روزشمار انتخابات ۱۸ فروردین ۱۳۸۸/ نامه کروبی به اعضای شورای نگهبان: به جنتی تذکر دهید بیطرف بماند
چکیده :قديمیترين عضو شورای نگهبان که در جايگاه دبيری آن هم نشسته است در جلسهای که اخيرا برای ناظران اين شورا در انتخابات برگزار شده است به ستايش يکی از نامزدهای انتخابات (رئيسدولت) میپردازد و از سياستهای او تجليل میکند. شورای نگهبان برای اين تاسيس شده که اگر نهادی يا گروهی تخلفی را در انتخابات انجام داده به آن شکايت ببريم. اکنون ما از جناب آقای جنتی دبير محترم شورای نگهبان به کجا شکايت بريم؟...
روزشمار تاریخ؛ انتخابات دهم
۱۸ فروردین ۱۳۸۸
سرخط خبرها
– مجمع دانشجویان حزبالله دانشگاه علم و صنعت از میرحسین موسوی دعوت کرد (ایسنا)
– سهیلا جلودارزاده: ائتلاف مردمی حامیان میرحسین موسوی با محوریت جبهه تحکیم دموکراسی شکل گرفته است (ایسنا)
– رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها: دفاتر نهاد ازشخص مشخصی درانتخابات طرفداری نمیکنند (ایسنا)
– عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات: ائتلاف اصلاحطلبان در حمایت از کاندیداتوری موسوی را بررسی میکنیم (ایسنا)
– سلیمی نمین: میرحسین موسوی انگیزه و توانایی مقابله با مفاسد سازمان یافته را ندارد (فارس)
– الیاس نادران: هیچ اصولگرایی مانند احمدینژاد قدرت جذب آرای مردم را ندارد (فارس)
– شورای نگهبان نرمافزارهای انتخابات ریاست جمهوری را تایید کرد (فارس)
– سخنگوی جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی: احمدی نژاد مصداق کاندیدای واحد اصولگرایان است (فارس)
– احمد زیدآبادی خبر داد: احتمال مطرح شدن کاندیدای سوم اصلاح طلبان (فارس)
– میرحسین موسوی نیمه دوم اردیبهشت به استان مرکزی سفر می کند (مهر)
– وزیرکشور: تمهیدات لازم را برای جلوگیری از تخلفات انتخاباتی اندیشیده ایم (مهر)
– سخنگوی فراکسیون خط امام: دروغ برای دولت نهم مباح شده است(آفتاب نیوز)
– مهدی کروبی: اعضای شورای نگهبان به آیت الله جنتی تذکر بدهند (آفتاب نیوز)
– تصمیم قطعی مشارکت برای حمایت از میرحسین موسوی (آفتاب نیوز)
– روایت دبیرکل مؤتلفه از وضعیت احمدینژاد در نظرسنجی این حزب (آفتاب نیوز)
فراتر از خبر
– الیاس نادران نماینده تهران و عضو شاخص فراکسیون اصولگرایان مجلس هشتم اظهار داشت: در اردوگاه اصولگرایان کسی که به اندازه احمدینژاد قدرت جذب آرای مردم را داشته باشد، نیست و طرح افرادی غیر از وی موضوعی انحرافی است.
این حمایت تمام قد از سوی نادران در هجدهم فروردین ماه ۸۸ در حالی صورت گرفت که وی در چند سال اخیر یکی از منتقدان بسیار تند دولت در زمینه مفاسد اقتصادی و افشای بخش هایی از مفاسد بوده است.
نادران چهار سال پیش در چنین روزی گفت: حضور هر یک از چهرههای اصولگرا در کنار احمدینژاد در صحنه انتخابات به مفهوم توزیع آرای اصولگرایان است که قطعا کسی در این اردوگاه چنین مسئلهای را نمی پذیرد.
این عضو شاخص اصولگرایان مجلس هشتم در خصوص کاندیداتوری میرحسین موسوی از اردوگاه اصلاحطلبان و تاثیر وی بر آرای کاندیدای اصولگرایان نیز اظهار داشت: هر کس بتواند آرای قابل توجهی از آحاد مردم را به هر دلیل جذب کند میتواند به عنوان رقیب جدی نامزد اصولگرایان در عرصه انتخابات مطرح باشد.
نادران گفت: بر اساس نظرسنجیها اینکه هر فرد چه درصدی از آراء را به خود اختصاص داده، کاملا روشن است و طبق نظرسنجیهای صورت گرفته با حضور خاتمی در صحنه انتخابات و پس از انصراف وی احمدینژاد همچنان بیشترین آرای مردمی را دارد.
– مهندس رحیمی مدیرکل فناوری اطلاعات وزارت کشور گفت: نرمافزارهای مورد استفاده در انتخابات آتی ریاست جمهوری به تایید شورای نگهبان و کارشناسان این شورا رسیده است.
وی در چهارمین جلسه ستاد انتخابات استان کرمانشاه اظهار داشت: این نرم افزارها سه مرحله کار رایانهای انتخابات را انجام میدهند که مرحله نخست ثبتنام نامزدها و داوطلبان حضور در انتخابات است، مرحله دوم خواندن و ثبت کد ملی رأی دهندگان و مرحله سوم ارسال اطلاعات آرای صندوقها و صورتجلسات به ستادهای مرکزی انتخابات در استانها است.
این سخنان چهارسال پیش در حالی مطرح شده بود که به نظر می رسد در انتخابات از مرحله دوم و سوم صرفنظر شده بود.
وی ادامه داد: برای این منظور بودجه تأمین حداقل یک سیستم رایانه برای هر صندوق اخذ رأی تأمین و اختصاص آن در اسفندماه به استانداریهای سراسر کشور ابلاغ شده است. رحیمی افزود: همچنین برای سهولت در انجام کار درحال رایزنی برای تهیه گسترده دستگاه بارکدخوان هستیم که مرحله ثبت اطلاعات کارت ملی افراد با سرعت بیشتری انجام شود.
– داریوش قنبری سخنگوی فراکسیون خط امام با بیان اینکه بحث دروغ گفتن برای دولت نهم به یک امر مباح تبدیل شده است گفت: «شما با یک تحلیل مختصر از همین مصوبات سفرهای استانی میتوانید دریابید به چه اندازه دولت به مردم دروغ میگوید و صداقت از طرف دولت به فراموشی سپرده شده است».
وی تاکید کرد: «با عملکرد دولت احمدینژاد اعتماد مردم به نظام رو به سستی گذاشته و این خطری برای نظام است».
نماینده ایلام درباره پخش سیب زمینی مجانی میان مردم از سوی دولت و اشاره میرحسین موسوی به این اقدام دولت گفت: «این اقدامات همه در راستای انتخابات است. استراتژی دولت نهم، دادن پول واخذ رای است».
– محمدنبی حبیبی دبیر کل حزب موتلفه اسلامی گفت: «نظرسنجیهای حزب موتلفه اسلامی تا کنون حکایت از آن دارد که رأی آقای دکتر احمدی نژاد با فاصله زیادی از رقبای خود بالاتر است».
اظهارات محمدنبی حبیبی که در ایرنا منتشر شده در حالی مطرح میشود که سایت خبری آفتاب پیش از این خبر از آن داده بود که وضعیت محمود احمدینژاد در نظرسنجی به عمل آمده توسط مؤتلفه رضایت بخش نیست.
خبر آفتاب البته با واکنش روابط عمومی حزب مؤتلفه اسلامی روبهرو شد و روابط عمومی این حزب در نمابری که به آفتاب ارسال نمود اعلام کرد: «براساس نتایج به دست آمده از نظرسنجیهای میدانی حزب موتلفه اسلامی دکتر احمدینژاد در صدر نتایج نظرسنجی قرار دارد و علیرغم ادعای سایت خبری آفتاب مبنی بر موقعیت بهتر نامزد منتقد دولت نهم، رئیس دولت نهم در موقعیت بالاتری نسبت به سایرین قرار دارد».
با این حال مشخص نیست که چرا مؤتلفه از انتشار نتایج کامل نظرسنجیهای میدانی مذکور خودداری میکرد.
برگزیده ها
خبر روز/ خبرگزاری ها
مهدی کروبی دبیرکل حزب اعتماد ملی پیش از انتخابات ۸۸ بارها با نامه نگاری هایی که انجام داده بود نسبت به تخلف های احتمالی در انتخابات تذکرهای جدی داده بود، به طوری که یکی از نامه های او خطاب به سردار فیروزآبادی به عنوان یک نیروی نظامی و دخالت او در انتخابات و حمایتش از دولت احمدی نژاد بود.
کروبی این بار در چنین روزی در چهار سال قبل، نسبت به تخلف های انتخاباتی دبیر شورای نگهبان تذکر می دهد. در برگزیده های امروز، این خبر به طور کامل بازنشر می شود:
کروبی: خود اعضای شورای نگهبان به آیت الله جنتی تذکر بدهند
مهدی کروبی طی نامهای به اعضای شورای نگهبان نسبت به آنچه جانبداری قدیمیترین عضو این نهاد از یکی از نامزدها عنوان کرده اعتراض کرده است.
دبیرکل حزب اعتماد ملی و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری دوره دهم در این نامه تلویحا از آیت الله جنتی خواست تا از دبیری شورای نگهبان استعفا دهد و یک حزب سیاسی تاسیس کند.
وی در همان زمان موضع خود را درباره نقض سلامت انتخابات اعلام و تصریح کرد: اینجانب در این انتخابات و دوره گذشته از گروههای همسو و از مسوولین اجرایی و نظارتی بیمهریهای بسیاری دیدهام و تحمل کردهام و با نقض حقوق قانونی و نادیده گرفتن آرای مردمی روبهرو بودهام. لکن هشدار میدهم که با مشاهده هرگونه نشانهای از تخلف و بیطرفی نهادهای اجرایی و نظارتی برخورد علنی میکنم و آن را با مردم و رهبری در میان میگذارم و اجازه نمیدهم در حق کسانی که از رای خود استفاده میکنند اجحاف و ظلم شود. نتیجه انتخابات میتواند خلاف رای من تحقق یابد و هر کس که رای مردم را به دست آورد رئیسجمهور قانونی کشور است و ما نیز به رای مردم تمکین میکنیم اما تسلیم تخلف نخواهیم شد.
متن کامل نامه کروبی به این شرح است:
اعضای محترم شورای نگهبان قانون اساسی
فقهای بزرگوار و حقوقدانان گرامی
با سلام و احترام
جایگاه قانونی آن نهاد محترم در پاسداری از دین و قانون همواره به شورای نگهبان موقعیتی منحصربفرد داده است. این شورا در قانون اساسی جمهوری اسلامی نهادی فرادست نهادهای دیگر تعریف شده که متناسب با شرایط علمی و دینی و اخلاقی لازم برای تصدی عضویت در شورا دارای قدرتی قانونی و نظارتی عالی بهویژه در انتخابات است.
انتخابات به عنوان مجرای جمهوریت نظام از این حیث تحت نظارت شورای نگهبان قرار گرفته که این شورا به علت جایگاه فراجناحی و بیطرفی سیاسی برآمده از قانون و مختصات اعضای خود به سلامت برگزار شود و در معرض دیدگاه فردی و جناحی قرار نگیرد.
این نقش بهخصوص در انتخابات ریاستجمهوری برجستهتر میشود چراکه اگرچه براساس قانون اساسی نظارت بر انتخابات مجلس به شورای نگهبان سپرده شده اما کیفیت آن را قانون مصوب مجلس تعیین میکند. این در حالی است که نظارت بر انتخابات ریاستجمهوری و ضمانت قانونیت آن کاملا برعهده شورای نگهبان است. بدیهی است نقش شورای نگهبان در این مورد حساستر خواهد بود و از این رو ناظران این شورا باید کاملا بیطرف باشند و از جایگاه قانونی آن پاسداری کنند و این جز فلسفه وجودی ناظر نیست که ناظر جانبدار اصولا ناظر نیست، بازیگر است.
اکنون در شرایطی که دو ماه و اندی به انتخابات مانده است و در موقعیتی که فضای جامعه ایران به شدت سیاسی و تحت تاثیر انتخابات ریاستجمهوری در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ است متاسفانه از برخی اعضای شورای نگهبان رفتاری دیده میشود که ناقض جایگاه قانونی این نهاد است.
قدیمیترین عضو شورای نگهبان که در جایگاه دبیری آن هم نشسته است در جلسهای که اخیرا برای ناظران این شورا در انتخابات ۲۲ خرداد برگزار شده است به ستایش یکی از نامزدهای انتخابات (شخصی که هماکنون رئیسدولت است) میپردازد و از سیاستهای او در محو فقر و تبعیض و محرومیتزدایی تجلیل میکند گرچه حتی در مضمون سخنان جناب آیتالله جنتی درباره آقای محمود احمدینژاد اختلافنظر وجود دارد اما مهمتر از آن، اصل و نفس جانبداری دبیر شورای نگهبان از یکی از نامزدها آن هم در جلسهناظران شورای نگهبان است که طبق قانون باید بیطرف باشند.
این تخلف آشکار از جایگاه قانون شورای نگهبان درست در زمانی رخ میدهد که مقام معظم رهبری در سخنرانی مهم خود در آغاز سال جدید در مشهد مقدس بر بیطرفی همه نهادهای حکومتی در انتخابات ۲۲ خرداد تاکید کردهاند و میان رای شخصی و وظیفه قانونی نهادهای حکومتی تفکیک قائل شدهاند.
ممکن است گمان کنیم سخنان رهبری به گوش آیتالله جنتی نرسیده باشد و ایشان به علت طولانی بودن تعطیلات نوروز موفق به دریافت سخنان رهبری نشدهاند، اما آیتالله جنتی در همان جلسه از اینکه رهبر انقلاب امسال را سال اصلاح الگوی مصرف نامیدهاند سخن راندهاند و این نشان میدهد که متاسفانه در برخورد با راهبردهای بیان شده توسط رهبری برخورد گزینشی و سلیقهای دارند.
اگر جناب آقای جنتی از مقام عضویت در شورای نگهبان استعفا میدادند و در نقش رهبر یک حزب یا جناح سیاسی اینگونه از نامزدی خاص تجلیل میکردند نهتنها از مواضع ایشان انتقاد نمیکردیم بلکه از اینکه به رفتاری شفاف دست زدهاند از ایشان تقدیر میکردیم اما اکنون که قصد دارند شورای نگهبان را از نهادی قانونی به حزبی سیاسی تغییر دهند این حق را برای خود قائل هستیم که از سلامت انتخابات نگران باشیم. در واقع هنگامی که پیر شورای نگهبان از نامزدی خاص در جمع ناظران دفاع میکند از ناظران جوان آن چه انتظاری میتوان داشت که جز این دریابند که باید همان فرد خاص برنده انتخابات ۲۲ خرداد باشد؟
نمیدانم که آیا اعضای محترم شورای نگهبان به رسانههای بیگانه توجه دارند که تا چه اندازه، از این سخنان سوءاستفاده کرده و نه تنها شورای نگهبان که نظام را به جانبداری در انتخابات متهم کردهاند؟ آیا نباید از حیثیت نظام در این مورد دفاع کرد؟
شورای نگهبان برای این تاسیس شده که اگر نهادی یا گروهی تخلفی را در انتخابات انجام داده به آن شکایت ببریم. اکنون ما از جناب آقای جنتی دبیر محترم شورای نگهبان به کجا شکایت بریم؟
بدینترتیب چارهای نمیماند جز از آنکه از خود اعضای شورای نگهبان بهویژه آیات محترم آقایان مؤمن و یزدی بخواهم به جناب آقای جنتی تذکر داده شود و تاکید میکنم که ورود به انتخابات بهویژه این دوره مستلزم سختیهای بسیاری است که بخشی از آن به رقابتهای درونی جناحها و بخشی دیگر به جناحهای سیاسی مقابل باز میگردد.
اینجانب در این انتخابات و دوره گذشته از گروههای همسو و از مسوولین اجرایی و نظارتی بیمهریهای بسیاری دیدهام و تحمل کردهام و با نقض حقوق قانونی و نادیده گرفتن آرای مردمی روبهرو بودهام. لکن هشدار میدهم که با مشاهده هرگونه نشانهای از تخلف و بیطرفی نهادهای اجرایی و نظارتی برخورد علنی میکنم و آن را با مردم و رهبری در میان میگذارم و اجازه نمیدهم در حق کسانی که از رای خود استفاده میکنند اجحاف و ظلم شود. نتیجه انتخابات میتواند خلاف رای من تحقق یابد و هر کس که رای مردم را به دست آورد رئیسجمهور قانونی کشور است و ما نیز به رای مردم تمکین میکنیم اما تسلیم تخلف نخواهیم شد.
هشدار فقهای بزرگ و حقوقدانان گرامی شورای نگهبان به اعضایی که از جایگاه و حدود قانونی خود تجاوز میکنند پاسداری از جایگاه شورای محترم نگهبان است و پاسداری از جایگاه شورای نگهبان پاسداری از سلامت و آزادی انتخابات است.
با احترام
مهدی کروبی
یادداشت روز/ آفتاب یزد
یک نمایش انتخاباتی؛ اپیزود سوم!
هـنـوز فـصل اول از سال ۸۷ به پایان نرسیده بود که فعالیتهای سیاسی برای انتخابات دهم ریاست جمهوری کلید خورد. دولت و حامیان آن، بر حجم تبلیغات خود افزودند تا ثابت کنند آنچه در کمتر از سه سال مسئولیت دولت نهم در کشور اتفاق افتاده به هیچوجه با تمام سالهای پس از انقلاب قابل مقایسه نیست. تلفیق این ادعا با آنـچـه تـوسط رئیس دولت سازندگی گفته میشد نشان میداد که از دوره مادها تا سال ۸۷، هیچ دولتی به اندازه دولت نهم، موجب عزت، آرامش و رفاه برای مردم ایران نشده است. در برابر این ادعاها، طرف مقابل هم بیکار ننشسته بود. البته این بار اصلاحطلبان با راحتی بیشتری به رجزخوانی میپرداختند. زیرا کافی بود همان ایرادهایی که از دولت اصلاحات گرفته میشد بار دیگر تکرار شود تا بسیاری از مردم بدون کمترین زحمت،به قضاوت بنشینند و در دل، حسرت دوره اصلاحات را بخورند.
همچنین تعدادی از حامیان اولیه دولت، بخشی از زحمت را به عهده گرفتند تا اصلاحطلبان برای افشاگری نسبت به ضعفهای غیرقابل انکار دولت، گرفتاری زیادی نداشته باشند. همه این مسائل، زمینهساز طـبـیـعی برای بازگشت اصلاحطلبان به عرصه انتخابات بود. جناح مقابل هم که علیرغم تظاهر به »اعتماد به نفس« به شدت از رقابت با اصلاح طلبان احساس نگرانی میکرد، اجرای سناریویی را آغاز کرد که در روزهای اخیر، اپیزود سوم آن در حال نمایش است. نخستین قسمت از این نمایشنامه، شامل تاکید بر ردصلاحیت خاتمی به عنوان یکی از اصلیترین کاندیداهای جناح اصلاحطلب بود. کسانی که در رسانههای خود این مسائل را مطرح میکردند تنها خاتمی را هدف نمیگرفتند بلکه میخواستند به طرفداران اصلاحات در سطح جامعه، اعلام کنند »اگر اصلاحطلبان بخواهند به قدرت بازگردند با مانعتراشیهای آشکار و پنهان، مواجه خواهند شد.« آنها به خوبی میدانستند که نه خاتمی ردصلاحیت خواهد شد و نه او تنها کاندیدای اصلاح طلبان است. اما تنها به دنبال تحقق ایده »مشارکت حداقلی« یا »انصراف اقشار اصلاح طلب جامعه از انتخابات« بودند تا کاندیدای مورد نظر ایشان بتواند با سقف کاهش یافته آرای اصولگرایان، کرسی ریاست جمهوری را حفظ کند.
اما به هر حال، این بخش از نمایشنامه انتخاباتی، تـماشاگر زیادی نداشت و احتمالا بعضی از تماشاگران نیزبه نتیجهای رسیدند که خواسته نمایشنامهنویسان نبود. لذا در اپـیـزود دوم از نـمایشنامه خود، شرایط ایران و یکی از کاندیداهای اصلاحطلبان را با پاکستان و خانم بینظیر بوتو مقایسه کردند تا شاید کاندیدا و طرفداران او، حفظ جان شخصیت محبوب خود را بر حل مشکلات کشور ترجیح دهند و عرصه را برای کاندیدای نهچندان محبوب جناح مقابل خالی بگذارند. البته در این اپیزود هم اگرچه ظاهرا »خاتمی« مورد توجه برخی رسانههای جناح مقابل قرار داشت اما زحمتآفرینی برای کروبی از جمله تلاش برای حمله به او در میدان فلسطین و سپس برخی تحرکات در سفرهای استانی و حتی مشاهده »قمه« در دست یکی از مخالفان سخنرانی او، نشان از آن داشت که »شاید عدهای برای جلوگیری از حضور کاندیداهای اصلاح طلب، هر کاری را مباح و بلکه واجب بشمارند.« اما تکرار دو ماهه این اپیزود نیز مشکلی را از آن طرفیها حل نکرد و اکنون در فاصلهای کوتاه تا انتخابات، ظاهرا تردیدافکنی در میان طرفداران اصلاحات، به عنوان تنها روش باقیمانده- البته به صورت مسالمت ا~میز! – برای تبدیل انتخابات به یک عرصه بیرقیب، مدنظر برخی اصولگرایان قرار گرفته است.
تـلاش گـسترده خبرگزاریهای وابسته به یک طیف از اصلاحطلبان، در روزهای اخیر بر این موضوع متمرکز شده است که »فعالیت انتخاباتی کروبی و موسوی چندان جدی نیست و احتمال بازگشت خاتمی به عرصه انتخابات وجود دارد.« البته بسیاری از اصلاحطلبان، بازگشت خاتمی را آرزو میکنند، اما همگان میدانند کـه ایـن بـازگـشـت بـه طـور کـامل منتفی است و خاتمی با »سیاستورزی اخلاقمدارانه« کنارهگیری خود از انتخابات را اعلام کرده است.
دو روز قبل خبرنگار یک خبرگزاری دولتی با نویسنده این یادداشت تماس گرفت و با اصرار به دنبال آن بود تا هر دو احتمال فوق (بازگشت خاتمی و انصراف کروبی به نفع موسوی) را جدی نشان دهد. چون نمی دانم خبرنگار سوال کننده و روسای او تا چه حد آماده انعکاس پاسخ های من هستند به همین جهت دو فراز اصلی در پاسخهای خود را نقل می کنم.
در مورد احتمال بازگشت خاتمی، به خبرنگار گفتم که خاتمی پس از سفر موفقیت ا~میز استانی و استقبال بینظیر مردمی و نیز پس از آشکار شدن نشانههایی از احتمال تکرار حماسه دوم خرداد کنارهگیری کرد. به خبرنگار توضیح دادم که خاتمی نیازی به مظلومنمایی برای افزایش آرای خود نداشت وکناره گیری او براساس یک برنامه عالمانه و اخلاقی صورت گرفته و تلاش برخی رسانه های خاص برای تردیدافکنی هم نتیجه چندانی برای آنها نخواهد داشت. در مورد انصراف کروبی هم چون می دانستم هیچ جدیتی در این سوال وجودندارد به خبرنگار گفتم: » تنها خبر مشابهی که من شنیدهام آن است که آقای احمدی نژاد با علم به عدم رای آوری خود، تصمیم دارد به نفع آقای کروبی انصراف دهد!« البته اگر کسی هم بپرسد منبع این »شنیده« چیست و کیست او را به همان منابعی ارجاع خواهم داد که هر روز دهها خبر جعلی برای تردیدافکنی درمیان طرفداران خاتمی، موسوی و کروبی منتشر میکنند.
اقدامات اخیر بخشی از جناح محافظهکار و عدهای از وابـسـتـگـان بـه فراکسیون دولتی اصولگرایان، نشان میدهدکه محافل خبری و تحلیلی آن جناح، به پیروزی اصلاحطلبان – در صورت پیگیری طبیعی روند انتخابات – یقین کردهاند و تنها راه باقیمانده برای خود را «تردیدافکنی» در میان اقشار اصلاحطلب جامعه و سرخورده کردن آنها نسبت به دو کاندیدای اصلی جبهه اصلاحات میدانند. این ترفند غیراخلاقی، قاعدتا کارآیی زیادی نخواهد داشت. اما هوشمندی کروبی و موسوی و خرد ورزی طرفداران آنها، ضرورت حیاتی برای عبور از مرحله فعلی است؛ زیرا هیچ احتمالی را در شرایط حساس کنونی نباید نادیده گرفت.
عکس روز/ روزنامه اعتماد
Deprecated: File پوسته بدون comments.php is deprecated since version 3.0.0 with no alternative available. لطفاً یک قالب comments.php در پوستهی خود قرار دهید. in /var/www/html/kaleme.com/wp-includes/functions.php on line 6085