آیت‌الله جوادی آملی: اخلاق در این دنیا باعث می‌شود بیراهه نرویم و راه کسی را نبندیم

چکیده :اخلاق در چهار بخش براي ما کاربرد دارد که بخش اول آن مربوط به دنياست و سعادت و زندگي مرفه و آرام ما را که نه بيراهه برويم و نه راه کسي را ببنديم در دنيا تامين مي‌کند. سه بخش ديگر اخلاق به مساله برزخ و قيامت و بهشت برمي‌گردد که شامل طب، معماري و هنر هستند. اخلاق به طب بر مي‌گردد براي اين‌که حيات معنوي ما را تامين مي‌کند، به معماري بر مي‌گردد به اين جهت که براي ما بدني مي‌سازد که با فشار مرگ از بين نمي‌رود و نمي‌پوسد و همچنين به زيبايي و هنر بر مي‌گردد براي اين‌که همه ما علاقه‌منديم بعد از مرگ زيبا محشور...

آیت‌الله جوادی آملی گفت: در قیامت برخی افراد به صورت سیه روی و برخی دیگر سفیدروی محشور می‌شوند و رنگین پوست بودن در دنیا نشانه کمال و نقص انسان نیست.

به گزارش ایسنا، آیت‌الله جوادی آملی در جلسه اخلاق که با حضور جمع کثیری از طلاب و دانشجویان دانشگاه‌های مختلف برگزار شد، ضمن تبریک ایام پربرکت دهه کرامت به همه علاقه‌مندان قرآن و عترت، به تشریح فن اخلاق با استفاده از بیانات نورانی امیرالمومنین علیه السلام در نهج‌البلاغه پرداخت و اظهار کرد: اخلاق در چهار بخش برای ما کاربرد دارد که بخش اول آن مربوط به دنیاست و سعادت و زندگی مرفه و آرام ما را که نه بیراهه برویم و نه راه کسی را ببندیم در دنیا تامین می‌کند.

وی ادامه داد: سه بخش دیگر اخلاق به مساله برزخ و قیامت و بهشت برمی‌گردد که شامل طب، معماری و هنر هستند.

جوادی آملی با تشریح این سه بخش گفت: اخلاق به طب بر می‌گردد برای این‌که حیات معنوی ما را تامین می‌کند، به معماری بر می‌گردد به این جهت که برای ما بدنی می‌سازد که با فشار مرگ از بین نمی‌رود و نمی‌پوسد و همچنین به زیبایی و هنر بر می‌گردد برای این‌که همه ما علاقه‌مندیم بعد از مرگ زیبا محشور شویم.

جوادی آملی با یادآوری این‌که « در دنیا رنگین پوست بودن نه علامت کمال است و نه علامت نقص» اظهار کرد: کسانی که در مناطق مختلف جغرافیایی زندگی می‌کنند ممکن است رنگ پوست آن‌ها با دیگران فرق کند؛ این‌ها نشانه کمال و سعادت انسان نیست.

این مفسر قرآن ادامه داد: رنگی که انسان در قیامت با آن محشور می‌شود مهم است، برای این‌که در قیامت برخی افراد به صورت سیه روی و برخی دیگر سفیدروی محشور می‌شوند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به جریان سالم بودن پیکر مرحوم ابن بابویه پس از ۸۰۰ سال اشاره کرد و گفت: مرحوم آقا علی حکیم که یکی از علمای بزرگ اسلام بودند و ۲۰۰ سال قبل با عظمت و جمال سالیان متمادی در حوزه تهران تدریس می‌کردند، در رساله خود که در باب معاد نوشتند، به این موضوع اشاره کردند و در اوایل رساله نوشتند که وقتی در نزدیکی شاه عبدالعظیم حسنی – ابن بابویه فعلی – باران فراوانی بارید، در اثر آب گرفتگی قبرستان برخی از قبور فرو ریخت.

جوادی آملی ادامه داد: وقتی مردم آن منطقه به زیارت اهل قبور رفتند مشاهده کردند که قبری شکاف برداشت ولی کفن و بدن آن شخص سالم بود و وقتی بررسی کردند، فهمیدند که این شخص محمدبن علی بن بابویه است که ۸۰۰ سال قبل رحلت کرده بودند.

استاد برجسته حوزه علمیه یادآور شد: مردم تهران با شنیدن این جریان پشت سر هم، شب و روز به زیارت آن قبر می‌رفتند و آقا علی حکیم در کتابش مرقوم فرمود که وقتی اوضاع آرام شد به سمت این قبر حرکت کردند و دیدند که بدن و کفن ابن بابویه سالم است.

وی با اشاره به برخی ویژگی‌های ابن بابویه، تاکید کرد: پدر ابن بابویه با امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف ارتباط داشت و خود ابن بابویه نه امام بود و نه امامزاده، ولی توانست بدنی بسازد که هزاران سال سالم باشد.

جوادی آملی اظهار کرد: مرحوم محقق داماد در کتاب شریف خود از برخی بزرگان نقل می‌کند که عقل به قدری روشن است که اگر به کثرت حس درآید و جرم و ماده شود، آفتاب پیش او تاریک است.

وی تصریح کرد: جهل و جهالت اگر به صورتی درآید، تاریکی پیش او روشن است، یعنی جهالت از تاریکی تاریک‌تر است و عقل اگر به صورت جسم درآید از آفتاب روشن‌تر است.

این مفسر قرآن کریم با تاکید بر پرداختن به مسائل اخلاق در حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: حوزه و دانشگاه کارهای علمی انجام می‌دهند ولی اخلاق بخش عملی است. اینکه می‌بینیم برخی‌ها علم دارند و عمل نمی‌کنند برای این است که علم آنها منشا عمل نیست.

جوادی آملی با بیان این‌که « در محدوده بدن و جان چهار بخش وجود دارد» تصریح کرد: ما چشم و گوش داریم که مجاری ادراکی ماست و دست و پا داریم که با آنها کار انجام می‌دهیم. ادارک ما به چشم و گوش و تحریک ما به دست و پا است.

وی ادامه داد: در محدوده تن انسان چهار گروه وجود دارند، گروه اول کسانی هستند که هم خوب می‌بینند و می‌فهمند و هم خوب حرکت می‌کنند. دست و پای این گروه سالم است و بنا بر دیدشان حرکت می‌کنند. این گروه از افراد از نظر اداراک و تحریک سالم هستند.

جوادی آملی خاطرنشان کرد: گروه دوم افرادی هستند که از نظر ادراک سالم هستند ولی از نظر تحریک مشکل دارند. این افراد به عنوان مثال مار و عقرب را می‌بینند ولی دست و پایشان فلج است و نمی‌توانند بدوند.

جوادی آملی با بیان این‌که «گروه سوم کسانی هستند که دست و پای قوی دارند ولی چشم‌شان نمی‌بیند» اظهار کرد: گروه چهارم نیز افرادی هستند که نه چشم و گوش خوبی دارند که بفهمند و ببینند و نه دست و پایی که بدوند.

وی تاکید کرد: همین چهار گروه در جان ما هم وجود دارد، یعنی برخی‌ها خوب می‌فهمند و آنجایی که به جزم و اندیشه و رای برمی‌گردد موفق‌اند و هم در بحث عقل عملی خوب می‌فهمند.

استاد برجسته حوزه با یادآوری این‌که «جریان عقل عملی که عهده‌دار عزم است کاملا جدا از نشئه علم است» تاکید کرد: ما در درون‌مان نیرویی داریم که جزم را رهبری می‌کند و همچنین نیرویی داریم که اراده و تصمیم را رهبری می‌کند. اگر هر دو خوب باشند عالم با عمل می‌شود.

وی گفت: گروه دوم در بخش جان، کسانی هستند که خوب می‌فهند و در دانشگاه و حوزه تحصیل می‌کنند و خوب می‌فهمند اما آن‌جا که باید تصمیم بگیرد عقل عملی فلج است.

جوادی آملی تصریح کرد: در جریان جهاد درونی گاهی عقل شکست می‌خورد و شهوت و غضب پیروز می‌شود و دست و پای عقل را می‌بندد لذا انسان با اینکه می‌داند رشوه و زیرمیزی حرام است، ولی باز هم می‌گیرد.

وی اظهار کرد: این عقل عملی محور تصمیم است. اخلاق عملی برای این است که دست و پای عقل عملی بسته نشود و اگر بسته شد آن را باز کند.

جوادی‌آملی گفت: گروه سوم کسانی هستند که محور عزم آنها خیلی قوی است اما مدار جذب آنها ضعیف است و همانند مقدسان کم درک هستند اما گروه چهارم افرادی هستند که همانند جاهلان نه می‌فهمند و نه عمل می‌کنند.

این استاد حوزه با اشاره به برخی روایات از ائمه معصوم علیهم السلام تصریح کرد: به ما گفتند که اگر شما چند روز با اخلاص باشید چشمه‌های حکمت از شما می‌جوشد. معلوم می‌شود که تمام تلاش و کوشش ما باید این باشد که نگذاریم دست و پای دلمان بسته شود.

وی در بخش دوم فرمایشات خود، به تشریح کلام ۲۳۵ امیرالمومنین علیه السلام در نهج‌البلاغه پرداختند و اظهار داشت: امام علی علیه السلام وقتی می‌خواستند بدن پیامبر صلوات الله علیه را غسل دهد و ایشان را برای دفن مهیا کند فرمود (بابی انت و امی یا رسول الله لقد انقطع بموتک مالم ینقطع بموت غیرک) پدر و مادرم فدای تو، ای پیامبر خدا با رحلت شما حادثه‌ای پیش آمد که با مرگ هیچ کسی آن حادثه پیش نیامد.

وی در ادامه این کلام امیرالمومنین علیه السلام گفت: امیرالمومنین علیه السلام در ادامه فرمودند (من النبوه والانباء و اخبار السماء خصصت حتی صرت مسلیا عمن سواک، و عممت حتی صار الناس فیک سواء و لولا انک امرت بالصبر و نهیت عن الجزع، لانفدنا علیک ماء الشؤون و لکان الداء مماطلا والکمد محالفا، و قلا لک ولکنه ما لا یملک رده، و لا یستطاع دفعه بابی انت و امی اذکرنا عند ربک، واجعلنا من بالک).

جوادی آملی در تشریح این فرمایشات امیرالمومنین علیه السلام اظهار داشت: انبیا و اولیای الهی وقتی رحلت فرمودند وحی نبوت قطع نشد اما بعد از رحلت شما نبوت و اخبار و آگاهی از آسمان قطع شد، بنابراین حادثه رحلت شما جبران ناپذیر است.

وی گفت: امرالمومنین علیه السلام فرمودند که یا رسول الله رحلت شما یک ویژگی و یک گستردگی دارد. مصیبت رحلت شما آنقدر سنگین است که ما حوادث تلخ گذشته را فراموش کردیم و عمومیت این حادثه آن است که نه تنها فرزندان و دوستان و نزدیکان شما از این حادثه گریه می‌کنند، بلکه همه کسانی که از وضعیت شما باخبر بودند می‌گریند. همه عموم در برابر شما خاضع بودند، بنابراین خودشان را داغدار می‌دانند.

وی تاکید کرد: وجود مبارک امیرالمومنین علیه السلام عرض کرده بودند که اگر دستور شما از صبر و نهی از جزع نبود تمام اشک چشمانمان می‌ریخت و این غصه و درد برای همیشه هم قسم ما بود، چون مصیبت رحلت شما خیلی سنگین است. لکن نه می‌شود جلوی مرگ را گرفت و نه می‌شود مرده را برگرداند، بنابراین غصه و درد و رنج اثری ندارد.

وی گفت: امیرالمومنین علیه السلام فرمودند، اکنون که به ملاقات پروردگار می‌روید ما را به خاطر بسپار و برای ما هم طلب مغفرت کنید.