به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات

چکیده : جا دارد از روزنامه نگارانی همچون احمد زیدآبادی، مسعود باستانی، کیوان صمیمی، و سعید مدنی که ماههاست در زندان به سر می برند نام بریم و مقاومت آنها را در پاسداری از آزادی و شرافت انسانی و قلم ارج نهیم. قطعا نام این روزنامه نگاران در صحیفه آزادیخواهی مردم ایران ماندگار است. و البته این کارنامه سیاه حاکمیت، ایران را به یکی از بزرگترین دشمنان آزادی مطبوعات و زندان روزنامه نگاران در گزارشات جهانی تبدیل کرده است...

علی مزروعی*
روزسوم ماه می ( ١٣ اردیبهشت ) بنام « روز جهانی آزادی مطبوعات » نامگذاری شده است تا دراین روز در سراسر جهان از مقام روزنامه نگاران و همه آنانی که در عرصه فعالیتهای رسانه ای و اطلاع رسانی سهم و نقش دارند تجلیل و قدردانی شود اما در عمل اینروز به روز بیان سوگنامه روزنامه نگاران و مطبوعات و بازگویی مسائل و مشکلات و موانعی که اینها در انجام کار و وظیفه حرفه ای خود با آنها مواجه اند، و گردش آزاد اخبار و اطلاعات را مختل می سازند، تبدیل گشته است.

در اینروز آمار بالابلندی از روزنامه نگارانی که در راه انجام وظیفه طی سال گذشته کشته شده یا به قتل رسیده اند، به زندان افتاده اند یا ناچار به ترک شغل و وطن شده اند، و مطبوعاتی که از ادامه فعالیت بدلیل توقیف یا سانسور و فشار بازمانده اند، ارائه می شود و با این حال برادامه کار آزادانه و مستقل روزنامه نگاران و مطبوعات تاکید و تصریح می شود و از همه روزنامه نگارانی که در این فضای سخت به کار خود ادامه داده اند و همه خطرات این حرفه را بجان خریده اند، و به ویژه آنانی که در اینراه آسیب فراوان دیده اند، تجلیل و قدردانی می شود.
مطبوعات را رکن چهارم دمکراسی و مردمسالاری لقب داده اند یعنی اینکه اگر درکشوری حاکمیت قانون بطور کامل برقرار بوده و اصل تفکیک و استقلال قوای مجریه، مقننه و قضائیه (دولت، مجلس و دستگاه قضایی ) ساری و جاری باشد و اینها نقش و کارشان را به درستی انجام دهند با اینهمه بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل این مردمسالاری ناقص و ناتمام است. حال تصور کنید در کشوری و نظامی که کُمِیت اینها لنگ می زند و از حاکمیت قانون خبری نیست مطبوعات و روزنامه نگاران چه پایگاه و جایگاهی می توانند داشته باشند؟

درایران استبدادی دوره قاجار، مطبوعات از دل حاکمیت برآمد و به آن به عنوان ابزاری تبلیغی برای حکومت نگاه می شد اما روند تحولات زمانه مطبوعات را بتدریج از یوغ حکومت استبدادی رها ساخت و به ابزاری در دست مردم برای دستیابی به عدالت و آزادی در نهضت مشروطیت تبدیل ساخت، و از آنزمان تا امروز روزنامه نگاران و مطبوعات در میانه بند حکومت و آزادی راه پیموده اند و در کانون اصلی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران قرار داشته و نقشی تعیین کننده و سرنوشت سازی را در این میدان بازی کرده اند، والبته در این عرصه هزینه های بس سنگین پرداخته و روزنامه نگارانی هم جان بر سر عهد و پیمان و وظیفه خویش نهاده اند.

تاریخ مطبوعات و روزنامه نگاران در ایران از پیدایش تا به امروز فراز و فرودهای فراوانی را پیموده است که بازگویی آن جز چشم پرآب و دل پرخون را طاقت نیست. فقط در شش سال گذشته بیش از ٢٠٠ روزنامه نگار به بند و زندان کشیده شده اند با آن وضعی که همه می دانیم که ١٠ نفر آنها هنوز در زندان به سر می برند و برای برخی شان محکومیت های سنگین عجیب و غریب چند سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی و زندان صادر شده است! در این شش سال بیش از چهل و پنج مطبوعه توسط هیات نظارت برمطبوعات توقیف و تعطیل شده و دهها روزنامه نگار بیکار شده اند و بدلیل نبود امنیت شغلی و استقلال حرفه ای بناچار یا این حرفه را ترک کرده اند و یا ترک یار و دیار کرده و آواره دنیا گشته اند تا شاید از تخصص و دانش خود در جایی دیگر بهره گیرند و گذران عمر و زندگی کنند. ازهمه بدتر و رنج آورتر اینکه ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران “، که می توانست و می باید در روزگار سختی و تعب یار و یاور روزنامه نگاران و پناه آنها باشد، از آخر مردادماه سال ٨٨ بدون ارائه حکمی قضایی دربش پلمپ شده و هیچ مرجعی تاکنون پاسخگوی این اقدام بلاوجه و غیرقانونی نبوده است، و همه تلاشها برای پیگیری این موضوع و فک پلمپ و بازگشایی انجمن بروی نزدیک به چهار هزارعضوش تاکنون ابتر و بی نتیجه مانده است، والبته در این گیرودار چهارعضو هیات مدیره انجمن نیز از بازداشت و بند مصون نماندند، و از جمله علیرضا رجایی عضو هیات مدیره انجمن، که در آستانه روز جهانی آزادی مطبوعات سال ٨٩ بازداشت و تاکنون در زندان به سر می برد. با کمال تاسف باید گفت وعده آقای روحانی پس از انتحابش به عنوان رئیس جمهوری برای بازگشایی انجمن تاکنون به تحقق نپیوسته است و وزرای مربوطه در این مسیر تلاش لازم را انجام نداده و درب خانه روزنامه نگاران همچنان بروی صاحبانش بسته مانده است.

دراینجا جا دارد از روزنامه نگارانی همچون احمد زیدآبادی، مسعود باستانی، کیوان صمیمی، و سعید مدنی که ماههاست در زندان به سر می برند نام بریم و مقاومت آنها را در پاسداری از آزادی و شرافت انسانی و قلم ارج نهیم. قطعا نام این روزنامه نگاران در صحیفه آزادیخواهی مردم ایران ماندگار است. و البته این کارنامه سیاه حاکمیت، ایران را به یکی از بزرگترین دشمنان آزادی مطبوعات و زندان روزنامه نگاران در گزارشات جهانی تبدیل کرده است.

یاد آور می شوم ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ” از بدو تاسیس درمهرماه سال ۷۶ همواره مورد حمله و هجوم افراد و گروه هایی بوده که هنری جز تخریب و ضدیت با نهادهای مدنی و آویزان شدن به قدرت و حاکمیت نداشته اند و اینها از اینکه نهادی صنفی مستقل از قدرت و حاکمیت توانسته بود شکل بگیرد و اعتماد قاطبه روزنامه نگاران ایران را جلب و بطور مستقل به کار ادامه دهد حرص می خوردند و مترصد فرصت بودند که یا آنرا از طرق شبه قانونی تسخیر کنند و اگر این نشد به هرگونه می توانند آنرا منحل وتعطیل کنند و ظاهرا کودتای انتخاباتی خرداد سال ٨٨ این فرصت را به آنها داد که دفتر انجمن را پلمپ و روزنامه نگاران را از خدمات این نهاد صنفی محروم کنند تا محرومیتی دیگر برانبوه محرومیت های این قشر بیفزایند و اثبات کنند که روزنامه نگار آزاد و مستقل بودن دراین ملک چه بهای گران و سنگینی دارد؟ در همین جا به عنوان فردی که از ابتدای تاسیس ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ” مسئولیت ریاست هیات مدیره این نهاد را به عهده داشته ام شهادت می دهم و تصریح و تاکید می نمایم که همه فعالیت های این نهاد در چارچوب قوانین جاری در جمهوری اسلامی بوده و هیچگونه جرم یا خطایی که توجیه گر پلمپ دفتر انجمن یا به بند و زندان کشیدن اعضای هیات مدیره انجمن از سوی حاکمیت باشد، انجام نشده است و جای بسی تاسف است که در سالروز جهانی آزادی مطبوعات ما با چنین وضعیت و کارنامه ای درایران در رابطه با مطبوعات و روزنامه نگاران مواجهیم .

از زمانی که انجمن پا و جان گرفت و دفتر و دستکی یافت « روز جهانی آزادی مطبوعات » هرساله توسط ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ” پاس داشته و تلاش می شد با تکیه بر معیارهای حرفه ای از پنج روزنامه نگار برتر کشور قدردانی و تجلیل شود و این سنت حسنه برای رونق بخشی به کار روزنامه نگاری در کشورمان جاافتاده بود ولی شش سال است با پلمپ دفتر انجمن و تحمیل شرایط امنیتی امکان چنین پاسداشت و اقدامی از انجمن گرفته شده است و اینهم نشانه دیگری از وضعیت سخت و دشوار روزنامه نگاری در کشورمان است و اینکه در روزی که بنام « روزجهانی آزادی مطبوعات » نامگذاری شده است سوته دلان مطبوعات حتی نمی توانند گردهم آیند و در عزای کارشان گریه کنند! با همه این احوال تجربه اینکار و تاریخ معاصر روزنامه نگاری در ایران نشان داده است که روزنامه نگاران جان سخت تر از آنند که تصور می شود و چو در بندند سر از روزن درآرند! امروزه روزگاری است که گردش آزاد اطلاعات و اخبار و جان آگاهی از اجزای لاینفک زندگی جاری همه شهروندان شده است و اخبار و اطلاعات همچون آب روان از مجاری فن آوری های نوین ارتباطی راه خود را بسوی مخاطبان می یابد و به عمق خانه ها نفوذ می کند و دولتهایی که هنوز درپی اعمال مهندسی اخبار و اطلاعات و سانسور و توقیف مطبوعات و آزادی اند جز آبروی خود بردن و زحمت دیگران کاری نمی کنند. راه رشد ملت ها و کشورها در آزادی است و مطبوعات آزاد و مستقل اصلی ترین نماد آزادی در هرکشورند و همانگونه که در ابتدا آمد دموکراسی و مردمسالاری با هرعنوانی بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل و منتقد معنا و مفهوم ندارد.

تجربه تاریخ معاصر ما نشان داده که روزنامه نگاران متعهدترین افراد ملتند چراکه از سر دغدغه و مسئولیت اجتماعی وارد این حرفه شده اند و همه خطرات را بجان می خرند تا راه رشد و پویایی را بروی مردم و کشورشان هموار نمایند. روزنامه نگاران و مطبوعات بزرگترین خدمت را به حکومت ها و حاکمان، حتی به آنانی که تحملشان نمی کنند، می کنند چرا که آنها با نقد وضعیت موجود و برشماری آسیب ها و ضعف ها حکومتگران را برای اصلاح امور به هوش می آورند، و قطعا مبارزه با فساد و تباهی در درون نهادهای حکومتی و نقش پول کثیف درعرصه سیاست و انتخابات بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل و روزنامه نگاران شجاع و پیگیر ممتنع است. از اینرو و همانگونه که در بیانیه های متعدد ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ” آمده است روزنامه نگاران و مطبوعات آزاد و مستقل به واقع یار و یاور حاکمان بوده و هستند اگر آنها خواستار اصلاح امور و حکومتی پاک و کارآمد باشند، و نامهربانی با روزنامه نگاران و توقیف مطبوعات در حکومتی که این ادعا را دارد، توجیه ناپذیر است. و چقدر خوب بود که در « روزجهانی آزادی مطبوعات » همه روزنامه نگاران در بند آزاد می شدند، مطبوعات توقیف و تعطیل شده به عرصه فعالیت باز می گشتند، امنیت شغلی و استقلال حرفه ای روزنامه نگاران تامین و تضمین می شد، و دفتر ” انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران ” بروی صاحبانش باز می شد.

در پایان « روزجهانی آزادی مطبوعات » را به همه همکاران رسانه ای خود در سراسر جهان تبریک گفته و آرزو می کنم سال در پیش رو برای همه روزنامه نگاران جهان عاری از هرگونه سختی و دشواری باشد، و به ویژه درکشورمان وضعیت روزنامه نگاران آنگونه نباشد که گزارش شد و تغییر اساسی یابد. شایسته می دانم از همه همکاران روزنامه نگارم که در شرایط سخت کشورمان با وفاداری به مسئولیت حرفه ای شان چراغ آزادی و گردش آزاد اطلاعات و اخبار را روشن نگه داشته و همه خطرها را بجان خریده اند، تقدیر و تشکرنموده و آرزو کنم که با یاری خداوند و مردم آزاده سال دیگر بتوانیم در خانه روزنامه نگاران ایران گرد هم آمده و به گرامیداشت روزنامه نگارانی بپردازیم که دراین سالها بیشترین آسیب ها را دیده و هزینه بسیار برای آزادی مطبوعات داده اند.

* رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران

منبع: سایت امروز