محمدتقی کروبی: دامنه و قلمرو این حصر غیرقانونی کجاست؟ مسئول آن کدام مقام کشور است؟

دولت اقدام‌ قابل توجهی در این زمینه انجام نداده و شرایط امنیتی حصر همچنان برای میرحسین موسوی٬ زهرا رهنورد و مهدی کروبی برقرار است. بسیاری از روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی منتقد نیز در حال گذراندن دوران محکومیت خود هستند و گزارشهای متعددی وجود دارد حاکی از این که فشارها علیه منتقدان حتی بیشتر هم شده است. با این حال رییس جمهوری ایران در جریان سفر اخیر خود به نیویورک در مقابل سوالهای مربوط به وضعیت حقوق بشر مواضعی تدافعی و توام با انکار گرفت و طی یک مصاحبه با شبکه خبری « سی ان ان » وجود روزنامه‌نگاران زندانی در ایران را تکذیب کرد.

جرس در گفتگویی با «محمدتقی کروبی» فرزند مهدی کروبی از او درباره مواضع اخیر حسن روحانی پرسیده است. به عقیده او اگرچه نباید منکر تغییرات اندک در فضای سیاسی شد اما روی هم رفته اوضاع حقوق بشر نسبت به گذشته تفاوت چندانی هم نکرده است. متن کامل این گفت و گو را بخوانید:

آقای کروبی چند وقت پیش پدرتان از بیمارستان به منزل شخصی‌شان در حصر منتقل شدند. در حال حاضر شرایط جسمانی ایشان چگونه است و شرایط حصر چه آسیب‌هایی را به وضعیت جسمانی ایشان وارد کرده است؟

پدر پس از سه روز بستری شدن در بیمارستان و طی کردن مراحل درمانی روز چهارشنبه ( ۲ مهر ) به محل حصر بازگردانده شدند. وضعیت جسمی پدر در این چند سال به شدت آسیب دیده است. محرومیت از هوای آزاد و نور آفتاب به مدت سه سال در ساختمان اطلاعات منجر به مشکلات تنفسی و گوارشی جدی برایشان شد. هشت ماه پیش دو عمل جراحی داشتند که یکی مرتبط با دیسک‌ کمرشان بود. اخیرا درد شدید زانو در کنار زونا آزارشان می‌داد. مراحل مربوط به سیستم گوارشی‌شان در بیمارستان پیگیری شد که در حال حاضر شرایط جسمی‌شان بهتر است. شرایطی که در گذشته به پدر تحمیل شد و الان هم به نوعی ادامه دارد منجر به آسیب و مشکلات جسمانی فرا‌تر از ادعای حاکمیت مبنی بر حصر و قطع ارتباط سیاسی‌شان با جامعه شده است.

آقای حسام ‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهور، در سخنانی گفته‌اند که مسئول حصر آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد شورای عالی امنیت ملی بوده و هست و خواهد بود. اما چند وقت پیش رهبری در پاسخ به علی مطهری در این زمینه طراحتا مسئولیت حصر و ادامه آن را پذیرفته بودند. آیا تاکنون مرجعی در خصوص مسئولیت حصر با خانواده صحبت کرده است؟

خیر. عدم پذیرش مسئولیت این حصر غیرقانونی از سوی مقام‌های کشور مشکل اساسی ما است. برای دو خانواده کروبی و موسوی هنوز دامنه و قلمرو این حبس و حصر روشن نیست. این مجازات غیر قانونی خواسته چه کسی بوده و به دستور چه کسی اعمال شده یک بحث است و مراحل شکلی اعمال آن خواسته و دستور بحث دیگری است. این طور که آقای آشنا می‌فرمایند یعنی به لحاظ شکلی مراحلی طی شده اما محتوی آن تاکنون به اطلاع محصورین و خانواده‌ها نرسیده است. از قصد و نیت مشاور محترم رئیس جمهور در طرح این موضوع بی‌اطلاع‌ام، اما صریحا می‌گویم که شفاف سازی این امر خواست ما است. اگر شورای عالی امنیت در این خصوص تصمیمی اتخاذ کرده، جزئیات این تصمیم علی القاعده باید به محصورین ابلاغ شود. اگر اینچنین است دوستان دولتی در این زمینه کم کاری نفرمایند و ما را از جزئیات دستور و مصوبه مطلع کنند. این به ما کمک می‌کند تا دقیق‌تر نسبت به ابعاد حقوقی آن صحبت کنیم.

آیا طبق قوانین کشور اعمال مجازات نباید از سوی قوه قضاییه طی روندی حقوقی انجام شود؟

قطعا همینطور است. نگاهی گذرا به اصول قانون اساسی نشان از این واقعیت دارد که اعمال مجازات تنها باید از طریق سیستم قضایی صورت گیرد. اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی حق اعمال مجازات را ندارند. شورای عالی امنیت ملی اساسا صلاحیت کار قضایی ندارد که بخواهد فردی را به دستور یا به تشخیص خود مجازات کند. کار قضایی با دستگاه قضایی و طی شدن مراحل دادرسی است. اگر در گذشته شورای عالی مرتکب اعمال حصر بزرگانی مانند آیت الله منتظری شده، آن امر غلط و غیرقانونی بوده، نباید چنین تفکری حاکم شود که تکرار یک فعل غیر قانونی در ‌‌نهایت به مشروعیت آن فعل می‌انجامد. فعل غیر قانونی با تکرارش عنوان قانونی پیدا نمی‌کند.

آقای روحانی در سفر اخیر خود به نیویورک سخنانی را مطرح کردند که با سخنان سفر اول خود در سال گذشته به این کشور کاملا متفاوت بود و واکنش منفی افکار عمومی را به دنبال داشت. علت انکار نقض حقوق بشر در ایران از سوی ایشان چیست؟

البته من دوست دارم تلاش‌های دولت را ببینم و علاقمند نیستم تلاش‌ها و زحمات مقامات اجرایی کشور را در یکسال گذشته نادیده بگیرم. دولت قدم‌های مهمی در جهت تعامل با جامعه بین المللی برداشته است و اگر از این منظر به موضوع نگاه کنیم وضعیت سیاسی و بین المللی در شرایط کاملا بهتری قرار دارد. آقای روحانی وارث ۸ سال تخریب در ابعاد مختلف کشور اعم از اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. شرایط اقتصادی و نفع متقابل حاکمیت و ملت، دولت را به سمتی هدایت کرد که تمامی توان خود را در جهت حل و فصل مناقشات بین المللی پیرامون برنامه هسته‌ای بکار گیرد تا بتواند تحریم‌های کمر شکن را قدم به قدم امحا کند. موضوعی که حاکمیت در کنار مردم از برطرف شدن آن منتفع می‌شوند.

یعنی هیچ اشکالی بر عملکرد دولت آقای روحانی وارد نیست؟

قطعا هست، به اعتقاد من اشکال اساسی دولت آقای روحانی عدم توجه به حقوق و آزادی‌های مدنی و سیاسی مردم بوده، آنجا که قرار است مردم منتفع شوند اما حاکمیت، علی الظاهر، نفعی ندارد تاکنون شاهد اقدام جدی و اساسی از سوی دولت نبودیم.

چرا علی الظاهر؟

زیرا بر این باورم که اگر حقوق و آزادی‌های مردم به رسمیت شناخته شود حاکمیت هم از چنین امری منتفع خواهد شد. بدون شک اعتماد متقابل میان مردم و حکومت به ثبات و دوام حکومت منجر خواهد شد. اما متاسفانه نظام ثبات و دوام‌اش را در رعب و وحشت رانده شدگان از حکومت می‌داند. از این منظر متاسفانه دولت آقای روحانی در طول یکسال گذشته قدم‌های جدی در جهت اعمال حقوق مردم برنداشته، فلذا وضعیت حقوق بشری‌مان تفاوت فاحشی با دولت پیشین ندارد. با این وجود نباید منکر تغییر اندک فضای سیاسی جامعه باشیم، فضایی که به تبع تغییر فضای کشور حاصل شده است.

همانطور که اطلاع دارید خاستگاه اصلی رای آقای روحانی نگاه تغییر و اصلاح طلبی بود اما با این سخنانی که در نیویورک مطرح کردند احتمال ریزش بدنه اجتماعی حامیان روحانی وجود دارد، تعبیر شما چیست؟

شخص آقای روحانی برخلاف بسیاری از وزرایش در یکسال گذشته سخنان خوبی در جهت تبیین حقوق و آزادی‌ها مطرح کرده است اما نمی‌دانم چرا در این سفر در یک مصاحبه مهم و کلیدی به سنت و رویه آقای احمدی‌نژاد عمل کرد. آقای روحانی در این سفر مرتکب خطای بزرگی شد که شاید بتوان گفت محصول سال‌ها حاکمیت دروغ و تزویر در درون نظام ما است. اگر تذکر داده نشود حاکمیتی که در آن دروغ و تزویر نهادینه شده، کم کم می‌تواند حاکمان خوب و منتخب مردم را هم تبدیل به حاکمانی کند که چشمشان را بر روی واقعیت ببندند و منکر آفتاب شوند.

البته آقای روحانی دچار چنین گرفتاری نشده و ان شاالله نخواهد شد، به نظر می‌رسد ایشان در آن لحظه دقت کافی نسبت به سوال خانم امانپور نداشت وگرنه کیست که نداند در جامعه امروز ما تعداد زیادی از خبرنگاران زن و مرد سال هاست به خاطر کار حرفه‌ایشان دربند هستند از جمله احمد زیدآبادی، بهمن امویی، کیوان صمیمی فر، مریم شفیعی، صبا پیک آذر و… شاید بتوان برخی امور را انکار کرد اما در کشوری که رتبه بزرگ‌ترین زندان روزنامه نگاران را در کارنامه خود دارد انکار این موضوع آثار بسیار بدی به دنبال خواهد داشت.

آقای روحانی باید جبران کند و خطایش را اصلاح کند تا مردم ببیند رییس جمهورشان همانطور که بار‌ها گفته همچنان راستگوست و دولتش هم دولت راستگویان است. مهم‌تر آنکه بلد است از مردم به خاطر اشتباهش عذر خواهی کند. در چند سال گذشته ما با حاکمیتی سرکار داشتیم که به سادگی نوشیدن یک لیوان آب دروغ می‌گفت و حتی برخی از خطیبان جمعه‌اش و رسانه‌های وابسته به مراکز قدرت‌اش مدعی می‌شدند که کروبی و موسوی و رهنورد در حصر نیستند و زندگی آزادانه خود را دارند. حاکمیت دروغ، این فرهنگ مذموم را باید با بیان حقایق ولو تلخش شکست.