سقوط شاخص اشتغال در ۳ سال گذشته

چکیده :در سال 1386، تعداد 289 هزار شغل و در سال 1388، حدود 490 هزار شغل به مشاغل قبلی کشور افزوده شده و در سال 1387، 592 هزار شغل از مشاغل موجود از بین رفته و در 3 ماه نخست سال 1389 نیز 322 هزار شغل دیگر از دست رفته...

مسوولان اجرایی  در توضیح چرایی فوریت اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده به این موضوع اشاره می‌کردند که در سال‌های بعد (منظور همان سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۹)، کشور با ورود وسیع نیروی کار به بازار مواجه خواهد شد که ضروری است طرح‌هایی برای اشتغال این نیروها تنظیم شود. جهرمی، وزیر وقت کار از ورود سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار نیروی کار جدید به بازار کار خبر می‌داد و مدعی بود که با ایجاد سالانه حداقل یک میلیون و ۲۰۰ هزار شغل می‌توان به کاهش نرخ بیکاری در کشور دست یافت.

امروز دیگر جهرمی در مسند کار ننشسته است، اما آمار نشان می‌دهد که طی ۴ سال گذشته که قرار بود ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار شغل جدید در کشور ایجاد شود، بلکه تعدادی شغل از مشاغل موجود کشور کاسته شده است.

به گزارش ایلنا، بنا به آمار رسمی کشور، جمعیت فعال ایران در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۳ میلیون و ۴۶۶ هزار نفر اعلام و نرخ بیکاری، ۱۱.۳ درصد اعلام شد. مطابق این آمار در سال ۱۳۸۵ حدود ۲۰ میلیون و ۸۱۴ هزار شاغل در کشور وجود داشت. طبق آمار اعلامی از سوی مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری سال ۱۳۸۶ با ۰.۷ درصد کاهش نسبت به سال ۸۵ به ۱۰.۶ درصد رسید. این نرخ در بهار سال ۸۶ برابر ۱۰.۷ درصد، تابستان ۹.۹ درصد، پائیز ۹.۸ درصد و زمستان ۱۱.۹ درصد بود. با توجه به جداول بانک مرکزی که جمعیت فعال سال ۱۳۸۶ را ۲۳ میلیون و ۵۷۹ هزار نفر اعلام می‌کرد، مشخص است که ۲۱میلیون و ۱۰۳هزار نفر در این سال شاغل بوده‌اند.

سال ۸۷؛ اشتغال عقب‌نشینی می‌کند

اوایل سال ۱۳۸۸، مرکز آمار ایران نرخ بیکاری سال ۸۷ کل کشور را ۱۰.۴ درصد اعلام کرد که نسبت به سال ۸۶ کاهش نشان می‌داد. در این گزارش با اعلام نتایج طرح آمارگیری از نیروی کار در زمستان ۱۳۸۷ تصریح شده بود که بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۰ساله و بیشتر نشان می‌دهد ۱۲.۵ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده‌اند. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به زمستان ۱۳۸۶ معادل ۰.۶ درصد و نسبت به پاییز ۱۳۸۷ حدود ۳ درصد افزایش داشت. با احتساب جمعیت فعال در این سال؛ یعنی ۲۲ میلیون و ۸۹۲ هزار نفر معلوم می‌شود که ۲۰ میلیون و ۵۱۱ هزار شغل در روزهای پایانی سال ۱۳۸۷ وجود داشته است.

سال ۱۳۸۸؛ عقب‌نشینی دولت در برابر نرخ بیکاری

گزارش مرکز آمار ایران درباره طرح آمارگیری نیروی کار در سال ۱۳۸۸ نشان می‌داد که از جمعیت فعال ۲۳ میلیون و ۸۴۰ هزار و ۶۷۶ نفری کشور، ۱۱.۹ درصد برابر ۲ میلیون و ۸۳۹ هزار و ۹۷۳ نفر بیکار بودند که نشان می‌داد ۲۱ میلیون و ۷۰۳ شغل در کشور وجود داشته است. به عبارتی در این سال تنها حدود ۴۹۰ هزار شغل به مشاغل کشور افزوده شده و لذا نرخ بیکاری در کشور ۱.۵ درصد افزایش داشته است.

در تازه‌ترین گزارش مرکز آمار درباره نرخ بیکاری در فصل بهار سال ۱۳۸۹ عنوان شده است که از جمعیت فعال ۲۴ میلیون و ۲۰۴ هزار و ۲۰۱ نفری در ایران، ۳ میلیون و ۵۲۵ هزار و ۶۴۰ نفر بیکار و ۲۰ میلیون و ۶۷۸ هزار و ۵۵۱ نفر دارای حداقل یک ساعت کار در هفته بوده‌اند. این به این معناست که در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۹ که قرار است طبق دستور شورای عالی اشتغال در این سال یک میلیون و ۱۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد شود، نه فقط شغلی ایجاد نشده است بلکه ۳۲۲ هزار و ۱۵۲ شغل نیز از بین رفته است؛ یعنی برای دستیابی به اهداف دولت، باید در ۹ماه باقیمانده، یک میلیون و ۴۲۲ هزار شغل در کشور ایجاد شود که امری بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

مقایسه آمار فوق در محدوده سال‌های ۱۳۸۵ تا پایان بهار سال ۱۳۸۹ نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۶، تعداد ۲۸۹ هزار شغل و در سال ۱۳۸۸، حدود ۴۹۰ هزار شغل به مشاغل قبلی کشور افزوده شده و در سال ۱۳۸۷، ۵۹۲ هزار شغل از مشاغل موجود از بین رفته و در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۹ نیز ۳۲۲ هزار شغل دیگر از دست رفته است. به عبارت دیگر از ابتدای سال ۱۳۸۶ تا ابتدای تابستان ۱۳۸۹، نه فقط شغلی افزوده نشده است، بلکه بیش از ۱۳۵ هزار شغل نیز از دست رفته است. البته شکی نیست که تعدادی شغل طی این سال‌ها ایجاد شده است، ولی از بین رفتن برخی مشاغل و تفاضل مشاغل ایجاد شده به مشاغل از بین رفته عدد ۱۳۵ هزار شغل را نشان می‌دهد که فاجعه‌ای برای کشور محسوب می‌شود.

صنعتی که زمین‌گیر است

مطابق آمار مرکز آمار ایران در پایان سال ۱۳۸۵، صنعت کشور با در اختیار داشتن ۶ میلیون و ۶۰۴ هزار و ۹۰۹ فرصت شغلی سهم ۳۱.۷ درصدی در اشتغال کشور داشت. در پایان بهار سال ۱۳۸۹، بخش صنعت با در اختیار داشتن ۶ میلیون و ۴۴۶ هزار و ۲۱۷ فرصت شغلی برابر با ۳۱.۲ درصد اشتغال کشور، نشان می‌دهد که نه فقط در این مدت شغلی در صنعت مازاد بر مشاغل از بین رفته ایجاد نشده است، بلکه تفاضل مرگ و میر مشاغل و مشاغل ایجاد شده تراز منفی ۱۵۸ هزار و ۶۹۲ را نشان می‌دهد که بیانگر بیماری مزمن کشور در بخش صنعت است. این آمار در حالی است که طی این سال‌ها همواره بر رشدهای بالا در صنعت کشور تاکید شده است.

طرحی نو در اندازیم

آمار فوق متعلق به یک بازه زمانی ۳۹ ماهه است. به عبارتی طرح‌های اشتغالزایی دولت نهم مجموعاً در ۳۹ ماه مورد اشاره، تعدادی شغل ایجاد کرده و تعدادی از مشاغل را از بین برده است که البته کفه ترازو به سمت مرگ و میر مشاغل بوده است، به‌طوری‌که ماهانه حدود ۳ هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی در تفاضل مشاغل ایجاد شده و از بین رفته از کف کشور رفته است. این در حالی است که هنوز هم دولت دهم از عزم جدی خود برای ایجاد یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل در سال جاری خبر می‌دهد. اگر روند حرکتی ایجاد اشتغال در برنامه‌های دولت دهم مشابه دولت نهم باشد، قطعاً روند مذکور ادامه خواهد یافت، مگر این‌که طرح‌هایی پخته‌تر و با نظارت دقیق‌تری در راه باشند، طرح‌هایی که با بررسی‌های کارشناسی، علاوه بر ایجاد شغل، قادر باشند تا مشاغلی ایجاد کنند که ضمن پایداری، از حداقل استانداردهای لازمه چون بیمه و حداقل حقوق برای شاغلان آنها برخوردار باشند.