دکل؟ کدام دکل ؟

چکیده :حالا مي‌توان عبارت دكل گمشده را طعنه‌اي به تمام ماجرا دانست. گم‌شدني در كار نبود. شايد انتخاب نام «دكلي كه هرگز نيامد» براي شرح داستان جذاب‌تر باشد....

روزنامه اعتماد: مکزیک یا قطر؟ دکل گمشده ایران کجاست؟
حالا می‌توان عبارت دکل گمشده را طعنه‌ای به تمام ماجرا دانست. گم‌شدنی در کار نبود. شاید انتخاب نام «دکلی که هرگز نیامد» برای شرح داستان جذاب‌تر باشد. دکل گمشده ایرانی می‌تواند دستمایه یک فیلم هیجان‌انگیز هالیوودی باشد. فیلمی که شگردهای مافیا را با جذاب‌ترین قصه‌ها به تصویر می‌کشد. چند دلال راهی مرکز شهر می‌شوند. سر از ساختمان‌های نزدیک به هم نفت در می‌آورند. آن قدر دلیل می‌آورند تا طرف‌شان راضی شود که هم مجموعه‌اش به دکل نیاز دارد و هم این دلالان توان خرید دکل را در سخت‌ترین دوره تحریم‌ها دارند. تحریم لقمه چربی را در دامان این کاسبان انداخت. لقمه‌ای به بزرگی ٨٧ میلیون دلار.

قبل از آن ٢٩ سالی می‌شد که کسی به ایران دکل نفروخته بود، بعضی‌ها این طور عنوان می‌کردند که ایران دکلی نخریده است چون اجاره پورسانت‌های جذاب‌تری را به همراه می‌آورد اما به هر روی بعد از خرید دکل شهید رجایی، دکل دیگر نیامد تا نوبت به سحر یک رسید و جنجال‌هایی که بر سر آن بر پا شد. یک طرف ماجرای خرید دکل در آن روزها جهاد دانشگاهی بود که می‌گفت قدرت ساخت دکل را در داخل داریم و از این سو بقیه می‌گفتند کدام قدرت ساخت دکل؟ کدام کارخانه دکل‌سازی؟ قرار بود جهاد دانشگاهی ١۴ دکل برای وزارت نفت بسازد .رویایی که البته تعبیر نشد.

درست روزهایی که برخی فانوس به دست در روشنای روز به دنبال کارخانه ساخت دکل در ایران می‌گشتند و می‌پرسیدند این اطراف کارخانه دکل‌سازی ندیده‌اید؟ داستان دکل در ایران وارد فاز تازه‌ای شده بود. همان‌ها که ابتدای داستان راهی شرکت نفت و گاز پارس شده بودند و آنها را مجاب کرده بودند که می‌توانند برای ایران دکلی بخرند، پول را داده بودند و دکل را نگرفته بودند. حالا معلوم می‌شود قصه ساخت دکل در ایران چندان هم پرکشش نبود. نادر قاضی پور می‌تواند مدال نخستین افشا‌کننده این موضوع را از آن خود کند. او بود که نخستین بار عنوان کرد که دکل نفتی دین از ترکیه خریداری شده است اما وجود خارجی ندارد. تا اینجای داستان خبر تازه‌ای نیست، تایید گم شدن دکل نفت در دولت پیشین از سوی زنگنه نیز اتفاق تازه‌ای نبود، اما ماجرا آنجا جذاب می‌شود که حرف‌ها بر سر دکلی که نیامده است ضد و نقیض می‌شود.

کدام دکل؟

مگر دکل گم می‌شود؟ این را یکی از نمایندگان عضو کمیسیون انرژی می‌گوید و بعد نیز تاکید می‌کند تا امروز چیزی در این باب نشنیده است.

در حالی که برخی اعضای کمیسیون انرژی هیچ اطلاعی از داستان کشدار دکل نفتی نداشتند و جزییات را از خبرنگار «اعتماد» مطالبه می‌کردند تا دریابند داستان دکل چیست، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد که قرار است پس از اتمام تعطیلات مجلس، موضوع دکل دین در دستور کار قرار گیرد تا ابعاد ماجرا معلوم شود. حسین امیری خامکانی در پاسخ به این سوال که آیا کمیسیون انرژی گزارشی در خصوص ماجرای دکل نفتی خریداری شده دریافت کرده است یا خیر، می‌گوید: هنوز گزارش جامعی در مورد مساله دکل گم شده ارایه نشده است؛ از این رو کل داستان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد. وی ادامه داد: از این کلاف سردرگم آنچه مشخص است اینکه دکل خریداری شده هیچ‌وقت به ایران نیامد. همین. البته این مساله در دولت سابق رخ داد و حالا دولت یازدهم باید پیگیری کند و موضوع را به سرانجام برساند. او با تاکید بر اینکه تا زمانی که توضیحات دقیق دولت را نشنود، صلاح نمی‌داند بقیه قطعات پازل را فاش کند، گفت: ممکن است برخی از این اطلاعات درست نباشد از این رو روند رسیدگی دچار اختلال می‌شود. من معتقدم که باید صبر کنیم تا یک بررسی دقیق انجام شود اما مسلم اینکه برخورد با عاملان این فساد خواست عمومی مردم است و ما نیز حتما این موضوع را مد نظر داریم.

دکل مکزیک است

سید حمید حسینی، فعال بازار فرآورده‌های نفتی اما اعتقاد دیگری دارد. او سناریوهای مختلفی را در این میان ترسیم می‌کند و می‌گوید ماجرا هم پیچیده است و هم پیچیده نیست. هر چند برخی می‌گویند دکل در قطر رویت شده است، وی تایید می‌کند گزارشی را دیده است که در آن اشاره شده دکل حفاری که قرار بود امروز در خلیج فارس باشد، در آب‌های مکزیک مشغول به کار است. او می‌گوید: باید همه جوانب را در نظر گرفت. من فکر می‌کنم این دکلی که امروز در آب‌های مکزیک در حال کار است، متعلق به ما نیست. بالاخره این دکل در شرایط تحریم خریداری شده است، در موقعیتی که هیچ شرکتی حاضر به دور زدن تحریم و فروش دکل به ایران نبود.

وی گفت: کار در این شرایط ویژگی‌های خاص خود را دارد. به هر حال بسیاری از شرکت‌های زیر مجموعه نفت و فعال در این حوزه، مانند شرکت تاسیسات دریایی که قرار بود این دکل را بخرد، علاقه‌مند بودند دکل ملکی داشته باشند. حالا دلالانی این وسط حضور دارند که می‌خواستند معامله را جوش بدهند.

او در توضیح این مطلب اضافه کرد: این موضوع را باید از چند زاویه بررسی کرد، وضعیت اول این است که قسط اول پرداخت شده است و بعد از آن دیگر پولی از سوی ایران واریز نشده و در نتیجه مالک دکل آن را به شرکتی دیگر فروخته است یا اینکه در وضعیت دوم واسطه‌ها قسط‌های بعدی را دریافت کرده‌اند و چیزی به فروشنده دکل نداده‌اند و وضعیت سوم نیز این است که خود شرکت تاسیسات دریایی با اطلاع از اینکه واسطه‌ها پول را به شرکت فروشنده نمی‌دهند، آن را پرداخت کرده باشد. وی گفت: به هر حال یک موضوع برای من مسلم است، اینکه پول به شرکت فروشنده نرسیده است، درست است که این پول از سوی ایران پرداخت شد اما در جیب دلالان و واسطه‌هایی است که در این قرارداد حضور دارند، به شکلی که در وضعیت‌های مختلف توضیح دادم.
او ادامه داد: اگر این دکل متعلق به ایران بود، یعنی شرکت فروشنده پول آن را گرفته بود، نمی‌توانست آن را به شرکتی دیگر و به نقطه‌ای دیگر منتقل کند چون مالک آن ما بودیم ولی حقیقت این است که ما پولی دادیم و دکلی نداریم.

شاید اصلا دکل نبود

عباس سلطانی اما از زاویه‌ای دیگر به این داستان می‌نگرد. وی می‌گوید: به نظر می‌رسد اساسا دکلی با این مشخصات و به این اسم وجود خارجی نداشته است. او همه‌چیز را روی کاغذ معنی می‌کند و می‌گوید: منظور من این است که خرید، فروش و جابه‌جایی دکل تنها روی کاغذ اتفاق افتاده است و از ابتدا چنین دکلی وجود نداشته است. او نیز با تایید حرف همکارانش مبنی بر اینکه کمیسیون انرژی بعد از پایان تعطیلات بررسی موضوع دکل را در دستور کار خود قرار می‌دهد، می‌گوید: مساله فساد اقتصادی و برخورد با مفسدان اقتصادی یک مساله ملی است و در صورت عدم قاطعیت در برخورد با این افراد جامعه را نسبت به خود ناامید کردیم. به همین خاطر همواره مجلس تمام تلاش خود را انجام داده است که این مسائل را در دستور کار خود قرار دهد.

قطعات گمشده

می‌گویند معامله در ترکیه اتفاق افتاده است. ترکیه انگار حیاط خلوت بسیاری از کاسبان تحریم در روزهای سخت ایران بوده است. یک سر بابک زنجانی به ترکیه می‌رسد و یک سر دکل گمشده و انبوهی ماجرای دیگر. قطعات پازل دکل گمشده، آن قدر پراکنده هست که کسی شجاعت اظهارنظر مطلق و دقیق درخصوص آن را نداشته باشد. آیا بررسی کمیسیون انرژی و مجلس شورای اسلامی می‌تواند بخشی از این قطعات را کنار هم بنشاند؟