با حذف یارانهها، سرمایه خارجی جذب نمیشود
چکیده :من بارها در مقالاتم نوشتهام که نمىشود کشور را با ديپلماسى جنگى اداره کرد در حالى که قرار است در حوزه اقتصادى صلحطلب باشيم. نمىتوانيم به دنبال ديپلماسى استقلالطلبانه برويم ولى همزمان خواهان اقتصاد ادغامگرايانه شويم. اين تناقض بزرگى است که در اقتصاد ايران طى پنج يا شش سال گذشته تا کنون مشهود بوده است....
سعید لیلاز
از روز یکشنبه ۲۸ آذر، آزادسازى یارانهها در کشور آغاز شد. آیا این آزادسازى تاثیرى بر روند اقتصادى کشور، بهبود جذب سرمایهگذارى خارجى و تاثیرى بر دور زدن تحریمها توسط ایران خواهد داشت؟
اگر موانع دیگر در طرح هدفمند کردن یارانهها برداشته نشود، کلیت این طرح موفق نخواهد بود. حذف یارانهها براى اینکه روزى سدهاى مقدماتىتر برداشته شوند خیلى خوب و مفید است. البته در حال حاضر استراتژى دولت این است که فقط روى هدفمند کردن یارانهها متمرکز شود نه بر روى یک استراتژى جامع اقتصادى – اجتماعى به نام آزادسازى اقتصادى و چون آن استراتژى اجرا نمىشود ممکن است حتى تا مدتى تولیدات داخلى در برابر واردات بدون سپر و بدون محافظ باشند.
اگر ما استراتژى آزادسازى اقتصادى را در قالب یک منظومه کلان اجرا مىکردیم معنایش این بود که همزمان با آزادسازى قیمتها، دستمزدها آزاد، قانون کار اصلاح، قانون مالیاتها اصلاح مىشد و فضاى عمومى کسب و کار نیز مىبایست آزاد یا و مساعد مىشد که در این حالت کلى نیز مىتوانستیم قدرت رقابت خود را با خارج حفظ کنیم.
در حال حاضر قیمت تمام شده تولید داخلى با حذف یارانهها افزایش پیدا مىکند در حالى که همچنان قادر نخواهیم بود که به صورت آزاد با کالاهاى خارجى که اساس قیمتشان دلار است رقابت کنیم. در سال گذشته قیمت دلار تقریبا ثابت بود و به طور متوسط کمتر از دو درصد افزایش پیدا کرد. در حالى که نرخ تورم داخلى به طور متوسط سالى ۱۵ درصد افزایش داشته است. معناى این حرف چیست؟ معناى آن این است که قدرت تولید داخلى سالى ۱۳ درصد در برابر واردات کاهش مىیابد. هدفمندى یارانهها چون در استراتژى جامعى به نام آزادسازى اقتصادى و همگن انجام نمىگیرد تاثیر مثبتى بر رقابتپذیرى تولید داخلى با تولید خارجى نمىگذارد و به همین دلیل جذبکننده سرمایه خارجى به صورت شدیدى نخواهد بود. جدا از آنکه تا زمانى که سدهاى مقدماتىتر برداشته نشوند این طرح موضوعیت پیدا نمىکند.
از سویى مثلا اکنون که یارانهها حذف شده است، قیمت خودروهاى کممصرف افزایش بیشترى در بازار داخلى پیدا مىکند و این انگیزه ایجاد مىکند تا خودوسازها بر روى خودروهاى کممصرف بیشتر سرمایهگذارى کنند و این خیلى خوب است. به طور کلی بر تولید لوزام خانگى یا هر کالاى مصرفى بادوامى که انرژى کمترى مصرف مىکند و از امروز ارزش ویژهاى مىیابد، تاثیر مثبت مىگذارد. این نتایج مثبت آزادسازى یارانههاست. ولى به شرطى که آن مقدمات نیز فراهم شود. به معناى دیگر تمام جزئیات قضیه در برخى موارد به نفع تولیدات داخلى شده و منجر به بهبود سرمایهگذارى مىشود و در برخى موارد خیر.
اما در مجموع تا زمانى که سدهاى مقدماتىتر یعنى سدهاى دیپلماتیک و سیاسى مثل تحریمها برداشته نشوند، انتظار نمىرود که در ایران شاهد رشد سرمایهگذارى چشمگیرى باشیم. تا زمانى که ایران مسائل دیپلماتیکش را با جهان حل نکرده و در بازارهاى بینالمللى ادغام نشده، سرمایهگذارى خارجى در ایران صورت نخواهد گرفت. تا زمانى که ایران قوانینش را با دنیا مطابقت ندهد و در واقع قوانین سرمایهگذارى و پایههاى حقوقى خود را با پایههاى حقوقى جهانى هماهنگ و اصلاح نکند ما قادر به جذب سرمایههاى عظیم و سنگین نخواهیم بود. ولى اگر آنها هم اصلاح شوند آن موقع شاهد خواهیم بود که مثلا در حوزههایى مثل صنایع انرژىور بهبود عملکرد سرمایهگذارى خارجى را خواهیم دید، ولى متقابلا در بسیارى از رشتههاى دیگر چون قیمت تمام شده صنایع به دلیل افزایش تورم افزایش پیدا خواهد کرد، خواهیم دید که قدرت رقابت تولیدکنندگان داخلى در برابر واردات باز هم کاهش بیشترى خواهد یافت.
چرا که دولت حاضر نیست این تناقض را حل کند که به هر حال یا جلوى رشد تورم را بگیرد یا معادل نرخ تورم اجازه دهد که قیمت دلار افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر اگر بناست آزادسازى اقتصادى صورت بگیرد باید آزادسازى نرخ خارجى نیز صورت بپذیرد. براى همین است که مىگویم دولت هم بنا ندارد و اعلام هم نکرده که در چارچوب یک استراتژى در حال انجام این کار است. والا باید نیروى کار هم آزاد شود، کارخانهها هم باید بتوانند نیروى کار مازاد خود را اخراج کنند؛ اگر کارخانهها حق اخراج داشته باشند و کارگران هم باید بتوانند اعتصاب کنند. اینها کلا منظومهاى است که همگى به هم مرتبطند.
اگر استراتژى آزادسازى همانند آن چیزى باشد که لهستان، چک، اسلواکى، مجارستان، بلغارستان و رومانى اجرا کردند، امید به تحولات خیلى عظیم در سرمایهگذارى مىتوان داشت. چنان که اکنون این کشورها مقصد اصلى سرمایهگذارىهاى اروپایى هستند. ولى در شرایط فعلى که اولا سدهاى مقدماتىتر مثل مسائل سیاسى، دیپلماتیک، تنشزدایى بین ایران و جهان و فضاى عمومى کسب و کار در ایران برداشته نشده است، شاهد اتفاق جدىاى در سرمایهگذارى خارجى نخواهیم بود، ثانیا اگر هم بیفتد در برخى حوزهها مثل صنایع انرژىور رغبت بیشترى به سرمایهگذارى خواهد بود که البته به نظر من سرمایهگذار آن هم خارجى نخواهد بود و در برخى رشتههاى دیگر رغبت کمترى وجود خواهد داشت. به همین دلیل من تصور نمىکنم که به جز صرفهجویى حاصل از کاهش مصرف سوخت، منابع جدیدى براى سرمایهگذارى در ایران پدید بیاید.
از سویى پیشبینى مىشود که واردات رشد پیدا کند. اگر اجزایى که درباره آنها صحبت شد به صورت همگن و یکسان آزاد بشوند حتما اثرش بر روى اقتصاد کشور و سرمایهگذارى خارجى مثبت خواهد بود. ولى اگر آزاد نشوند تنها اثر مثبتش روى کاهش کلى مصرف سوخت است که تنها از این زاویه مىتوان از هدفمند کردن یارانهها حمایت کرد تا حداقل مسائل زیست محیطى بهبود پیدا کند. بنابر این مجددا باید تاکید کرد که روى سقف عمومى تولید انتظار نمىرود تغییرى ایجاد شود. روى سقف کلى سرمایهگذارى غیر از آثار حاصله از صرفهجویى مصرف سوخت اتفاق خاصى نخواهد افتاد. تلاطم در داخل صنایع و در داخل بخشهاى اقتصادى و در داخل گروههاى اجتماعى گریزناپذیر خواهد بود. البته هدف از این طرح هم همین است که اصلا نمىتوان به این دلیل طرح را سرزنش کرد چرا که باید بتواند این تلاطم را ایجاد کند. تبعات این طرح در برخى طبقات اجتماعى باید مثبت و در برخى طبقات منفى باشد. ولى در مجموعه به اعتقاد من اگر ۳۰۰ میلیون بشکه معادل نفت خام از مصرف سوخت ایران کم شود باز هم این طرح به هدفش رسیده است.
از سوى دیگر با هدفمند کردن یارانهها و کاهش احتمالى مصرف سوخت انتظار مىرود که دولت بتواند تحریمها را دور بزند. ما وارد کننده سوخت هستیم و این موضوع بسیار احمقانهاى بوده که ما تا به حال آن را متحمل شدهایم. من بارها در مقالاتم نوشتهام که نمىشود کشور را با دیپلماسى جنگى اداره کرد در حالى که قرار است در حوزه اقتصادى صلحطلب باشیم. نمىتوانیم به دنبال دیپلماسى استقلالطلبانه برویم ولى همزمان خواهان اقتصاد ادغامگرایانه شویم. این تناقض بزرگى است که در اقتصاد ایران طى پنج یا شش سال گذشته تا کنون مشهود بوده است. ما به غرب دشنام مىدهیم در حالى که بیشترین مراودات را با آنها داریم. کمترین تناسب بین دیپلماسى و اقتصاد در جهان در ایران است. بدین معنا که اگر بنا بود میزان سفرها و مناسبات دیپلماتیک ایران ملاک اقتصاد باشد باید ونزوئلا شریک اول و سوریه شریک دوم اقتصادى ما باشد. در حالى که این گونه نیست. کشورهایى که ما قرن تا قرن یک دیپلمات معمولى از آنها نمىبینیم همانند کره جنوبى، فرانسه، ایتالیا، انگلیس و غیره کشورهاى رده اول اقتصادى ما هستند. این طرح مىتواند براى حل این تناقض قدم اول را بردارد که هدفش نیز همین است.
منبع: دیپلماسى ایرانى
حالا که یارانه برای مردم ایران و تولید کنندگان داخلی حذف شد و از آن به عنوان یک جراحی تاریخی در اقتصاد ایران یاد می شود . اگر قبل از حذف یارانه ها مردم ایران کالایی را ارزان هم دریافت می کردند جای دوری نمی رفت چون مردم صاحب اصلی و واقعی حامل های انرژی و کالاهای دیگر هستند.ولی دولت در این جراحی بزرگ به درد و خون ریزی این جراحی توجهی نکردو آنرا به انجام رساند .حلا با توجه به اینکه دو لت محترم با تثبیت و ثابت نگه داشتن قیمت ارز های خارجی بخصوص دلار (ارز آمریکاای جهان خوار) هر سال میلیارد ها دلار سوبسید و یارانه به خارجی ها و تولید کنندگان جنس خاری پرداخت می کند .آیا تصمیم دارد این یارانه ها را از خارجی ها و تولید کننده های خارجی نیز خذف کند.؟؟
با خذف یارانه از کالاهای تولید داخل و باقی نگه داشتن یارانه از تولید کنند گان خارجی(با تثبیت نرخ ارز) تولید داخلی گران تر و تولید خارجی ارزانتر شده است. فعلا یک هیچ به نفع خارجی ها تا ببینیم آقای احمدی نژاد چه کار خواهد کرد؟؟
از صحبتهای این روزها:
۱-آیا کسانی که با تیغ ریش میزنند با کسانی که با ریش تیغ میزنند، نزد خدا برابرند؟!!
۲-آرزوی دختری که دوست داشت قیمت بنزین لیتری ده هزار تومان شود !
چند روز قبل از هدفمند شدن یارانه ها، با دختر ۱۹ ساله ای همصحبت شدم که پدرش برای جشن تولد ۱۹ سالگی اش یک آزرای مشکی خریده بود…پلاک آزرا برخلاف ماشین دیگر این دختر، فرد بود.
اینطوری هم ماشین با پلاک فرد داشت، هم ماشین با پلاک زوج و خیالش از بابت محدودیت های ترافیکی راحت شده بود.
می گفت: من دوست دارم قیمت بنزین لیتری ده هزار تومان بشه تا این درو دهاتی ها ماشین هاشون رو از تو خیابونا جمع کنن !
اینطوری هم مشکل آلودگی هوا حل میشه، هم مشکل آلودگی صوتی، هم مشکل ترافیک و شلوغی و هزار تا مشکل دیگه !!
من به نوبه خودم تشکر می کنم از دولت مردمی و عدالت محور به خاطر اینکه این دختر را به آرزویش نزدیک کرد.
۳-به کارای خوبی هم که خودشون میگن کردن شک دارن: یارانهها رو برنداشته پلیسای ضد شورش رو ولو کردن تو خیابونا! مملکته داریم؟
۴-تبلیغات ریاست جمهوری آینده
– در صورت پیروزی، اولویتتون چیه؟
– بیهدف کردن یارانهها
۵-نکند بنشینیم تا هدفمندمان کنند
هدفمندیمان پیش کش
نکند احمق فرض شویم
نمی دانم چکار می خواهی بکنی
ولی کاری بکن که فردا نگویند دید اینها چقدر ساده لوح و احمق بودند
هدفمند شدن ولی برای اهداف دولت خائنشان
پس مواظب باشیم
فردا نگاه عاقل اندر سفیه به هم نیندازیم