هرمیداس باوند: تمدید مذاکرات نشانه مثبتی است/ اگر توافق نشود، مشکلات منطقه بیشتر می‌شود

چکیده :اگر مذاکرات به نتیجه نرسد برای شورای امنیت یعنی پنج کشور عضو این شورا، رییس جمهور آمریکا و حزب دموکرات و همچنین اروپا با توجه به آشفتگی مالی خوب نیست. باید توجه داشت که شاید در کوتاه مدت برخی از کشورهای منطقه از به نتیجه رسیدن این مذاکرات نگران شوند اما واقعیت این است که در درازمدت به نفع کشورهای منطقه است. ...

کلمه – مصطفی محمدی:

مذاکرات هسته ای با ایران تا سه روز دیگر تمدید شد. با گذشتن از ضرب الاجل سی ژوئن مذاکرات برای یک هفته یعنی ۷ جولای تمدید شده بود اما با باقی ماندن برخی موضوعات جزئی برای مدت سه روز دیگر این مذاکرات تمدید شد.

اگرچه به گفته مقامات مذاکره کننده پیشرفت مذاکرات خوب بوده است اما چالش بر سر موضوع لغو تحریم ها و قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد همچنان ادامه دارد.

داوود هرمیداس باوند، تحلیلگر مسایل بین‌الملل، در گفت و گو با خبرنگار کلمه ضمن امیدواری به روند مذاکرات، در خصوص موضوعات مورد اختلاف توضیح می دهد:

“توافق بر روی مسائل کلی صورت گرفته و تنها توافق بر روی مسائل حاشیه ای باقی مانده است. یکی از این موضوعات به مسئله سیستم موشکی در قطعنامه های شورای امنیت بر می گردد یعنی سیستم موشکی را با تکنولوژی هسته ای مرتبط کرده اند.

ایران معتقد است که داشتن موشک های دوربرد نشانه داشتن کلاهک هسته ای نیست و در گزارش های آژانس هم شواهدی مبنی بر دسترسی ایران به کلاهک های هسته ای نیست. از این رو تکنولوژی هسته ای در چارچوب “ان پی تی” و “آژانس” هست و ارتباطی با مسائل موشکی ندارد.

موضوع دیگر بازرسی از تاسیسات نظامی هست که ایران آن را نپذیرفته است.

اما مهمترین مسئله مورد اختلاف، مسئله لغو تحریم هاست که گروه ۱+۵ گفته اند لغو تحریم ها در سه فاز صورت می گیرد. یعنی زمانی که گزارش های آژانس نشان دهد که ایران به تعهدات خود پایبند هست و آنها را اجرا می کند تحریم ها را گام به گام بر می دارند اما ایران با این سه مرحله ای لغو تحریم ها مخالف است و اعلام کرده که باید همه تحریم ها یکجا برداشته شود.

در هر حال باید توجه داشت به غیر از تحریم هایی که در محدوده اختیارات ریاست جمهوری آمریکاست، لغو تحریم های دیگر زمانبر خواهد بود. زیرا برخی از تحریم ها مشروط به رعایت حقوق بشر و عدم حمایت از تروریست بین المللی است که از نظر آنها حماس و جهاد اسلامی و حزب الله است خواهد بود. این موضوعات بر پیچیدگی مذاکرات اضافه کرده و طرفین باید مواضع قبلی خود را تعدیل کنند تا به یک توافق جامع برسند.”

مطابق با “قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران” که در کنگره آمریکا تصویب شده، اگر مذاکرات هسته‌ای با ایران تا سه روز دیگر به نتیجه نهایی نرسد، کنگره آمریکا به جای یکماه، دو ماه برای بازنگری توافق نهایی احتمالی مهلت خواهد داشت.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است که ما در بسیاری از زمینه‌ها پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌ایم، اما کارها بسیار فنی و زمان‌بر است. سخنگوی هیات نمایندگی آمریکا افزود، ما بیش از آن که نگران مهلت و ضرب‌الاجل توافق باشیم نگران محتوا و کیفیت آن هستیم.

اگرچه پس از تمدید مذاکرات فضاسازی هایی با اهداف سیاسی خاص از سوی برخی از کشورهای مخالف مذاکرات صورت گرفت اما دکتر باوند تمدید مجدد مذاکرات را نشانه مثبتی از روند مذاکرات می داند و معتقد است که مسئله تمدید نشانه خوبی است یعنی قصد و نیت طرفین را برای رسیدن به توافق جامع را نشان می دهد و تا الان مذاکرات روند مثبتی را طی کرده است.

این استاد دانشگاه در این زمینه تصریح می کند: “با توجه به ماهیت قطعنامه ها و مصوبه ها و با در نظر گرفتن موضع کنگره آمریکا و لابی اسرائیل و کشورهای منطقه از جمله عربستان همگی سبب شده است که رسیدن به توافق چند مرحله ای شود. از همین رو امکان برداشته شدن یکباره تحریم ها مشکل است و چنین نیتی هم نیست زیرا دست رئیس جمهور آمریکا در ابعاد مختلف باز نیست. بررسی این توافق توسط کنگره آمریکا هم که دیگر اما و اگرهای خود را دارد. و به اعتقاد من تنها شورای امنیت و اتحادیه اروپا می توانند در این زمینه کمک کنند زیرا بسیاری از آنها تعامل سرمایه گذاری با ایران را داشته اند و آنها می توانند فضا را مساعد کنند. این موضوع هم باید در نظر گرفت که دبیرکل آژانس گفته است تکمیل گزارش جامع تقریبا تا چهار ماه دیگر طول خواهد کشید. در واقع گزارش آژانس بر اساس راستی آزمایی است که در بیانیه لوزان نیز به آن اشاره شده است. اگر قطعنامه شورای امنیت به تصمیم کنگره آمریکا موکول شود تا حدی نگران کننده خواهد بود.”

وی در خصوص پیامدهای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای با ایران خاطرنشان می کند: “اگر مذاکرات به نتیجه نرسد برای شورای امنیت یعنی پنج کشور عضو این شورا، رییس جمهور آمریکا و حزب دموکرات و همچنین اروپا با توجه به آشفتگی مالی خوب نیست. باید توجه داشت که شاید در کوتاه مدت برخی از کشورهای منطقه از به نتیجه رسیدن این مذاکرات نگران شوند اما واقعیت این است که در درازمدت به نفع کشورهای منطقه است. به خاطر همین پیامدهای نسبی این توافق برای جامعه بین المللی و طرفین مذاکره کننده بسیار مثبت است.”

این کارشناس مسائل بین الملل در پایان به تاثیر دست یابی به توافق جامع بر روی مسائل منطقه اشاره کرده و می گوید: “اگر از احساسات ملی بگذریم با توجه به آشفتگی منطقه نرسیدن به توافق نهایی مشکلات زیادی را هم به مشکلات منطقه اضافه خواهد کرد. تحریم های تعلیق شده فعال می شود و تحریم های دیگری هم وضع خواهد شد و تبعات آن نه تنها برای ایران بلکه برای جامعه بین المللی هم ناخوشایند خواهد بود. بنابراین انتظار این است که طرفین با حسن نیت تلاش کنند تا به توافق قابل قبولی برسند. در هر حال باید با دید مثبت به فرآیند آن نگاه کرد و امیدوار بود زیرا برندگان آن نه تنها طرفین مذاکره کننده بلکه جامعه بین المللی خواهند بود.”