کوچک کردن قاب تصویر

چکیده :در نظر بگیرید که مخابره ده‌ها عکس و تصویر از سخنرانی‌ها، رای‌دادن‌ها، گفت‌وگو‌ها و حوادث و مسائل مختلف مجلس و فعالیت‌های آن‌که هر لحظه ممکن است اتفاق بیفتد چه تاثیر مثبتی در معرفی تلاش‌های مجلس و نمایندگان در زمینه‌های گوناگون دارد، آیا حجم عظیم آن همه عکس‌های متنوع و گویا با این یکی دو مورد استثنایی قابل مقایسه است؟ هر چند صداقت در انعکاس اخبار ایجاب می‌کند که مانع بزرگ‌نمایی وقایع حاشیه‌ای نیز بشویم. از سوی دیگر محدودیت عکاسان خبری آیا این نگرانی را به وجود نمی‌آورد که در آینده شاهد محدودیت خبرنگاران هم باشیم، به این بهانه که گاهی حرف‌هایی در مجلس زده می‌شود که به نظر برخی نمایندگان نباید رسانه‌ای بشود؟ ...

احمد مسجد جامعی

در قانون اساسی و مصوبات مجلس مواردی در باره شفاف‌سازی و گردش آزاد اطلاعات وجود دارد و لزوم پاسخگویی حاکمیت به مردم را تاکید می‌کند. این قوانین اطلاع مستقیم مردم از اخبار را جزو بدیهی‌ترین و اصلی‌ترین حقوق آن‌ها می‌داند. جالب است در جایی که هم قانون اساسی و هم قوانین عادی و قواعد مصوب چنین حقوقی را برای مردم مقرر می‌دارند، عده‌ای هم هستند که بر محدود‌سازی اطلاع‌رسانی اصرار دارند، این روزها شاهد نمونه‌هایی از آن هستیم، نمونه بارز آن دو شب پیش اتفاق افتاد که طی آن مجری شناخته شده مصاحبه‌های رییس قوه‌مجریه طبق روال مرسوم، حدود یک ساعت در باره مسائل و موضوع‌هایی با ایشان سخن گفت، وقتی نوبت به خبرنگاران برخی خبرگزاری‌ها رسید که به شیوه‌ای غیرمتعارف مدت‌ها ناظر این گفت و شنود دوسویه بودند، پخش کنفرانس خبری متوقف شد و به یک‌باره در کمال ناباوری، سریال شبانه به نمایش درآمد، پس از مدتی دوباره صحنه کنفرانس خبری آشکار شد، اما آن‌گاه برخی سوالات حذف و پرسش و پاسخ‌ها به شکلی گزینشی ادامه یافت، این نحوه برخورد با خبر، خبرنگار واطلاع‌رسانی، مخالف روح قانون اساسی است و نشانگر نامحرم شمردن مخاطبان است. به‌خصوص که حتی انتخاب همین گروه از خبرگزاری‌ها نیز گزینشی بود. به واقع، اطلاع‌رسانی به شکل گزینشی در گزینشی صورت گرفت و ممیزی مضاعف اعمال شد، اما نتیجه چه بود؟ می‌گویند خبر راه خود را باز می‌کند، در این جریان هم همین اتفاق افتاد، پرسش و پاسخ حذف شده بیش از همه آنچه که پخش شد بازتاب داشت و ضعف و قوت رفتار و گفتار طرفین بر همگان روشن شد، اما نتیجه این روند موجب آسیب دیدن اعتبار رسانه و جایگاه مصاحبه شونده شد، به‌طوری‌که هم رسانه و هم دفتر ریاست‌جمهوری متوجه این موضوع شده و هر یک دیگری را مقصر قلمداد کرد. یکی دیگر از این موارد خواسته برخی نمایندگان در محدود کردن حضور عکاسان خبری در مجلس است،

این نمایندگان با طرح خود چه چیزی را می‌خواهند از چشم عکاسان، رسانه‌ها و مردم پنهان کنند؟ دو دسته رفتار در مجلس محتمل است، نخست رفتارهای معمول مانند رفت و آمدها، گفت‌وگو‌ها، سخنرانی‌ها، رای دادن‌ها، نشست‌های حاشیه‌ای صحن علنی است، دیگری اما رفتاری‌های موردی است، مانند چرت زدن‌ها، کشمکش‌ها و مشاجره‌ها، کدام‌یک از این موارد باید از چشم موکلان دور بماند، این پنهان‌کاری چه انگیزه‌ای دارد؟ طبیعی است که نمایندگان نمی‌خواهند رفتار‌های متعارف‌شان را پنهان کنند، تمایل دارند این قبیل رفتارها رسانه‌ای هم بشود، مانند نطق‌های پرهیجان یک نماینده پشت تریبون یا پشت صندلی، بنابراین تنها یک احتمال باقی می‌ماند که آن‌ها در پی پنهان کردن رفتارهای موردی و غیر متعارف باشند، مانند پرخاشگری‌ها و رعایت نکردن آداب نشست و برخاست در صحن، طبیعی است یکی از نتایج حضور خبرنگاران به‌خصوص عکاسان خبری در صحن کمک به اصلاح رفتار و افزایش کارآیی مجلس است. طبیعت عموم آن است که در مرآ و منظر با دقت بیشتر و آداب سالم‌تر رفتار ‌کنند. مشابه این تجربه را در جلسات شورای اسلامی شهر تهران نیز داریم، با این توضیح که جلسات شورای شهر در روزهای یکشنبه بدون حضور خبرنگاران و عکاسان و سه‌شنبه‌ها با حضور آنان برگزار می‌شود، تجربه این سال‌ها نشان داده است که بازده جلسه سه‌شنبه با شرکت نمایندگان رسانه‌های گروهی به مراتب بیشتر از جلسه یکشنبه است. با آن‌که گاهی عکس‌های غیرمتعارفی نیز از جلسه شورای شهر پخش می‌شود. در اصل ۶۹ قانون اساسی تصریح شده است که مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد. از نگاه این قانون هر اقدامی که باعث محدودیت در این حق اساسی شود، مردود است، چنین تجربه‌ای در اغلب قوانین اساسی دنیا مورد تاکید است،

از این رو است که گاه حتی در‌گیری‌های فیزیکی بین نمایندگان در پارلمان برخی کشورها به‌طور مستقیم پخش می‌شود و گاهی دستاویز رسانه‌های دولتی قرار می‌گیرد که نشان دهند چقدر تفاوت بین ما و دیگران است، غافل از این‌که حق پخش رسانه‌ای از افتخارات نظام‌های حقوقی است، که فواید آن بر برخی زیان‌های احتمالی برتری دارد، با توجه به آنچه گفته شد، وقتی اصل بر آزادی و اطلاع‌رسانی است، طرفداران طرح محدود کردن حضور عکاسان خبری در مجلس چه دلیلی برای این کار دارند؟ درست است که ممکن است عکسی هم از مثلا چرت زدن یک نماینده پخش شود، اما در نظر بگیرید که مخابره ده‌ها عکس و تصویر از سخنرانی‌ها، رای‌دادن‌ها، گفت‌وگو‌ها و حوادث و مسائل مختلف مجلس و فعالیت‌های آن‌که هر لحظه ممکن است اتفاق بیفتد چه تاثیر مثبتی در معرفی تلاش‌های مجلس و نمایندگان در زمینه‌های گوناگون دارد، آیا حجم عظیم آن همه عکس‌های متنوع و گویا با این یکی دو مورد استثنایی قابل مقایسه است؟ هر چند صداقت در انعکاس اخبار ایجاب می‌کند که مانع بزرگ‌نمایی وقایع حاشیه‌ای نیز بشویم. از سوی دیگر محدودیت عکاسان خبری آیا این نگرانی را به وجود نمی‌آورد که در آینده شاهد محدودیت خبرنگاران هم باشیم، به این بهانه که گاهی حرف‌هایی در مجلس زده می‌شود که به نظر برخی نمایندگان نباید رسانه‌ای بشود؟

منبع: روزنامه بهار