی حساب نشده برای مذاکره محرمانه با آمریکا، در اواخر دولت دهم متهم کرده است.

آقای احمدی نژاد گفته: “زمانی که قرار بود مذاکرات با آمریکا در عمان شروع شود، در جلسه ای با حضور مقامات ارشد کشور اعلام کردم که مذاکره در شرایطی که دشمن تصور می کند دست بالا را دارد و تحریم ها اثر گذار بوده است، به ضرر کشور تمام می شود و خواهش کردم که شش ماه مهلت دهند تا با اجرای چند برنامه ضربتی اقتصادی و تقویت قدرت اقتصادی مردم، آثار تحریم‌ها کنترل شود و مذاکره در شرایط برابر انجام گیرد. حتی اعلام کردم که حاضرم خانواده ام را به گروگان و تضمین بگذارم که اگر طرح‌ها موفق نبود، خود وخانواده ام را اعدام نمایند.”

پیشنهادی که مورد قبول “مقامات ارشد کشور” واقع نشده و به عبارت دیگر، رهبر با دور زدن رئیس جمهور وقت، شخصا مسئولیت مذاکره با آمریکا را به عهده گرفته است.

چنانکه علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه وقت در آذر ۹۴ به‌تفصیل توضیح داده، مذاکرات عمان، با اجازه مستقیم آقای خامنه ای به گفتگوی مخفیانه معاونان وزات خارجه ایران و آمریکا در مسقط در اسفند ۱۳۹۱ انجامید. همان مذاکراتی که آقای صالحی می‌گوید وقتی پس از انتخابات۱۳۹۲، حسن روحانی را در جریان آنها قرار داده ، رئیس جمهور جدید “تعجب” کرده است.

فارغ از میزان اعتبار این ادعای محمود احمدی‌نژاد که وی -بعد از هفت سال و نیم ریاست جمهوری- می‌خواسته در ماه‌های آخر مسئولیت خود “قدرت اقتصادی” کشور را تقویت و “آثار تحریم ها را کنترل کند” تا بعد بشود با آمریکا مذاکره کرد، روایت اخیر او از جلسه با رهبر، قابل تامل است.

آقای احمدی نژاد می‌گوید وی در دیدار با آیت الله خامنه‌ای، گفته مذاکره با آمریکا در آن زمان مشخص به صلاح نیست.

با این حال، شواهدی در دست است که رئیس دولت دهم، در زمان مورد اشاره خود، شخصا پی‌گیر مذاکره با آمریکا بوده است.

درواقع محمود احمدی نژاد، چند ماه قبل از مذاکرات محرمانه ایران و آمریکا در عمان، و در زمان اوج تحریم‌های مالی و نفتی اتحادیه اروپا و ایالات متحده، مکررا برای مذاکره با آمریکا تلاش کرده بود.

مثلا وی در سفر مهر ۱۳۹۱ خود به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، در مصاحبه با شبکه های تلویزیونی سی بی اس و پی بی اس از مسئولان آمریکایی پرسید: “چرا توان خود را صرف تعامل با یکدیگر نکنیم؟” و در ارتباط با اختلاف ایران و غرب برسر پرونده هسته ای گفت: “اگر آمریکایی ها اراده کنند که این مساله تمام شود کمک بزرگی به تفاهم خواهد بود.” آقای احمدی نژاد در اظهار نظر دیگری در مصاحبه با شبکه ان اچ کی ژاپن، با تاکید بر اینکه روابط خصمانه میان ایران و آمریکا “باید در جایی پایان یابد”، بدون توضیح بیشتر گفت که “روند امور به سمت حل و فصل شدن مسائل جریان دارد”.

محمود احمدی نژاد همچنین، در مصاحبه با آسوشیتد پرس به امکان مذاکره دوجانبه در آمریکا اشاره کرد و افزود: “اگر بنا به مذاکره در آمریکا باشد، مسائل زیادی برای گفتگو وجود دارد.” او در مصاحبه جداگانه‌ای با نیویورک تایمز تکرار کرد: “در شرایط عادلانه و بر اساس احترام متقابل، برای حل مسائل آماده گفت و گو هستیم.”

رئیس دولت دهم، در دیدار با جمعی از دانشگاهیان آمریکا حتی پیشنهاد عادی سازی روابط تهران و واشنگتن را داد: “جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا چنانچه دولت آمریکا قدمی برای ایجاد تفاهم بین دو کشور بردارد در ذهنیت منفی خود نسبت به آمریکا تأمل کرده و کمک کند تا سریع تر روابط دو کشور بهبود یابد.”

طبیعی بود که تمام این اعلام آمادگی‌ها برای مذاکره یا برقراری رابطه با ایالات متحده، در حالی که آمریکایی ها مشغول مقدمات مذاکره محرمانه با نمایندگان مورد تایید آیت‌الله خامنه ای بودند، بی ثمر بماند.

اما پافشاری‌های مکرر آقای احمدی نژاد بر مذاکره با دولت آمریکا در مهرماه ۱۳۹۱، با این ادعا که او واقعا معتقد بوده “مذاکره در شرایطی که دشمن تصور می کند دست بالا را دارد و تحریم ها اثر گذار بوده است، به ضرر کشور تمام می شود” همخوانی ندارد.

به عبارت دیگر، ظاهرا مشکل اصلی محمود احمدی نژاد، نه مذاکره با آمریکا در شرایط ضعف، که “دور زده شدن” خود در این مذاکرات از سوی رهبر جمهوری اسلامی ایران بوده است.