یدالله اسلامی: بی‌توجهی دولت به مطالبه رفع حصر، باعث چالش‌های جدی در انتخابات می‌شود

چکیده :به نظر می رسد آقای روحانی در زمینه مسائل داخلی با توان لازم وارد نشده اند و خود آقایان علت آن را باید برای مردم توضیح دهند. انتخاب مردم بر اساس تعهداتی بوده که به آن باور داشتند و در واقع خواست مردمی تبدیل به تعهدات دولتی شدند و این مطالبات جدی است نه مطالباتی از سر هیجان و آنی. طبیعی است که این مطالبه در جامعه وجود دارد و در مقاطع انتخابات اگر درست مورد توجه قرار نگیرد می تواند تبدیل به چالش های جدی شود....

کلمه – مصطفی محمدی:

با نزدیک شدن به زمان دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی، احزاب و گروه های سیاسی اصلاح طلب نیز تلاش های خود را برای به دست آوردن اکثریت کرسی های بهارستان افزایش داده اند. تجربه موفق اصلاح طلبان در فرآیند انتخابات ۹۲ باعث شده تا این بار نیز با چارچوبی منسجم و جامع جلسات خود را برگزار کنند. این در حالی است که دولت روحانی تاکنون نتوانسته در جهت برخی وعده های خود در آن انتخابات از جمله رفع حصر رهبران جنبش سبز گام عملی بردارد.

به سراغ یدالله اسلامی رفتیم تا از او در خصوص دلایل و تاثیر آن بر رفتار سیاسی اصلاح طلبان در انتخابات پیش رو بپرسیم. دبیرکل مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی معتقد است دولت روحانی در عرصه سیاست داخلی کم توان ظاهر شده است که باید در مورد علت آن به مردم پاسخ دهد.

او می گوید “انتخاب مردم به آقای روحانی بر اساس تعهداتی بوده که به آن باور داشتند و در واقع خواست مردمی تبدیل به تعهدات دولتی شدند و این مطالبات جدی است نه مطالباتی از سر هیجان و آنی. طبیعی است که این مطالبه در جامعه وجود دارد و در مقاطع انتخابات اگر درست مورد توجه قرار نگیرد می تواند تبدیل به چالش های جدی شود.”

مشروح گفت و گوی کلمه با یدالله اسلامی، دبیرکل مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی در خصوص وضعیت امروز جریان اصلاحات و برنامه اصلاح طلبان در پی می آید:

آقای اسلامی، کمتر از ده ماه به انتخابات مجلس دهم باقی مانده به نظر شما  چرا این انتخابات از اهمیت ویژه ای برخوردار است؟

مشارکت عمومی در تعیین سرنوشت باید مورد توجه همه گروه های سیاسی و حاکمیت سیاسی به طور همزمان قرار گیرد. اگر ساختار و نظام سیاسی کشور تدبیری بیندیشد که همه آحاد کشور صرف نظر از گرایش ها و نگرش ها و روش هایی که برای حل مشکلات دارند بتوانند خودشان را در حل معضلات کشور سهیم بدانند و از طریق فرآیند انتخابات برنامه خود را برای حل مشکلات کشور قرار بدهند در راستای منافع ملی کشور گام مهمی برداشته شده است. کسانی که به سرنوشت و آینده کشور در دنیای پرتلاطم کنونی کشور می اندیشند و رخدادهای کشور را با دقت مورد توجه قرار می دهند طبیعی است که نمی توانند به نقش مردم در تامین منافع ملی بی توجه بمانند.

قانون اساسی حق حاکمیت ملی و مشارکت در تعیین سرنوشت سیاسی را برای همه مردم به رسمیت شناخته است. تنگناهایی که در مسیر اعمال این حق قانونی در سالهای گذشته صورت گرفته یا در نگرش و دیدگاه برخی از آقایان جا دارد و به عنوان ابزاری مانع توسعه سیاسی در کشور می شود به هیچ وجه در راستای تامین منافع ملی نیست. از همین رو تمام کسانی که به آینده کشور و گذر از دشواری ها و حل معضلات کشور بر پایه مشارکت جمعی و همبستگی ملی می اندیشند باید در فرآیند مشارکت عمومی و حضور مردم در تعیین سرنوشت سیاسی به عنوان یک راه حل قابل قبول، مطلوب، اصولی، قانونی و کم هزینه در شرایط کنونی کشور اهتمام بورزند. حالا این گروههای می توانند با دیدگاهها و نگرش های مختلف و افکار متضاد با هم باشند؛ زیرا مطابق با این اصل کلی راه حل منازعات تنها در قالب گفت و گوهای ملی و انتخاب دیدگاههای گوناگون از طریق رای مشارکت عمومی به دست می آید و هر راه غیر از این بی سرانجام خواهد ماند. با توجه به این مسئله که برخی گروهها نگرانی از پیدایش تنگناها را کمتر دارند و برخی از گروهها تنگناهای پیش رو برای مشارکت فعال را بیش از دیگران دارند.

با توجه به اینکه این تنگناها بیشتر بر روی اصلاح طلبان بوده آیا تاثیری بر روی فعالیت آنها داشته است؟

اصلاحات به عنوان یک گفتمان از پایگاه اجتماعی قوی و گسترده در تمامی طبقات اجتماعی و گستره جغرافیایی کشور برخوردار است. حالا ممکن است طی سالهای اخیر با فراز و نشیب هایی برخی از اصلاح طلبان از برخی افراد انتقاداتی داشته باشند اما اصلاحات به عنوان یک مقوله گفتمان جدی جای خود را باز کرده زیرا یک ریشه تاریخی و سابقه کهن دارد.

دوم خرداد یک نمونه بارزی از حاکمیت این نگاه در جلوه جدید و زمانه تازه بود؛ نه به عنوان امری که به طور ناگهانی ایجاد شده باشد. این گستره با آن پیشینه هنوز در سرنوشت کشور ایجاد نقش می کند و توجه افکار مردم را به خود جلب کرده است. علی رغم فراز و فرودهایی که در سالهای گذشته پدید آمده اما تنگناهای پیش رو مانع حذف اندیشه اصلاح طلبی در میان افراد جامعه نشده است. ممکن است کنش های سیاسی با دشواری ها و کم تحرکی و سکوت خودش را نشان دهند اما پایگاه اجتماعی و اندیشه اصلاحی که ریشه تاریخی دارد همچنان ایفای نقش می کند و خود را در مقاطع مختلف نشان می دهد. طبیعی است کسانی که اندیشه اصلاحی دارند و راه حل مشکلات کشور را در روش های آرام و پرهیز از خشونت در بسترهای قانونی دنبال می کنند مشی اصلاحات را برای حل موضوعات در شرایط کنونی کشور می پذیرند و به همین دلیل حق مشارکت در تعیین سرنوشت کشور را مورد توجه قرار می دهند و سعی می کنند در فرصت های مناسب ظرفیت های که دارند را با توجه به تنگناها و ساختار کنونی کشور  فعال کنند.

آیا اصلاح طلبان برنامه ای برای مقابله با رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان دارند؟

موضوع نظارت استصوابی حاصل برداشت غلط شورای نگهبان و تنگنای ناخواسته ای است که بر قانون اساسی اعمال شده و از قانون اساسی چنین برداشتی نمی شود که حق تعیین سرنوشت جامعه به دست عده ای محدود شود. در حالیکه به نظر می رسد قانونگذاران یعنی خبرگان قانون اساسی بر این باور بودند که شورای نگهبان به عنوان پشتیبان رای مردم در برابر حاکمیت و دولت ایفای نقش کند، نه بعنوان ابزار بازدارنده حق تعیین سرنوشت مردم. اما متاسفانه رفتارهایی که بخصوص از مجلس چهارم با جلوه های گوناگونی پدید آمده نه تنها اصلاح طلبان بلکه آحاد جامعه را با این رفتار آشنا کرده منتهی  متناسب با شرایطی که پیش آمده مردم توانسته اند از حق عمومی خود در حد نسبی استفاده کنند. حالا هم که چند ماه تا زمان انتخابات فاصله داریم علی رغم تغییرات و تحولاتی که صورت می گیرد و با بروز رفتارها در ساختارهای نو باید ببنیم فعل و انفعالات آینده در روزهای آتی تا چه میزان تاثیر خود را بر روی رفتار شورای نگهبان خواهد گذاشت. بنابراین باید با نگاهی بازتر یعنی هم با نگاه به گذشته و هم در نظر گرفتن شرایط کنونی و فعل و انفعالات آتی به رفتار شورای نگهبان نگاه کرد. فعل و انفعالاتی که تاثیر جدی بر روی ساختارها سیاسی و روندهای سیاسی و گزینش های گروههای سیاسی برجای خواهند گذاشت.

برخی از اصلاح طلبان صحبتهایی از احتمال ائتلاف با چهره های اصولگرای میانه رو از جمله آقای مطهری و ناطق نوری می کنند به نظر شما ممکن است ائتلافی شکل بگیرد؟

به نظر من این بحث ناپخته ای است و ممکن است برخی با دامن زدن به این بحث ها بخواهند تبلیغ کنند. البته رفتار و برخی صحبتهای آقای مطهری اصلاح طلبانه است، اصلاح طلبی که اصولش را کاملا پاسداری می کند و قابل احترام است. اما طرح ائتلاف از پختگی لازم برخوردار نیست برای اینکه اصلاح طلبان دارای توان و رهبری مناسب هستند که بتوانند با سازماندهی مناسب وارد فضای انتخاباتی شوند. کلا بحث ائتلاف هم نیست بلکه نوعی کدخدامنشی یا میدان دادن به ریش سفیدها است که آن را نباید ائتلاف نامید. ائتلاف زمانی شکل می گیرد که برنامه ها و راهبردها مشترک داشته باشند و بر روی حداقل ها بتوانند با هم تصمیم بگیرند که در برنامه های بعدی این ائتلاف خود را نشان می دهد. متاسفانه برخی شتاب آلود به سراغ این بحث ها می روند.

با توجه به ظهور احزاب جدید اصلاح طلب از جمله ندای ایرانیان آیا اصلاح طلبان با یک لیست واحد وارد انتخابات خواهند شد؟

اصلاح طلبان یک گستره بزرگی از جامعه ما را در بر می گیرد و یک بخش اقلیت از این جامعه بزرگ در قالب احزاب نوپدید خودشان را سامان می دهند. اما بخش بزرگی هستند که اگرچه احتمال دارد هم به رفتار گذشته اصلاح طلبان و هم به رفتار گروه های جدید نقد داشته باشند اما جایگاه اصلاح طلبی و اندیشه اصلاح طلبی را بعنوان راهکار برای عبور از تنگناهای سیاسی کشور می پذیرند. نکته قابل اهمیت این است که همه گروه ها رهبری اصلاحات یعنی آقای خاتمی را  بعنوان رهبری واحد اصلاحات پذیرفته اند و این دستاورد بزرگی در فضای سیاسی کشور است که می تواند در راستای منافع ملی اثربخشی جدی خود را بگذارد. همین موضوع باعث شد که آقای خاتمی و هاشمی بتوانند نقش بزرگی را در سوق دادن آرای گرایشهای اصلاح طلبی به سمت آقای روحانی در انتخابات ۹۲ ایفا کنند.

به نقش موثری که اصلاح طلبان در انتخابات ۹۲ و پیروزی آقای روحانی داشتند اشاره کردید. در دولت آقای روحانی تا چه اندازه انتظارات اصلاح طلبان تامین شده است؟

به نظر من عملکرد آقای روحانی در سیاست خارجی و موضوع مذاکرات هسته ای موفق بوده اما در بخش های داخلی کم توانی وجود داشته است. بعبارت دیگر در عمل به گسترش فضای باز سیاسی و تعهداتی که در حوزه داخلی دادند کم توان ظاهر شدند.

یکی از این تعهدات رفع حصر آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد بود. آیا اگر این حصر برداشته نشود تاثیری بر رفتار اصلاح طلبان در انتخابات خواهد گذاشت؟

وقتی مردم با امید برای حل موضوعات کاملا مشخص به کسی رای می دهند که به قول آقای خاتمی اصلاح طلب نیست اما برنامه اصلاح طلبان را دارد طبیعتا انتظار دارند که آن موضوعات مورد توجه قرار بگیرد. در هر حال آگاهی سیاسی از تنگناها به معنای غفلت از خواسته ها نیست. به نظر می رسد آقای روحانی در زمینه مسائل داخلی با توان لازم وارد نشده اند و خود آقایان علت آن را باید برای مردم توضیح دهند. من جزو آن تعداد از افراد هستم که معتقد نیستند که برای اینکه یک موضوع به سرانجام برسد باید موضوعات دیگر را به فراموشی سپرد و یا گمان کنیم که حالا دولتی را انتخاب کردیم و کار تمام شد بلکه پیگیری مطالبات، نقدها و راهبردها در همه مراحل بعنوان یک برنامه از دموکراسی و مردم سالاری است. انتخاب مردم بر اساس تعهداتی بوده که به آن باور داشتند و در واقع خواست مردمی تبدیل به تعهدات دولتی شدند و این مطالبات جدی است نه مطالباتی از سر هیجان و آنی. طبیعی است که این مطالبه در جامعه وجود دارد و در مقاطع انتخابات اگر درست مورد توجه قرار نگیرد می تواند تبدیل به چالش های جدی شود.