ایران و آمریکا پای میز مذاکره/ توافق هسته‌ای به سرانجام خواهد رسید؟

چکیده :در همان روزهای نخست آغاز به کار دولت روحانی، تابوی مذاکرات علنی مقامات ایران و آمریکا شکسته شد. اگر چه پیش از آن نیز چندین بار نمایندگان این دو کشور به طور مستقیم مذاکره کرده بودند اما این دیدارها غالبا محرمانه بود. اما انتشار تصویر جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که پشت یک میز نشسته بودند، این تابوی 35 ساله را شکست....

کلمه – گروه بین الملل: در همان روزهای نخست آغاز به کار دولت روحانی، تابوی مذاکرات علنی مقامات ایران و آمریکا شکسته شد. اگر چه پیش از آن نیز چندین بار نمایندگان این دو کشور به طور مستقیم مذاکره کرده بودند اما این دیدارها غالبا محرمانه بود. اما انتشار تصویر جان کری، وزیر خارجه آمریکا و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران که پشت یک میز نشسته بودند، این تابوی ۳۵ ساله را شکست.

اکنون در آستانه مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵، قرار است مقامات تهران و واشنگتن در دیداری دو جانبه پیش زمینه این گفتگو ها را فراهم کنند.

روز ۱۶ ژوئن، ۲۶خرداد تاریخ مذاکره بعدی ایران با گروه ۱+۵ به منظور تدوین توافق‌نامه جامع و نهایی تعیین شده است، دو معاون وزارت خارجه آمریکا به همراه یک مقام ارشد کاخ سفید در روزهای ۹ و ۱۰ ژوئن (۱۹و ۲۰ خرداد) برای ملاقات مشورتی دوجانبه به دیدار نمایندگان ایران در ژنو می‌روند.

بر اساس اعلام مقامات ارشد ایرانی و آمریکایی قرار است این مذاکرات دوجانبه و رسمی میان معاونان وزیران خارجه ایران و آمریکا در چارچوب مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ صورت گیرد. کارشناسان روابط بین‌الملل طرفدار واقع‌گرایی همواره در سال‌های گذشته بر این مساله تاکید داشته‌اند که مساله هسته‌ای موضوعی میان ایران و آمریکا است و تا زمانی که این دو کشور بر سر یک میز ننشینند و مسایل‌شان را حل و فصل نکنند، این موضوع به سرانجام نخواهد رسید.

به گزارش ایسنا، اهمیت ملاقات دو جانبه و رسمی مقامات ایران و آمریکا از یک‌سو و حضور غیرمنتظره ویلیام برنز، مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در تیم مذاکراتی که از کارشناسان خبره و آشنا به مسایل ایران به ویژه موضوع هسته‌ای است و سابقه مذاکرات رسمی و غیررسمی با مقامات ایرانی را در چند سال اخیر داشته است،‌ مذاکرات هسته‌ای را به مرحله حساس و نهایی خود نزدیک کرده است. جیک سولیوان، مشاور معاون امنیت ملی اوباما یعنی جو بایدن نیز در این نشست دوجانبه حضور دارد. او نیز در مذاکرات محرمانه با ایران حاضر بوده است.

یک عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با اشاره به حضور برنز در مذاکرات دو جانبه به همراه شرمن تاکید کرد که حضور معاون وزیر خارجه آمریکا که رتبه‌ای بالاتر از خانم شرمن در وزارت خارجه دارد حاکی از “جدیت” و “اراده” آمریکا در مذاکرات هسته‌ای است. وی گفت: حضور برنز در مذاکرات که سابقه مذاکرات چندجانبه و دوجانبه با ایران داشته است نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای تقویت تیم مذاکره‌کننده ایران است.

به گفته عراقچی، رییس هیات آمریکایی بیل (ویلیام) برنز نفر دوم وزارت امور خارجه آمریکا و جانشین جان کری است و خانم شرمن نیز وی را همراهی می‌کند. هم‌چنین هلگا اشمید، معاون اشتون نیز در مذاکرات روز دوشنبه با هیات آمریکایی حضور دارد و هیچ موضوعی غیر از مباحث هسته‌ای با ۱+۵ مطرح نمی‌شود.

در حالی که روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی می نویسد که مقامات آمریکایی تاکید کرده‌اند که دیدارهای دو جانبه ژنو برای جلو بردن مذاکرات وین است که اکنون از حرکت بازمانده است جایگزین آن نیست.

یک مقام وزارت خارجه آمریکا گفته که ما به یک دیپلماسی بسیار فعال و بسیار جسورانه نیاز داریم تا بدانیم آیا راه‌حل دیپلماتیک برای برنامه‌ هسته‌ای ایران قابل دستیابی هست یا نه.

این مقام که نام او را فاش نشده، افزوده است: «ما در شرایط خطیری قرار داریم و همواره گفته‌ایم که آماده همکاری با ایران برای کمک به پیشرفت در روند مذاکرات اتمی هستیم.»

دیپلمات‌های غربی پیش‌تر گفته بودند که خواست ایران مبنی بر ادامه تولید سوخت هسته‌ای برای رآکتور اتمی بوشهر و حفظ تعداد سانتریفوژها، مذاکرات را با مشکل روبرو کرده است.

در این‌باره علیرضا داوری، کارشناس مسایل بین‌الملل می گوید: هر گونه توافقی که در مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا صورت گیرد به طور مستقیم بر مذاکرات اواخر خرداد‌ماه (۲۶ تا ۳۰) میان ایران و ۱+۵ تاثیر خواهد داشت.

او با مثبت خواندن روند مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: به روند مذاکرات خوشبین هستم و معتقدم باید اجازه داد دیپلماسی “لبخند” پیش رود. آقای روحانی در سیاست خارجی و پیشبرد مذاکرات هسته‌ای و حل و فصل مساله مصر است و به نظر می‌آید طرف مقابل نیز به همین میزان بر به نتیجه رساندن مذاکرات تاکید دارد.

وی درباره حضور برنز در مذاکرات دو جانبه با ایران تاکید کرد: حضور ویلیام برنز با توجه به آشنایی‌اش با مسایل ایران در مذاکرات بسیار حایز اهمیت و نشان‌دهنده اهمیت مذاکرات با ایران از نظر آمریکا و تقویت کننده تیم مذاکراتی‌شان است.

گفتنی است که چهارمین دور از مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ که ماه گذشته در وین برگزار شد، پیشرفتی نداشت و این تصور را پدید آورد که با توجه به اختلاف نظرها ، احتمال دستیابی به توافق نهایی تا پایان فرجه شش ماهه توافق ژنو (۲۹تیرماه) اندک است. این در حالی است که برخی تحولاتی که در چند ماه آینده اتفاق خواهد افتاد، از جمله جایگزینی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با چهره ای دیگر، بازنشتگی ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا، انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا و همچنین یک ساله شدن دولت روحانی؛ لزوم دستیابی هر چه سریعتر به توافق نهایی را خاطرنشان می کند.

دیدار با هیات روسی

هم‌چنین قرار است هیات مذاکره‌کننده ایرانی در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه (۲۱ و ۲۲ خرداد) نیز با هیات روسیه در رم به مذاکره بپردازد.