آب آشامیدنی از آب بهداشتی جدا می شود، اما لوله کشی نمی شود/ هزینه روزانه آب شرب هر ایرانی

چکیده :ایجاد دو شبکه برای دسترسی مردم به آب شرب و آب بهداشتی، طرحی است که این روزها بسیاری از مسئولان وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب، از آن به عنوان راه حلی عقلانی برای رفع تشنگی برخی از شهرهای کشور یاد می‌کنند....

ایجاد دو شبکه برای دسترسی مردم به آب شرب و آب بهداشتی، طرحی است که این روزها بسیاری از مسئولان وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب، از آن به عنوان راه حلی عقلانی برای رفع تشنگی برخی از شهرهای کشور یاد می‌کنند.

به گزارش خبرآنلاین، قرار گرفتن ایران در مرحله بحران آب، احتمال جیره بندی آب در برخی از مناطق، درخواست مکرر برای مصرف کمتر آب از جمله نکاتی هستند که با فرا رسیدن فصل گرما بیش از پیش به مردم گوشزد می‌شود تا شاید هشدار بحران آب کشور، از سوی شهروندان کمی جدی‎تر گرفته شود.

اما این روزها، در کنار تمام این هشدارها و درخواست‎ها، صحبت‎ها و راه حل‎ جدیدی از وزارت نیرو و سازمان آب و فاضلاب برای نبرد با مشکل کم آبی به گوش می‎رسد، تا جایی که وزیر نیرو نیز از تلاش وزارتخانه‌اش برای اجرای طرح جداسازی آب شرب از آب بهداشتی خانواده‎ها به عنوان راهی مطمئن در مسیر عبور از بحران کم آبی کشور یاد می‎کند.

بحران آب در کنار وجود این نکته که تنها ۵ تا ۱۰ درصد از آبی که در دسترس خانوار قرار می‎گیرد برای نوشیدن و پخت غذا استفاده می‌شود، موجب شد که طرح جداسازی آب شرب و بهداشتی با جدیت بیشتری از سوی مسئولان مربوط پیگیری شود و در اولین قدم قرار شد منطقه ثامن مشهد طعم این جداسازی را بچشد تا بنا بر گفته معاون نظارت بر بهره برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در صورت گوارا بودن این جداسازی، برخی از مناطق جنوبی کشور از جمله سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، هرمزگان، خراسان جنوبی، بخش هایی از استان سمنان، تهران و اصفهان نیز از این راه حل بهره مند شوند.

البته علی سیدزاده مدیر دفتر مدیریت ونظارت بر کاهش هدر رفت آب شرکت مهندسی آب، در رابطه با اجرای این طرح در تهران به خبرآنلاین گفت: «در حال حاضر ما نمی‎توانیم از اجرای کامل این طرح در شهر بزرگی همچون تهران حرف بزنیم و به احتمال زیاد اگر زمان مناسب برای اجرای این طرح در تهران فرا برسد، تنها بخش‎هایی از استان تهران قابلیت اجرای این طرح را خواهند داشت.»

چاه‌هایی بدون آب شرب؛ راه نجات شهرهای تشنه

استفاده از آب چاه‌ها در بسیاری از مناطق یکی از راه‎های تامین آب است، در کنار چاه‌هایی با قابلیت آب شرب، هستند مواردی که از آنها تنها در مصارف بهداشتی خانواده‌ها می‌توان استفاده کرد، اتفاقی که با توجه به حجم محدود آب شرب در دسترس و استفاده کمتر از ۱۰ تا ۵ درصدی آب لوله کشی برای نوشیدن، به عنوان راهی برای برون رفت از بحران به آن توجه شده است.

از این طریق و با جداسازی آب بهداشتی و آب شرب قرار است که این چاه‌ها به منبعی برای تأمین آب بهداشتی تبدیل شده و آب شرب نیز از طریق دیگری میان مردم توزیع شود، نکته‎ای که علی‌سیدزاده یکی از مدیران شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در گفت‌وگو با خبرآنلاین به آن اشاره کرد و تأکید کرد که« براساس این طرح، آب بهداشتی از طریق لوله کشی به منازل منتقل می‌شود.»

توزیع آب شرب یا ارسال به در خانه ها

جداسازی آب شرب و آب بهداشتی بنابر گفته سیدزاده به معنای ایجاد لوله کشی جدید در ساختمان‌ها برای انتقال آب نیست، بلکه در نظر گرفته شده است تا آب بهداشتی از طریق لوله کشی موجود در ساختمان‎ها در اختیار خانوار قرار گیرد و آب شرب نیز با استفاده از بخش خصوصی هر روز به در خانه شهروندان آورده شود یا اینکه با ایجاد ایستگاه‌های برداشت آب -مشابه ایستگاه‎های آب شهر قم- زمینه دسترسی مردم به آب شرب را فراهم کنند.

البته سیدزاده، مشکل نگاه نه چندان مثبت مردم به آب‌های معدنی و حرف و حدیث‌های آلودگی آب‌های معدنی در چندسال اخیر، را تنها منوط به فرهنگسازی و تلاش برای نظارت دقیق بر روند تهیه آب‎های معدنی دانست و از این دو نکته به عنوان راهی برای حل این مشکل احتمالی یاد کرد تا با این نگاه از کنار یکی از معضلات احتمالی اجرای طرح جداسازی آب شرب از آب بهداشتی عبور کند.

خداحافظی از پخت و پز با آب شرب

«با اجرای جداسازی آب شرب از آب بهداشتی، برای پخت و پز نیز باید از آب شرب استفاده کرد.» این نکته‎ای بود که سیدزاده در رابطه با آن به خبرآنلاین گفت.

به گفته او آب بهداشتی که از طریق لوله‌ها به منازل منتقل می‌شود، مثل قبل تصفیه نخواهد شد و به همین دلیل از این آب نه تنها برای نوشیدن نمی‎توان استفاده کرد بلکه آب بهداشتی قابلیت استفاده برای پخت و پز هم نیز نخواهد داشت.

پایین بودن کیفیت آب بهداشتی، نکته‌ای است که امکان استفاده این آب برای پخت و پز را نمی‌دهد البته براساس گفته این مدیر شرکت مهندسی آب و فاضلاب، آب بهداشتی نیز از معیارهای استاندارد برخوردار خواهد بود تا در مواردی همچون شستشو موجب ایجاد مشکل نشود.

کاهش تعرفه آب بهداشتی و فروش آب شرب با قیمت پایین‌تر از بازار

خرید آب شرب و هزینه پرداختی آن یکی از نکات کلیدی از این طرح به حساب می‌آید و بنابر گفته سیدزاده قرار است تا آب شرب با حمایت دولت و با قیمتی پایین‌تر از قیمت بازار میان مردم توزیع شود و از سوی دیگر نیز آب بهداشتی که از طریق لوله کشی به خانه‌ها می‌رسد، به دلیل نداشتن معیارهای آب شرب و هزینه‎های کمتر تصفیه، با تعرفه کمتر در اختیار مردم قرار بگیرد.

البته این تغییر تعرفه آب در حال حاضر چندان تفاوتی در منطقه ثامن نداشته است و با توجه به گفته این مدیر شرکت مهندسی آب و فاضلاب «تعرفه آب بهداشتی منطقه ثامن که پیش از اجرای جداسازی ۴۵۰ تومان برای هر متر مکعب بود، در حال حاضر به ۳۵۰ تومان تغییر یافته است» در واقع تبدیل آب لوله کشی از شرب به بهداشتی، تنها ۱۰۰ تومان در هر متر مکعب از هزینه خانوارهای منطقه ثامن کم کرده است.

برای خرید آب شرب چقدر باید هزینه کرد؟

هر ایرانی به صورت میانگین۱۵۰ تا ۱۵۲ لیتر آب را در مسیر مصرف خانگی استفاده می‌کند که با در نظر گرفتن شرایط منطقه‌ای، به طور میانگین تنها نزدیک به ۵ تا ۱۰ درصد از این آب تصفیه شده برای نوشیدن و پخت و پز استفاده می‌شود.

براین اساس اگر حداکثر مصرف آب شرب خانوارها یعنی همان ۱۰ درصد در نظر گرفته شود، هر ایرانی نزدیک به ۱۵ لیتر آب در روز را صرف نوشیدن و پخت و پز می‌کند. با توجه به این موارد می‌توان هزینه‌ خرید آب شرب را در زیر مشاهده کنید:

قیمت تعیین شده آب معدنی ۱.۵ لیتری از سوی انجمن آب‌های معدنی و آشامیدنی ایران در خردادماه ۹۳: ۸۰۰ تومان

میانگین آب شرب مصرف هر فرد ایرانی در رو: ۱۵ لیتر

هزینه تقریبی خرید آب شرب روزانه: ۸ هزار تومان

البته این درحالی است که آب معدنی یا آب آشامیدنی به قیمت مصوب به دست مصرف کننده برسد، در غیر این صورت باید انتظار هزینه بیشتری را داشت.

نکته اینجاست که طبق برآوردهای وزارت نیرو، اگر هر خانواده ۴ نفره در طول یک ماه ۲۵ متر مکعب (هر روز حدود ۸۰۰ لیتر) آب مصرف کند، نهایتا با قبض ۷ هزار تومانی مواجه می شود. همین نشان می دهد جدا شدن آب شرب از آب بهداشتی در خانه ها تا چه حد هزینه خانوار را افزایش می دهد. یعنی ماهی ۲۴۰ هزار تومان هزینه آب آشامیدنی هر فرد می شود، برای یک خانواده ۴ نفره، حدود یک میلیون تومان در ماه.

البته اگر دولت قیمت آب آشامیدنی و معدنی را کاهش ندهد.