نمایشگاه کتاب رسید، چاپخانهها در خوابند
چکیده :در سالهای گذشته در هفتههای منتهی به برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، همواره شاهد افزایش تکاپو و رونق کار مشاغل مرتبط با کتاب بودیم. بدون شک یکی از مهمترین این مشاغل، قسمت چاپ آن است و حجم بالای آثار جدید و تجدید چاپی که برای عرضه در نمایشگاه آماده میشوند، معمولآ روزهای بسیار شلوغی را برای چاپخانههایی که در بخش کتاب فعالیت میکنند در پی دارد. در گزارش زیر سعی شده تا تصویری از روند فعالیت چاپخانه در فاصلهی کوتاهی تا برگزاری نمایشگاه کتاب تهران ارائه شود، تصویری که میتواند نشان دهندهی وضعیت فعلی کتاب در کشور ما باشد. ...
در سالهای گذشته در هفتههای منتهی به برگزاری نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، همواره شاهد افزایش تکاپو و رونق کار مشاغل مرتبط با کتاب بودیم. بدون شک یکی از مهمترین این مشاغل، قسمت چاپ آن است و حجم بالای آثار جدید و تجدید چاپی که برای عرضه در نمایشگاه آماده میشوند، معمولآ روزهای بسیار شلوغی را برای چاپخانههایی که در بخش کتاب فعالیت میکنند در پی دارد. در گزارش زیر سعی شده تا تصویری از روند فعالیت چاپخانه در فاصلهی کوتاهی تا برگزاری نمایشگاه کتاب تهران ارائه شود، تصویری که میتواند نشان دهندهی وضعیت فعلی کتاب در کشور ما باشد.
کاغذ ۹۰ هزار تومانی و کاهش محسوس چاپ کتاب
رضا ذوالفقاری(مدیر چاپخانهی زلال) با بیان این نکته که چیزی نزدیک به ۷۰ درصد چاپخانهها در آستانهی ورشکستگی قرار دارند، میگوید: چاپخانهها را میتوان به ۳ قسمت تقسیم کرد؛ بخش اول آنهایی هستند که بیشتر کار چاپ کتاب انجام میدهند. حجم کاری این بخش از چاپخانهها به دلیل افزایش شدید قیمت کاغذ و فیلم و زینک و… به شدت کاهش پیدا کرده و ناشران بسیار با احتیاط اقدام به انتشار کتاب میکنند.
او میافزاید: بخش دیگر فانتزی کارها هستند و دستهی سوم هم چاپخانههای دولتی است. چاپخانههای دولتی با بودجههایی که دارند، بدون توجه به هزینهها کار چاپ را انجام میدهند و اصطلاحا رایگان چاپ میکنند و افزایش هزینهها تاکنون بر این بخش تأثیری نداشته است.
این چاپخانهدار به یک روال کلی در کار چاپخانهها اشاره میکند و میگوید: معمولآ در شرایط نرمال کاری، روال کار و رسم به این صورت است که چاپخانهها ۶ ماه از اندوختههای خود خرج میکردند و به قول معروف از جیب میخوردند و ۶ ماههی دوم، حجم کاری به قدری بود که بخش قبلی را جبران میکرد. این اصل در سال ۹۱ به هیچ وجه بر قرار نبود و تنها در ۱۵ روز پایانی سال، شاهد مقداری رونق بودیم که آن هم به دلیل هجوم تقویم و سررسید برای چاپ بود و دلیل دیگری نداشت.
ذوالفقاری ادامه میدهد: چاپخانهها و اصولآ کارخانهها در ماه اسفند نزدیک به ۵ یا ۶ ماه از حقوق را میپردازند؛ یعنی جمع سنوات و عیدی و حقوق ماه اسفند و مزایا و حق مسکن و خوار و بار و… نزدیک به ۶ ماه از حقوق میشود. با این وصف، آیا با ۱۵ روز کار میتوان حقوق ۶ ماه را پوشش داد؟
او نزدیک شدن به زمان برگزاری نمایشگاه را در رشد کاری چاپخانهها بیتأثیر نمیداند و میگوید: به هر حال ممکن است وضعیت کمی بهتر شود، اما این رونق هم شاید کمتر از یک ماه باشد. مشکل کار اینجاست که قیمت کاغذ از ۲۰ هزار تومان به ۹۰ هزار تومان رسیده است و مسلمآ حجم کاری به نسبت سالهای پیش کاهش محسوس خواهد داشت.
چاپ کتاب در انحصار کمک آموزشیها
علی اصغر شادمانی(مدیر چاپخانهی شادیران) معتقد است در حال حاضر با توجه به مشکلات اقتصادی و افزایش قیمت کاغذ، چاپ کتاب تقریبآ متوقف شده است. او میگوید: وضعیت اصلآ مثل گذشته نیست، تیراژ کتابها به ۵۰۰ نسخه رسیده و همین تعداد هم صرفآ برای این است که اسم ناشر مطرح بماند و در بازار حضور داشته باشد و نمیتوانند سرمایهی خود را راکد باقی بگذارند. این روزها اکثریت کتابهای منتشر شده مربوط به بخش کمک درسی و آموزشی است که ناشران بزرگی دارند.
این چاپخانهدار میافزاید: حتی همین ناشران بزرگ کتابهای درسی هم حجم کارهای خود را کاهش دادهاند. به عنوان نمونه یکی از همین ناشران مطرح، بعد از گذشت ۷ ماه هنوز حساب خود را با ما تسویه نکرده است.
او یکی از مهمترین دلایل این رکود را در بخش چاپ کتاب افزایش هزینههای تولید میداند و میگوید: وقتی کاغذ از بندی ۲۰ هزار تومان به ۹۰ هزار تومان میرسد، مشخص است که نمیتوان کتاب چاپ کرد و حتی کتابهای درسی و آموزش زبان هم کاهش چشمگیری داشتهاند.
شادمانی در انتها میگوید: البته این روزها شروع فعالیت ما بعد از تعطیلات عید است و هنوز کاری را شروع نکردهایم، اما امیدی هم نداریم که فعلآ و حداقل تا قبل از انتخابات اتفاق خاصی در این زمینه رخ دهد.
افست؛ بخش سوختهی چاپ ایران
محسن ذوالفقاری(مدیر چاپخانهی خجسته نو) معتقد است اگر در این وضعیت چاپخانهها شب و روز هم کار کنند، باز هم سود نمیدهند، چه برسد به اینکه بیکار هم باشند.
او رقابتهای ناسالم و نبود حمایتهای مالی مسئولان را در کنار رکود کلی اقتصاد و گرانی ملزومات چاپ از مهمترین عوامل ایجاد مشکلات فعلی چاپخانهها عنوان میکند و میگوید: وقتی کاغذ گران میشود، ناشران صبر میکنند تا قیمت ارزانتر شود، اما روند فعلی نشان داده که این انتظار بیهوده است.
این چاپخانهدار به رقابتهای ناسالم اشاره میکند و میگوید: اساس قیمتگذاریها درست نیست. عدهای به دلیل بدهیهایی که به بانکها و افراد دارند، حاضرند زیر قیمت کار کنند تا پولی را برای مدتی در اختیار داشته باشند تا حداقل حقوق پرسنل را پرداخت کنند.
ذوالفقاری با اشاره به نزدیک بودن نمایشگاه کتاب تهران و تأثیر آن بر روند کاری چاپخانهها گفت: به دلیل اینکه سال گذشته خیلی از کارها چاپ نشد، اگر شاهد ثبات قیمت در سال جدید باشیم، این حجم کارهای مانده باعث ایجاد شرایط خوبی در ۲-۳ ماه آینده میشوند. اما درحال حاضر وضعیت اینگونه است که اگر آمار کتابهای منتشر شده یک چاپخانه در سال گذشته ۱۰۰۰۰۰ نسخه بود، امسال به ۵۰۰۰۰ نسخه رسیده است. امروز شاهد این هستیم که یک نوبت تیراژ بسیاری از آثار ۵۰۰ نسخه است.
او آیندهی صنعت چاپ ایران را حداقل در بخش چاپ افست بسیار نامناسب توصیف کرد و گفت: بخش افست به زعم من بخش سوختهی چاپ ایران است. به نظر میرسد کارهای واسطهگری و به قول معروف دلالی، بسیار سادهتر و پرسودتر از کار اجرایی سختی مثل چاپ است، به همین دلیل بسیاری از چاپخانهداران در حال تغییر شغل هستند. سود چاپخانهها به نسبت سرمایهگزاریهای بسیار کلانی که در آنها انجام شده اصلآ مطلوب نیست و حتی خود ما سود کارهای خود را در سال گذشته صرف هزینههای جاری چاپخانه کردهایم و عملآ برای ما ضرر بوده است.
.با این قیمت ها که کسی دیگه نمیتونه نمایشگاه کتاب بیادو کتاب بخره
.یه کتاب تخصصی که بخواهیم بخریم قیمتها میره نزدیک پنجاه تومن