سید محمد خاتمی: اینکه افراد به خاطر فقر و تامین زندگی به بدترین فسادها و فحشاها تن بدهند، قابل قبول نیست

چکیده :رئیس بنباد باران گفت: اینکه افرادی به خاطر فقر و برای تامین زندگی به بدترین فسادها و فحشاها تن بدهند، برای هیچ انسانی قابل قبول نیست. باید سخت برای استقرار عدالت تلاش کنیم و در جهت از بین بردن فاصله‌های طبقاتی و احترام به حقوق شهروندی بکوشیم....

کلمه- گروه خبر: سیدمحمد خاتمی، رئیس جمهور دوره اصلاحات در دیدار جمعی از اعضای ادوار انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران از فقر و فساد و تبعیض سخن گفت و آن را مردود دانست. رئیس بنباد باران گفت: اینکه افرادی به خاطر فقر و برای تامین زندگی به بدترین فسادها و فحشاها تن بدهند، برای هیچ انسانی قابل قبول نیست. باید سخت برای استقرار عدالت تلاش کنیم و در جهت از بین بردن فاصله‌های طبقاتی و احترام به حقوق شهروندی بکوشیم.

او تاکید کرد: جمهوری اسلامی، یکایک افرادی که در این سرزمین زندگی می کنند و حاضرند در چارچوب قانون اساسی فعالیت کنند، صاحب حق می داند و برای آنها احترام قایل است و آنها را شهروند می داند. این جمهوری اسلامی برای تک تک افراد با هر عقیده و گرایشی احترام قایل است و اگر انتقادی هم می‌شود برای دفاع از این جمهوری اسلامی است. ما در عین هوشیاری در برابر استکبار باید از توسعه توام با عدالت و توسعه ای که زمینه عدالت را فراهم کند، دفاع کنیم.

رئیس جمهور سابق کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: گفت وگو و تنش زدایی و ائتلاف برای صلح بر پایه عدالت به نفع مردم است و می‌ماند و کمپ های خشونت و افراط و سرکوب از بین خواهند رفت و در این مسیر باید صبور و مقاوم باشیم. باید از عقلانیت و عدالت دفاع کنیم و مشخص شود که منشا خشونت کجاست و در مقابل حملات به اسلام و ایران ستیزی مبارزه کرد و با افکار عمومی دنیا در تماس بود و رسانه ها در این زمینه می توانند نقش مهمی داشته باشند.

مشروح سخنان سید محمد خاتمی به شرح زیر است:

سیدمحمد خاتمی در دیدار جمعی از اعضای ادوار انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران و برخی اعضای تحریریه شفقنا، با تبریک آغاز ششمین سال فعالیت این رسانه و دست مریزاد به دست اندرکاران آن، شفقنا را یک رسانه آبرومند با وجود امکانات کم و محدودیت های فراوان دانست و گفت: رسانه در دنیای امروز نقش مهمی دارد و مهم‌ترین عامل ارتباطی در جامعه پیچیده امروز است. در جوامع صنعتی که افراد اتمیزه می‌شوند، رسانه جبران کننده کمبود روابط رو در روی افراد جامعه است اما مهم این است که رسانه متعلق به کدام فکر سیاسی و اجتماعی است.

وی اظهار کرد: قدرت‌های بزرگ بین‌المللی و قدرت‌هایی که در بیرون مرزهای خود رقیب را بر نمی‌تابند و به سوی یک نوع اقتدارگرایی جهانی تمایل دارند، به نقش رسانه واقف هستند و سعی می کنند این ابزار مهم را در اختیار خود بگیرند و رسانه‌های مستقل و مردم‌گرا را از صحنه خارج کنند یا از کارآیی بیندازند. رسانه‌ها حاملان، پیش‌برندگان و اجراکنندگان جنگ نرم در جنبه‌های تهاجمی و دفاعی هستند که نشان‌دهنده تاثیرگذاری رسانه‌هاست.

خاتمی در ادامه به رسانه‌هایی اشاره کرد که خود صاحب فکر و تعهد نیستند و برای منافعشان نسبت به یک جریان قدرتمند وابسته می‌شوند و سعی می‌کنند فکر آن جریان را همراه با توجیه و مهندسی افکار منتقل کنند که این خطرناک است و قدرت‌ها نیز سربازهای رسانه‌ای خود را از این گروه جذب می کنند.

وی یادآور شد: وقتی رسانه متعهد به یک فکر و جریان درست باشد، هم باید فکر را منتقل کند و هم دفاع منطقی در برابر تهاجم از سوی فکرهای مقابل داشته باشد. باید فکر را تولید و منتقل کند و در برابر تخریب‌ها دفاع کند.

خاتمی با اشاره به حدیث ثقلین و تاکید بر دفاع از معارف اهل بیت (ع) و رویکرد اهل بیت (ع) به انسان، خدا و جهان و توصیه های که داشتند گفت: در مقابل این نگاه که با رویکرد اهل بیت به دفاع از اسلام می‌پردازد، یک جریان وسیع دین‌ستیزی و دین‌گریزی را داریم که در دوران ما وجود دارد. البته باید گفت که تمدن جدید با همه دستاوردهایی که داشته است، چون دنیازده و خیره‌شده در دنیاست، خود با بحران‌هایی مواجه است و زمینه‌ساز عوامل بحران‌زا در داخل و خارج خویش است.

وی افزود: نباید به‌خاطر دستاوردهای منفی تمدن جدید، از دستاوردهای مثبت و بشری آن رویگردان شد ولی تجدد در جهان دیگر و در عکس العمل نسبت به وضعیتی پیش آمد که در آن دین، میدان‌دار بود یا به نام دین، میدان‌داری می‌شد و به نام دین با آزادی، رشد انسان و عدالت مقابله می‌شد؛ طبعا نوعی گریز از دین پیدا شد و زمینه دنیازدگی تقویت شد. این فکر در برابر آن تفکری که دنیا را نفی می کرد به وجود آمد؛ گرچه آنها که دنیا را نفی می کردند، خود همه چیز دنیا را در اختیار داشتند و به مردمی که از زندگی شرافتمندانه در دنیا محروم بودند، فشار می‌آوردند و جلوی آزادی و اندیشه می‌ایستادند و تبعیض ایجاد می‌کردند.

خاتمی یکی از مشکلات بنیادی تمدن را خیره شدن در دنیا دانست و گفت: دنیا بد نیست اما اینکه دنیا مراد انسان باشد، بد است و دنیایی خوب است که برای همه خوب باشد. سرنوشت ما نیز در همین دنیا تعیین می‌شود. در اسلام نیز دنیا مذمت نشده است اما اینکه مراد نهایی انسان، دنیا باشد و به‌خاطر دنیا بسیاری از حقایق بزرگتر را فراموش کند و کنار بزند، نکوهش شده است. در دنیای جدید نوعی خیره شدن در ظاهر و دنیا و فقط به سود و فایده اصالت‌دادن، وجود دارد که امروز منشا بحران‌های بزرگی شده است و این امر درخور بررسی است که پیدایش افراط و نوعی فاشیسم در متن تمدن جدید خود نشانه خلاهایی نیست که تمدن جدید و نظامات برآمده از آن دارند؟

وی توضیح داد: یکبار جهان در اواسط قرن بیستم این تجربه را داشت که فاشیسم و نازیسم قدرت گرفتند و جریان راست، خشونت‌گرا و اقتدارگرای مخالف حقوق انسان با سوار شدن بر احساسات توده‌ها روی کار آمد و امروز دوباره شاهدیم که نوعی خشونت‌گرایی بسیار بی‌مهار و لجام گسیخته در حال ظهور است که البته این مربوط به یک فرد که روی کار می‌آید، نمی‌شود بلکه بدنه جوامع امروز مستعد پیدایش و روی کار آمدن این افراد است و این افراط‌گرایی نشان‌دهنده بحرانی است که در متن دنیای جدید وجود دارد.

وی با بیان اینکه تمدن غرب اگرچه دستاوردهایی در درون خود داشته اما در بیرون از خود و در چهره سیاسی خود مشکلات بسیاری برای بشر به وجود آورده ‌است که استعمار و سلطه‌گری از جمله این مشکلات است، افزود: در مقابل استکبار، استضعاف است. استکبار با ضعیف، ناتوان و حقیر کردن انسان و پایمال کردن حقوق دیگران استوار می‌شود. اگر ما انسانی فکر می کنیم آن هم انسانِ الهی باید بدانیم اسلام ضداستکباری است و با مفهوم و مصداق استکبار مخالف است.

خاتمی گفت: اگر کسانی مدعی پیروی از مکتب اهل بیت (ع) هستند، باید متن و محتوای راستین آن را بشناسند. در مکتب اهل بیت گرچه اندیشه ناب توحیدی، زیبا دیدن هستی و هستی را بسی وسیع تر از رویه آن -که زندگی این جهانی است- دیدن و خلوص و بندگی در برابر زیبایی و حکمت و خیر مطلق که خداست دانستن جایگاهی بلند دارد ولی در عرصه حیات اجتماعی نیز به زندگی معنایی ممتاز و متمایز می‌دهد. آنچه در این عرصه مکتب اهل بیت را از دیگر مکتب‌ها و جریان‌ها متمایز می‌کند دو عامل مهم عقلانیت و عدالت است که روح اسلام و همه ادیان الهی همین است.

وی اظهار کرد: اسلام به عقل و خرد انسان احترام می‌گذارد و در مقطعی از تاریخ بیشترین رشد فلسفه، عقلانیت و خردورزی را در جهان اسلام می‌بینیم و این نشان دهنده روح اسلام است و اهتمامی است که این آیین به خرد و عقل دارد و چون چنین است تمدن برآمده از دامن اسلام نیز می‌تواند با همه تمدن‌ها و فرهنگ‌ها تعامل کند بی‌آنکه در آنها هضم شود یا هویت خود را از دست بدهد.

خاتمی درباره اهمیت عدالت در تشیع نیز گفت: عدالت معنای عامی است که عدالت اقتصادی وجه بارز و آشکار آن است اما عدالت وسیع تر از این است و انسان (به عنوان جانشین خدا) در اسلام محترم و صاحب حق است و باید بر سرنوشت خود حاکم باشد و پاس‌داشت این حق الهی نیز عدل است بلکه جنبه بسیار مهم عدل مورد نظر اسلامی است و شیعه که این را می‌خواهد باید لوازم و ملزومات آن را که از جمله آزادی اندیشه و بیان است، تامین شود.

وی با بیان اینکه «فقر و فساد و تبعیض مردود هستند چون ضدعدالت هستند» اظهار کرد: اینکه افرادی به خاطر فقر و برای تامین زندگی به بدترین فسادها و فحشاها تن بدهند، برای هیچ انسانی قابل قبول نیست به ویژه از نگاه شیعی.

خاتمی با تاکید بر اینکه «باید از عقلانیت و عدالت دفاع کنیم» یادآور شد: در دنیای امروز امواج اسلام‌ستیزی وجود دارد و خشونت‌گرایانِ افراط‌گرا میدان‌دار مبارزه با اسلام هستند و آنها اسلام را تربیت کننده تروریسم می‌دانند؛ اگرچه متاسفانه نمونه هایی از ترور و خشونت را در دنیای اسلام می‌بینیم اما این از روح دین به‌دور است. امروز کسانی این تفکر اسلام سیتزی را راه انداخته‌اند که خود بدترین جریانات خشونت‌گرا را در جهان راه انداخته‌اند و گاهی برای بیرون کردن رقیب از صحنه، تروریست‌ها را تقویت کردند اما بعد خود گرفتار این تروریست‌ها شدند.

وی ادامه داد: اینها می‌خواهند با اسلام به عنوان منشا ترور مبارزه کنند و در سخنانشان نمی‌گویند خشونت گرایان افراط‌گرا بلکه می گویند اسلام سیاسی؛ یعنی اسلام سیاسی را با اسلامِ خشونت‌گرایِ تروریسم مساوی معرفی می‌کنند و هر گونه تهاجم و حمله‌ای به آن را به عنوان مبارزه با تروریسم توجیه می‌کنند.

خاتمی گفت: در دنیایی هستیم که اسلام‌ستیزی با محوریت قدرت‌های بزرگ، تجاوزگر و سلطه‌گر و ایادی آنها از صهیونیست ها و مرتجعان وجود دارد و این تهاجم را نه فقط علیه اسلام بلکه جمهوری اسلامی ایران تقویت می‌کنند. امروز تشیعی مورد تهاجم قرار می گیرد که عقلانیت و عدالت مایه و پایه آن است، در مقابل جریان‌های انحرافی به‌نام تشیع بر طبل تفرقه می‌کوبند. در اینجاست که باید از تشیع دفاع درست کنیم.

وی با تاکید بر اهمیت نقش رسانه‌ها در نشان دادن چهره استکبار و دلایل استکبارستیزی و معرفی خطرات بیان کرد: ضداستکباری بودن ایستادگی در برابر خشونت و ایستادگی در برابر تجاوز به حقوق انسانها و جریانی است که وجود خود را بر پایه تحقیر انسان و مصادره منافع او به نفع خود تعریف می کند. ضداستکباری بودن ما به معنی ضدخشونت بودن است.

خاتمی در ادامه با تاکید بر اهداف جمهوری اسلامی و اهمیت عدالت در این مدل سیاسی گفت باید سخت برای استقرار عدالت تلاش کنیم و در جهت از بین بردن فاصله‌های طبقاتی و احترام به حقوق شهروندی بکوشیم.

وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی، یکایک افرادی که در این سرزمین زندگی می کنند و حاضرند در چارچوب قانون اساسی فعالیت کنند، صاحب حق می داند و برای آنها احترام قایل است و آنها را شهروند می داند. این جمهوری اسلامی برای تک تک افراد با هر عقیده و گرایشی احترام قایل است و اگر انتقادی هم می‌شود برای دفاع از این جمهوری اسلامی است. ما در عین هوشیاری در برابر استکبار باید از توسعه توام با عدالت و توسعه ای که زمینه عدالت را فراهم کند، دفاع کنیم.

خاتمی گفت: اینکه دائما می گوییم باید از فضای امنیتی به فضای باز سیاسی برویم برای دفاع از حقوق مردم و جمهوری اسلامی در مقابل حملات و اعلام همبستگی کامل در برابر استکبار است.

وی در ادامه به فضای ناامنی ایجاد شده در جهان اشاره کرد و گفت: این فضایی که ایجاد شده چه در کشورهای ثروتمند و چه در کشورهای دیگر، نوعی ناامنی عجیب به وجود آورده که محصول کاربرد خشونت در روابط بین‌المللی است. البته امنیت در ایران قابل قبول است و باید قدر آن را بدانیم و امنیت خود را حفظ کنیم اما ناامنی در جهان زیاد است و آیا همین مساله حقانیت گفت‌وگو را اثبات نمی‌کند؟

خاتمی درباره نگاه دین در این زمینه توضیح داد: در اسلام نیز برقراری صلح همه بوده است (والله یدعو الی دارالسلام) و برای ایجاد صلح و امنیت در برابر متجاوزان، جنگ تجویز شده است.

وی گفت: امنیت امری است جهانی و کسی نمی تواند متوقع امنیت در درون خود باشد اما خود منشا ناامنی در قسمت های دیگر دنیا باشد. اگر ناامنی هست برای همه است و اگر می خواهیم صلح باشد باید برای همه باشد.

رییس جمهوری اسبق ایران در ادامه بیان کرد: به دنبال بحث گفت وگوی تمدن ها موضوعی را مطرح کردم که در فضای جنگ زده آن روز بین القاعده و بوش کمرنگ شد؛ «ائتلاف برای صلح بر پایه عدالت» که مکمل گفت وگوی تمدنهاست. این مساله ایست که بشر به آن نیاز دارد و اگرچه در افکار عمومی دنیا ممکن است خشونت گرایان برای مدتی افکار را به خود مشغول کنند اما صلح مورد نیاز انسان است.

وی با این یادآوری که «صلح به معنی سازش و تسلیم در برابر زورگویان نیست» گفت: مقاومت در برابر تجاوز دیگران و مایوس کردن آنها از تجاوز، مبارزه با خشونت است و نباید اسم مقاومت را خشونت گرایی بگذاریم بلکه مقاومت، ایستادگی در برابر متجاوزان و نشاندن آنها در سرجایشان است. مقاومت برای صلح برای همه، مورد توجه ماست و اگر اعمال سیاست‌های خاص با خشونت است، اعمال سیاست‌های صلح‌آمیز جز از طریق گفت‌وگو میسر است؟

خاتمی اظهار کرد: تردید ندارم بشر امروز با تجربه‌هایی که داشته و بحران‌هایی که پشت سر گذاشته و ناامنی هایی که تجربه کرده، به سوی صلح و گفت‌وگو حرکت می کند و انتظار نداشته باشیم یک طرح تاریخی و اجتماعی در کوتاه مدت نتیجه‌بخش باشد. اینکه حرفی در دنیا شنیده می‌شود یعنی آن حرف در زمان مناسب خودش بیان شده و در وجدان بشریت نشسته است. در روزگار ما هیچ موضوعی به اندازه گفت‌وگوی تمدن‌ها مورد استقبال قرار نگرفت حتی سیاستمدارانی که خشونت می‌کنند هم چاره‌ای جز سکوت در برابر این طرح نداشتند؛ اگرچه علیه آن توطئه هم شد و طبیعی است، اهل جنگ و کسانی که منافع آنها در جنگ است در برابر این تغییر پارادایم مقاومت می‌کنند.

وی تاکید کرد: این دوره خواهد گذشت و بشریت به این فکر خواهد افتاد که در برابر تجاوز باید ایستاد و مقاومت را تایید خواهد کرد زیرا مقاومت ایستادگی در برابر خشونت است؛ مقاومت دست به ترور و خشونت نمی زند بلکه برای صلح در برابر متجاوزان می‌ایستد و مقاومت می‌کند.

خاتمی یادآور شد: ما از جنگ استقبال نمی کنیم و تلاش ما همیشه این بوده است که جنگ جدیدی شکل نگیرد اما ایستادن بر روی اصول و منافع ملی و تمامیت ارضی ضروری است.

وی تاکید کرد: گفت وگو و تنش زدایی و ائتلاف برای صلح بر پایه عدالت به نفع مردم است و می‌ماند و کمپ های خشونت و افراط و سرکوب از بین خواهند رفت و در این مسیر باید صبور و مقاوم باشیم.

خاتمی در پایان یادآور شد: باید از عقلانیت و عدالت دفاع کنیم و مشخص شود که منشا خشونت کجاست و در مقابل حملات به اسلام و ایران ستیزی مبارزه کرد و با افکار عمومی دنیا در تماس بود و رسانه ها در این زمینه می توانند نقش مهمی داشته باشند.