شصت سال پیش درچنین روزی؛ سالگرد اردوکشی خیابانی مردم علیه کودتا

چکیده : سال پیش در چنین روزی طرح اولیه کودتا علیه دولت ملی دکنر مصدق با هوشیاری آن مرحوم و حضور مردم در خیابان ها در حمایت از دولت وی شکست خورد، سه روز قبل از آن که کودتا گران از نبود مردم استفاده کرده و دولت ملی را ساقط کنند....

کلمه – گروه خبر: ۶۰ سال پیش در چنین روزی طرح اولیه کودتا علیه دولت ملی دکنر مصدق با هوشیاری آن مرحوم و حضور مردم در خیابان ها در حمایت از دولت وی شکست خورد، سه روز قبل از آن که کودتا گران از نبود مردم استفاده کرده و دولت ملی را ساقط کنند.

بامداد ۲۵ مرداد ۱۳۳۲، سرهنگ نعمت الله نصیری نامه شاه مبنی بر عزل دکتر محمد مصدق از نخست وزیری را به خانه او واقع در خیابان کاخ رساند. سرهنگ دفتری نامه را تحویل گرفت و نزد مصدق برد. بیست دقیقه بعد، دفتری پاسخ کتبی مصدق را تحویل سرهنگ نصیری داد. چند لحظه بعد، سرهنگ عزت‌الله ممتاز از کلانتری یک از راه رسید و از سرهنگ نصیری پرسید که در آن موقع شب با یک گردان سرباز و زره‌پوش در آنجا چه می‌کند؟ افسران همراه نصیری فرار کردند. سرهنگ ممتاز، نصیری را بازداشت و به ستاد ارتش اعزام و بقیه را خلع سلاح کرد.

در ستاد ارتش، سرتیپ ریاحی، سرهنگ نصیری را زندانی و دستور بازداشت افسران گارد شاهنشاهی و خلع سلاح گارد را صادر کرد. با دستگیری نصیری، کودتا شکست خورد. ساعت چهار صبح ،  با بی سیم خبر شکست کودتا را به شاه داده شد، سحرگاه، شاه با وضعی ژولیده ، همراه ثریا و دو همراه دیگر با هواپیمای اختصاصی ایران را به قصد عراق ترک کرد.

با پخش خبر فرار شاه ، مردم به خیابان‌ها ریختند و مانند جشن ملی به شادی و شعار دادن پرداختند . مجسمه‌های محمدرضا پهلوی و رضا پهلوی از میادین بهارستان و توپخانه پایین کشیده شد و عکس‌های شاه از همه‌ی ادارات دولتی جمع‌آوری شد . دکتر مصدق اعلام کرد که چون شاه دیگر حضور ندارد ، خود رأسا درباره‌ی انحلال مجلس هفدهم تصمیم‌گیری کرده است. به دستور نخست‌وزیر ، دکتر فاطمی به همراه دکتر سعید فاطمی و تعدادی سرباز ، به کاخ شاه رفته و همه‌ی اتاق‌ها و ساختمان‌ها را مهر و موم کردند.

بعد از ظهر روز بیست و پنج مرداد ، تظاهرات عظیمی به دعوت‌ جبهه‌ی ملی در میدان بهارستان بر پا گردید و برای نخستین بار ، شعارهای ضد شاه از سوی مردم سر داده شد. حضور مردم در خیابان ها در حمایت از دولت ملی تا عصر۲۷ خرداد ادامه یافت، در این روز آن ها با خیال راحت به خانه هایشان بازگشتند، بی خبر از آن که روز بعد طرح کودتا بار دیگر اجرا شده و این بار به سرنگونی دولت ملی می انجامد.