دواتگری: وابستگی به شخص یا نهاد وجه مشترک بورسیه های غیرقانونی است

چکیده :ماجرای بورسیه‌هایی که در دو سال گذشته همواره با پسوند «غیرقانونی» همراه شده ازجمله مواردی است که افشای آن در سطح جامعه شوک‌برانگیز بود و آن‌قدر اهمیت پیدا کرد که برخی از تحولات سیاسی کشور را نیز تحت تأثیر خود قرارداد. ...

ماجرای بورسیه‌هایی که در دو سال گذشته همواره با پسوند «غیرقانونی» همراه شده ازجمله مواردی است که افشای آن در سطح جامعه شوک‌برانگیز بود و آن‌قدر اهمیت پیدا کرد که برخی از تحولات سیاسی کشور را نیز تحت تأثیر خود قرارداد. از مخالفت با وزارت سه سرپرست وزارت‌خانه آموزش عالی و استیضاح و برکناری یک وزیر و حتی ورود روسای قوای اصلی کشور به موضوع. مهدی دواتگری، نماینده مجلس و عضو کمیته بررسی مصادیق بورسیه‌های غیرقانونی، در گفتگو با نظر ناگفته‌ها و نکات مهمی را مطرح کرده‌است.

علی‌رغم تحولاتی که به وقوع پیوست و هم وزارت علوم اطلاعیه داد و هم کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که موضوع پایان‌یافته است، اما به نظر می‌رسد که این قصه هنوز سردراز دارد. مهدی دواتگری نماینده مجلس و عضو کمیته بررسی مصادیق بورسیه‌های غیرقانونی، یکی از کسانی است که می‌گوید در برخی موارد اغماض شده و نتیجه‌ای که از تاکنون اعلام‌شده آن چیزی نیست که با حجم اتفاقات و تعداد بورسیه‌ها تطابقی داشته باشد.

در یک عصر اردیبهشتی خبرنگاران پایگاه خبری نظر با حضور در دفتر این نماینده مجلس، سخنان وی در این رابطه را شنیدند و بخش‌هایی از آن‌ها را برای مخاطبان برگزیده‌اند.

مهدی دواتگری در ابتدای گفت‌وگو با نظر با اشاره به سابقه روند اعزام دانشجویان بورسیه به خارج از کشور، گفت: در قانون مصوب سال ۶۴ شورای انقلاب فرهنگی سازوکار اعزام دانشجو به خارج تصویب‌شده که بر اساس آن، وزارت علوم موظف است رشته‌هایی که موردنیاز ما باشند و در داخل کشور امکان آموزش آن‌ها را نداشته باشیم در قالب آزمون کتبی از میان متقاضیانی که دارای شرایط لازم باشند دانشجویانی را برای اعزام به خارج بورسیه نماید. شرایطی که در این قانون لحاظ شده است شامل این موارد است که دانشجو باید در مقطع لیسانس با حداقل معدل ۱۴ و در مقطع فوق‌لیسانس با معدل ۱۶ فارغ‌التحصیل شده باشد. دانشجو باید کمتر از ۳۲ سال سن داشته باشد. و درنهایت با قبولی در آزمون و گزینش‌های لازم شرایط بورسیه را احراز می‌کند. در این پرونده ما شاهد عدول از بسیاری از این قوانین و شرایط مقررشده هستیم که مهم‌ترین آن‌ها عدم برگزاری آزمون است و حتی شخصی دیدم که بالای ۵۰ سال سن دارد و بورسیه شد.

سندی برای برگزاری آزمون شفاهی بورسیه هم وجود ندارد

دواتگری در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت علوم دولت قبل جوابی در این رابطه داشته است، بیان کرد: آقایان ادعا می‌کنند که آزمون به‌صورت شفاهی برگزارشده است ولی متأسفانه هیچ مدرک و سندی دال برای موضوع هم ارائه نشده است. این در حالی است که معمولاً کسی که آزمون شفاهی هم برگزار می‌کند حداقل یک برگه‌ای برای خودش دارد که مطالب را در آن می‌نویسد که این برگه‌ها هم در پرونده‌ها موجود نیست.

از ۳۷۰۰ نفر بورسیه خارج، تنها ۷۰۰ نفر از کشور خارج شدند

نماینده مردم مراغه، عجب‌شیر، سراجو و قلعه چای در ادامه افزود: طبق بررسی‌هایی که ما در کمیته انجام دادیم درمجموع از میان تمامی مواردی که دارای اشکال در این شرایط بودند، به این صورت بود که از میان آن جمع، تنها تعداد ۷۰۰ نفر به خارج‌رفته و مشغول تحصیل هستند که ما به سبب ملاحظات سیاسی و بین‌المللی از پیگیری آن‌ها خودداری کردیم، و ۳۰۰۰ نفر مستقیم در داخل کشور مشغول به تحصیل شده‌اند.

در رشته ادبیات فارسی، دانشجویانی را به خارج از کشور اعزام کرده‌اند

عضو کمیسیون امنیت ملی، گفت: ازجمله ایراداتی که در این مسئله وجود دارد عدم تناسب در انتخاب رشته‌هایی است که برای تحصیل آن، دانشجو به خارج اعزام کرده‌اند؛ مثلاً در رشته ادبیات فارسی که قاعدتاً کشور ما و دانشگاه‌های ما بهترین مکان برای تحصیل این رشته هستند دانشجویانی را به خارج از کشور اعزام کرده‌اند. مورد دیگر سن افراد است که ما با اغماض و لحاظ کردن دو سال سربازی هم مشاهده کردیم که عده زیادی این شرایط را ندارند.

۳۹ نفر اصلا مدرک معتبر لیسانس و فوق لیسانس نداشتند اما دانشجوی دکترا با بورسیه شدند و بعد از آن هم وزارت علوم موظف به جذب آنها به عنوان هیات علمی است

دواتگری با اشاره به تقلیل تخلفات از سوی برخی رسانه‌ها و گروه‌ها به ۳۹ نفر، گفت: متأسفانه عجیب‌ترین تخلف در این مورد اتفاق افتاده است به‌گونه‌ای که از میان آن افراد، تعداد ۳۹ نفر اصلاً فاقد مدرک تحصیلی مؤثر بودند. بعضی‌ها می‌گویند این قضیه و این‌همه سروصدا فقط برای همین ۳۹ نفر بود. درصورتی‌که این‌ها اصلاً مدرک و حق تحصیل نداشتند. کسانی که سنشان بالای ۳۴ سال (با لحاظ انجام دادن دو سال خدمت مقدس سربازی) و کسانی که معدلشان برای کارشناسی بالای ۱۴ و ارشد بالای ۱۶ نبود نیز بورسشان لغو شده ولی می‌توانند با هزینه شخصی ادامه تحصیل بدهند. مورد بعدی وضعیت اشتغال به کار بود به این صورت کسانی که درجایی استخدام رسمی و حقوق‌بگیر دولت هستند نمی‌توانند از حقوق و مزایای بورس دولتی استفاده کنند و این تعداد هم با لغو بورسیه مواجه شدند. در این پرونده ۱۲۰۰ نفر شرایط ادامه تحصیل را داشتند البته با در نظر نگرفتن عدم انجام آزمون. البته این تعداد درصورتی‌که شورای جذب دانشگاه‌ها با جذب آن‌ها مشکلی نداشته باشند می‌توانند ادامه تحصیل دهند.

نامه کمیسیون اصل ۹۰ دستوری خلاف قانون به وزارت علوم بود

دواتگری در مورد نامه‌ای که رئیس کمیسیون اصل نود مجلس به وزیر علوم نوشته است، گفت: آقای پورمختار رئیس کمیسیون اصل نود در نامه به وزارت علوم گفته که به‌جز آن ۳۹ نفر، سایرین مشکلی ندارند و نباید از تحصیل و بورس آن‌ها ممانعتی به عمل آید. درصورتی‌که همان‌طور که عرض کردم شاهد تخلفات عدیده‌ای در این پرونده هستیم بنابراین نه‌تنها عمل کردن به نامه رئیس کمیسیون اصل نود خلاف قانون است بلکه خود نامه آقای پورمختار هم فراتر از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و خلاف قانون است و نباید چنین دستوری داده می‌شد.

عضو کمیسیون امنیت ملی در پاسخ به این پرسش که آیا حضور و ربط تعدادی از نمایندگان مجلس در این پرونده تأثیری بر استیضاح وزیر قبلی علوم داشت، گفت: نظر بنده این است که هرچند تعدادی در این پرونده ذینفع هستند و تأثیرگذار بودند و حتی اسامی آن‌ها عنوان شد، اما درمجموع جریان استیضاح را جدا از این قضیه می‌دانم و نباید ربطشان بدهیم اما نمی گویم بی تاثیر بود.

وزیر علوم بخواهد به خواسته های نامشروع حامیان بورسیه تن دهد با برخورد نمایندگان مواجه می شود

وی درباره حضور محمد فرهادی در وزارت و احتمال مصالحه با برخی نمایندگان در رابطه با پرونده بورسیه‌ها، گفت: مطمئناً همان‌طور که بخشی از نمایندگان دنبال چنین قضیه‌ای هستند، اگر چنین مسئله‌ای وجود داشت و آقای فرهادی بخواهد تن به خواسته‌های نامشروع آن عده بدهد و از اجرای قانون عدول کند، بخش دیگری از نمایندگان به‌شدت عکس‌العمل نشان می‌دهند و برخورد می‌کنند.

این نماینده درباره تحت‌فشار بودن نمایندگان پیگیر در این پرونده، گفت: طبیعی است که عده‌ای دوست ندارند این مسئله پیگیری شده و به نتیجه برسد و دراین‌بین شاید بنده هم تحت‌فشارهایی باشم ولی بنده در این مورد تحت تأثیر این فشارها از پیگیری مسئله دست نخواهم کشید و ادامه خواهم داد.

حامیان بورسیه های غیرقانونی می گویند: «ما می‌خواستیم کسانی که تعهد دارند را به کار بگیریم!»

دواتگری ادامه با ذکر خاطره‌ای گفت: در جریان بررسی این موضوع در مجلس، همان‌طور که می‌دانید به دلایلی بسیاری از نمایندگان تمایلی ندارند که این مسئله پیگیری شود، دریکی از جلسات وقتی این مسئله در حال بررسی بود معاون وقت وزیر علوم در توجیه این مسئله گفت که ما برای تأمین هیئت‌علمی دانشگاه‌های مناطق محروم این کار را با اغماض انجام دادیم. وقتی بنده موردی را مثال زدم که از دانشگاه غیرانتفاعی دریک بخش در شهرستانی که من اولین بار بود اسمش را می‌شنیدم با معدل ۱۲/۳۰ فارغ‌التحصیل شده بود و برای دانشگاه صنعتی شریف بورسیه گرفته بود؛ سؤال کردم که آیا دانشگاه صنعتی شریف جز مناطق محروم است؟ یکی از آقایان نماینده گفت بنده این آقا را می‌شناسم که در دانشگاه خواجه نصیر درس‌خوانده و نخبه است. وقتی بنده دانشگاه محل تحصیل این فرد را با سند خدمت این دوستان ارائه دادم دوباره گفتند: ما می‌خواستیم کسانی که تعهد دارند را به کار بگیریم! می‌بینید که توضیحات این دوستان واقعاً قابل‌قبول نیست و با چنین مواردی قصد داشتند این عمل خلاف قانون را توجیه کنند.

به صرف معرفی و وابستگی به برخی افراد به برخی بورسیه داده شده است

دواتگری در رابطه با وجه مشترک این افراد و داشتن خصیصه‌ای که باعث بورس گرفتنشان شد، بیان کرد: متأسفانه به‌جز موارد خلاف قانونی که همه این افراد در آن اشتراک دارند، وابستگی به شخص یا نهاد و داشتن معرفی از سوی این اشخاص و نهادها وجه مشترک همه این افراد است.

وی در رابطه باوجود عده‌ای در این لیست که وابستگی نسبی با اشخاصی در مجلس و دولت قبل داشته‌اند و نحوه رسیدگی به تخلفات آن‌ها، گفت: ما در بررسی این موارد به چنین مسائلی دقت نکردیم و همه را با یک شاخص بررسی کردیم و برایمان مطرح نبود که این فرد فرزند فلان وزیر یا وکیل است و این مسائل در تصمیمات و بررسی‌های ما دخیل و تأثیرگذار نبود.

نماینده مردم مراغه، عجب‌شیر، سراجو و قلعه چای در رابطه با این مسئله که عده‌ای از این افراد از وزارت علوم شکایت کرده‌اند؛ گفت: این افراد با این توجیه که ما در این مسئله کاره‌ای نیستیم اعلام کرده‌اند کسانی که این تخلف را انجام داده‌اند باید مورد بازخواست قرار بگیرند؛ ولی این مسئله به‌نوعی فرافکنی است چراکه این افراد با دادن اطلاعات غلط در مورد مدارکشان هم مرتکب عمل خلاف شده‌اند.

یکی از مدیران خبرگزاری فارس که جوسازی شدیدی می‌کند خودش از بورسیه‌های غیرقانونی استفاده کرد

دواتگری در پایان با اشاره به نامه‌ای که بر روی یکی از خبرگزاری‌ها از سوی شورایی موسوم به «شورای هماهنگی دانشجویان لغو بورسیه شده» خطاب به وی منتشرشده و بعد از دو هفته هنوز به دستش نرسیده؛ گفت: متاسفانه یکی از مسئولین این خبرگزاری، خود از بورسیه غیرقانونی استفاده نموده است، در حالی که اگر کسی در ارتباط با نوع کار کمیته بررسی و یا تضییع حق‌وحقوقشان چه از بنده و سایر همکاران شکایت و اعتراضی دارد به‌جای انتشار در سایت‌ها چون از مصادیق نشر اکاذیب هم هست بهتر است با مراجعه به مراجع قانونی اقدام کنند.