چهره‌هایی که به مناظره تلویزیون دعوت نشدند

چکیده :کنايه حميد رسايي در برنامه پنجشنبه شب «ديروز، امروز، فردا» به همين موضوع بود؛ «به من گفته بودند در برنامه رو به فردا و براي مناظره بيا که گويا «ديروز وامروز» هم به اين برنامه اضافه شده است،» قابل پيش بيني بود که اين چهره طيف رايحه خوش چگونه و در چه محورهايي سخن...

کلمه: انصاری راد، اشرفی اصفهانی، مجید انصاری، مصطفی درایتی، منتجب نیا، اسحاق جهانگیری، محمدباقر نوبخت، علی شکوری راد، حسن بیادی، علی دورانی و جمشید انصاری اعلام کردند از آنها برای شرکت در مناظره تلویزیونی دعوت نشده است.

به نوشته «اعتماد»، پنجشنبه شب زمانی که حمید رسایی نماینده حامی دولت با اعتماد به نفس خاصی گفت؛ «من احساس می‌کنم صدا و سیمای ما بیش از حد ماخوذ به حیاست، اگر شما نمی‌گویید من می‌گویم که همکاران شما به من گفتند با ۱۲ نفر از دوستان به اصطلاح اصلاح طلب و منتقد تماس گرفته شده و آنها حاضر به مناظره نشده‌اند. به نظر من اسامی این افراد را اعلام کنید. آنها باید تاوان نیامدن به مناظره را بپردازند» همه در انتظار بودند تا مجری برنامه که به نظر می‌رسید از این موضع رسایی یکه خورده، این اسامی را اعلام کند.اما در روندی قابل پیش بینی این اتفاق رخ نداد.

اگرچه وی با خنده همیشگی خود اعلام کرد «شاید تا آخر برنامه این کار را کردیم» اما این شاید او در حد همان «شاید »های وعده داده شده پیشین در رسانه عمومی باقی ماند تا مخاطبان درباره صحت ادعای «شانه خالی کردن» اصلاح طلبان از «رودررو شدن» با حامیان وضع موجود دچار تردید شوند. این تردید زمانی به تدریج رنگ «اطمینان» به خود می‌گیرد که اکثریت قریب به اتفاق فعالان سیاسی اصلاح طلب و حتی اصولگرایان منتقد دولت در گفت وگو با «اعتماد» اعلام کردند نه برای حضور در این برنامه که برای برنامه سابق مناظره یعنی «رو به فردا» نیز از آنها دعوتی نشده است و به این ترتیب صحت ادعای مسوولان صدا و سیما و اداره کنندگان برنامه فوق با علامت سوال مواجه شد. ۱۰ روز پیش بود که برنامه رو به فردا پس از دو برنامه که با حضور دو تن از فعالان سیاسی اصلاح طلب تا حدودی شبیه مناظره شده بود، بار دیگر به مسیر پیش از آن بازگشت.

در آن مقطع «شنیده‌ها» ابتدا از حضور سیدحسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران و از چهره‌های محوری اصلاح طلبان و روح الله حسینیان از چهره‌های ارشد طیف حامی دولت مجلس در این برنامه حکایت داشت که یک روز مانده به آن ناگهان ورق برگشت و واحد مرکزی خبر به طور رسمی از محسن رضایی و علی اکبر ولایتی از اصولگرایان میانه رو به عنوان مهمانان «رو به فردا» نام برد. استقبال از این تغییر ناگهانی نیز مشخص بود؛ تیترهایی مانند «مناظره یخ کرد»، «مباحثه و نه مناظره» و… در سایت‌ها و روزنامه‌های روز چهارشنبه پیش از آن نشان می‌داد که «بازگشت به اصل» صدا و سیمایی‌ها برای بسیاری قابل پیش بینی بود.

اما کار به اینجا هم ختم نشد و در شرایطی که طیفی از مردم با توجه به کاندیدا بودن محسن رضایی در انتخابات ریاست جمهوری دهم و انتقادات جسته و گریخته وی از روند برگزاری آن بی میل به شنیدن سخنان فرمانده سپاه پاسداران در دوران دفاع مقدس نبودند، هنگام معرفی مهمانان برنامه اما یک «ابهام» دیگر نیز رخ داد و به جای دیدن چهره ولایتی و رضایی، این علاء الدین بروجردی و روح الله حسینیان بودند که روی صندلی‌های استودیو جلوس کرده بودند و مناظره‌ای در کار نبود.

دو چهره حامی دولت هر آنچه توانستند به میرحسین، خاتمی، کروبی و منتقدان تاختند. هرچند پیش از آن نیز پس از آنکه برنامه سه شب در هفته به یک شب تقلیل داده شده و زمزمه‌هایی در خصوص ابراز نارضایتی از طرح مواضع اصلاح طلبان در یک برنامه زنده شنیده شد، فعالان سیاسی منتقد و تحلیلگران از نبود تصمیم جدی برای تداوم مناظره‌ها سخن می‌گفتند.

آنها بر این باور بودند که مناظره تنها یک قطعه از پازل استراتژی برون رفت از وضع موجود است و به تنهایی و در حالت فقدان وجود اراده برای استفاده از مباحث طرح شده در آن از سوی طرفین، گره گشا نخواهد بود. اصلاح طلبانی همچون عباس عبدی، احمد شیرزاد و محمدرضا خاتمی نیز آن را به دلیل ریزش قابل توجه بینندگان رسانه عمومی دانسته و به آن لقب «تاکتیک» دادند.

خط مشی که صدای اصولگرایانی مانند علی لاریجانی را نیز درآورد و آنها خواستار دعوت از سران معترض برای شنیدن اما و اگرهای آنها در خصوص وقایع ماه‌های اخیر کشور شدند. پس از «مفاهمه» حسینیان و بروجردی اما همان روند هم تداوم نیافت و به بهانه نزدیکی به ایام پیروزی انقلاب اسلامی، برنامه‌ای با دو بخش و یک «مهمان» جایگزین آن شد.

کنایه حمید رسایی در برنامه پنجشنبه شب «دیروز، امروز، فردا» به همین موضوع بود؛ «به من گفته بودند در برنامه رو به فردا و برای مناظره بیا که گویا «دیروز و امروز» هم به این برنامه اضافه شده است،» قابل پیش بینی بود که این چهره طیف رایحه خوش چگونه و در چه محورهایی سخن بگوید.

او ابتدا سراغ منافقین و بنی صدر رفت. سپس تحلیلی را عنوان کرد که هر ۱۰سال یک «فتنه» در نظام رخ داده است. از دید رسایی نخستین آن ماجرای اختلاف بر سر قائم مقامی رهبری و موضع مرحوم آیت الله منتظری در سال ۶۸، دومین آن فتنه اصلاحات امریکایی با پیروزی سیدمحمد خاتمی و اصلاح طلبان در سال ۷۸ و سومین مورد، اتفاقات پس از انتخابات در سال ۸۸ بوده است. در طول برنامه بارها و بارها به مطبوعات حمله شد و رسایی توقیف مطبوعات را نه منحصر به دوران اصلاحات که به ابتدای انقلاب و توقیف ۴۰ نشریه به طور ناگهانی نسبت داد. رسایی البته به این نکته نیز اشاره کرد که «مردم پس از دوم خرداد دیدگاه‌های اصلاح طلبان را باور کرده بودند» و البته بلافاصله پس از آن از ریزش پایگاه اجتماعی آنان خبر داد.

صرف نظر از سخنان وی که با توجه به موضع گیری‌های او امری دور از انتظار نبود، طرح ادعای تماس با ۱۲ چهره منتقد و اصلاح طلب و نپذیرفتن آنها نیز در نوع خود قابل تامل بود. دلیل این ابهام به اعلام آمادگی تنی چند از اصلاح طلبان برای حضور در سیما به شرط «زنده» بودن برنامه بازمی گشت. با توجه به در بازداشت بودن تعداد زیادی از چهره‌های شاخص اصلاح طلب، کار دشواری نبود که از فعالان سیاسی باقیمانده درباره این ادعای صدا و سیما پرسش شود. در عین حال برای اینکه دایره «منتقد» دیدن نیروهای انقلاب از نظر رسانه عمومی وسیع است، با اصولگرایان منتقد نیز تماس گرفته شد تا به همین پرسش پاسخ دهند.

نتایج این «نظرخواهی» حاکی از عدم صحت ادعای رسایی بود که البته وی نیز آن را از دست اندرکاران برنامه مذکور نقل کرد. حتی با توجه به اینکه رسایی یک روحانی است، به طور ویژه از روحانیون منتقد پرسش به عمل آمد که پاسخ آنها نیز منفی بود.

حال این سوال همانند همیشه طرح می‌شود که با اعتراف قائم مقام صدا و سیما به ریزش ۴۰ درصدی بینندگان آن پس از انتخابات، تداوم تک صدایی و طرح ادعاهای فاقد واقعیت در این رسانه چگونه به صرف نظر مردم از تهیه اخبار خود از سایر منابع خبر خصوصاً شبکه‌های برون مرزی خواهد انجامید؟ ناظران معتقدند «اعتمادسازی» کلید واژه مفقوده این روزهای فضای سیاسی کشور است و در مقابل ، پافشاری بخش‌های رسمی بر «تک صدایی»، ابهامات موجود را دوچندان کرده است.

***

حجت الاسلام حسین انصاری راد

(رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ششم)

از من تاکنون دعوتی صورت نگرفته است و در عین حال با توجه به مشی صدا و سیما، اگر هم دعوت شود به آن نخواهم رفت. در عین حال حضور برخی دوستان مانند آقای مرعشی و دیگران که توانایی و آمادگی مباحثه را دارند مفید خواهد بود. صدا و سیما یکجانبه و یکطرفه است و هر کسی که با تفکر فعلی همراه نباشد در آن امکان طرح نظرات خود را نخواهد داشت. مشخص نیست آوردن فردی که تنها یک واعظ است و طرح سوالات سیاسی از وی با چه هدفی در یکی از همین برنامه‌های مورد اشاره شما قابل توجیه است؟

حجت الاسلام محمد اشرفی اصفهانی

(فرزند شهید محراب و کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات مجلس هشتم)

برای حضور در صدا و سیما تماسی با من گرفته نشده است. اگر تماس گرفته شود به طرف مقابل بستگی دارد. بعد از حضور آقایان کواکبیان و اطاعت، آنها دریافتند همه اصلاح طلبان حرف‌های درست زیادی برای گفتن دارند و دیگر چنین «اشتباهی» را تکرار نخواهند کرد.

حجت الاسلام مجید انصاری

(نماینده ادوار مجلس، دبیر اجرایی مجمع روحانیون مبارز)

ساعات پایانی شب قبل از مناظره آقایان کواکبیان و شریعتمداری، با من برای حضور در آن برنامه تماس گرفته شد. چون محورهای آن مشخص نبود و فرصتی هم برای بررسی نداشتم آن را نپذیرفتم. اما برای شرکت در برنامه پنجشنبه شب یعنی هشتم بهمن ماه هیچ تماسی نداشتم. البته اگر هم بود با توجه به فرد حاضر از طرف مقابل آن را نمی‌پذیرفتم چون اعتقاد دارم دو طرف باید هم سنگ باشند و هر مناظره‌ای در شأن من نیست. پیشنهاد ما به مسوولان صدا و سیما این بود که اگر در گفتار خود صادق هستند، فهرست چهره‌های اصولگرا را که اعلام آمادگی کرده‌اند به اصلاح طلبان ارائه کنند و ما در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، به تناظر هر یک از حامیان وضع موجود، یکی از اصلاح طلبان و نیروهای معترض را برای مناظره معرفی خواهیم کرد.

حجت الاسلام مصطفی درایتی

(عضو شورای مرکزی حزب مشارکت و مشاور رئیس جمهور دوران اصلاحات در امور روحانیت)

به رغم ادعای مسوولان صدا و سیما، نه با من و نه با هیچ یک از اعضای حزب مشارکت برای حضور در آنجا دعوتی به عمل نیامده است. اما اگر دعوت شود و اگر صدها خط قرمز برای سخنان طرح شده مطرح نکنند و ناچار به «خودسانسوری» نشوم، همچنین فرد مقابل در خصوص وقایع پس از انتخابات مسوول باشد به مناظره می‌روم. نباید مردم احساس کنند سر آنها کلاه گذاشته می‌شود.

حجت الاسلام رسول منتجب نیا

(قائم مقام حزب اعتماد ملی – نماینده ادوار مجلس)

از بعد از انتخابات تاکنون هیچ تماسی با من گرفته نشده البته در خصوص سایر اعضای شورای مرکزی حزب اعتماد ملی سوالی از آنها نکردم. در عین حال شرط من برای حضور در تلویزیون، آزاد بودن طرح مباحث است و اینکه این اجازه داده شود تا تحلیل مورد نظر از فضای فعلی را ارائه دهم. فرد مقابل هم دارای اهمیت است. اگر برای برنامه پنجشنبه شب دعوت می‌شدم نمی‌پذیرفتم چون طرف مقابل باید حداقل‌های لازم را داشته باشد.

علی باقری

(عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب)

من قطعاً اگر به صدا و سیما دعوت شوم خواهم رفت. البته به عنوان یک فعال سیاسی و اگر بنا باشد به عنوان نماینده سازمان مجاهدین انقلاب به رسانه مذکور بروم، باید در حزب برای آن تصمیم گیری شود.

برای حضور در برنامه پنجشنبه شب با من و هیچ یک از اعضای سازمان تماسی گرفته نشد اما به شخصه آمادگی کامل برای مناظره با هر فردی را دارم. به نظرم طرح ادعای تماس با اصلاح طلبان خالی از واقعیت است، اگر نه هم آقای مرعشی و هم آقای شیرزاد برای هر مناظره‌ای اعلام آمادگی کرده‌اند.

اسحاق جهانگیری

(عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و وزیر صنایع دولت اصلاحات)؛

با من تاکنون تماسی برای حضور در تلویزیون گرفته نشده است. اگر تماس بگیرند بستگی به فردی دارد که از طرف مقابل خواهد آمد. در عین حال آقای مهندس مرعشی به عنوان سخنگوی حزب و از چهره‌های مورد قبول همه جناح‌ها برای مناظره در برنامه زنده اعلام آمادگی کرده‌اند.

جمشید انصاری

(دبیر کمیته سیاسی فراکسیون خط امام مجلس و استاندار دولت اصلاحات)

نه برای برنامه پنجشنبه شب و نه هیچ برنامه دیگری تاکنون از من دعوت نشده است. اگر دعوت شوم بستگی به طرف مقابل دارد. باید افراد هم وزن برای مناظره دعوت شوند تا این نام را بتوان بر آن نهاد. اگر برای برنامه مذکور هم دعوت می‌شدم با توجه به فردی که از طرف مقابل دعوت شده بود نمی‌پذیرفتم.

علی شکوری راد

(عضو شورای مرکزی حزب مشارکت و نماینده مجلس ششم)

در راستای شرکت در برنامه‌های مناظره اخیر، نه با من و نه هیچ یک از اعضای حزب مشارکت صحبتی نشده است. درباره برنامه پنجشنبه شب هم به رغم حضور حمید رسایی، اگر دعوت می‌شدم با کمال میل آن را می‌پذیرفتم. اگر برنامه زنده باشد و در حوزه سیاسی قطعاً می‌روم. البته سخنان آقای رسایی درباره بنی صدر و سایر مباحث تاریخی به نظر می‌رسید که «دست اول» نیست. ما آن دوران را تجربه کرده و حرف‌های زیادی درباره آن داریم.

محمدباقر نوبخت

(معاون مرکز تحقیقاتی مجمع تشخیص، دبیرکل حزب اعتدال و توسعه و نماینده ادوار مجلس)

تا جایی که من اطلاع دارم با هیچ یک از اعضای حزب اعتدال و توسعه تماس گرفته نشده و من نیز مشمول همین قاعده هستم. هر کسی که از طرف مقابل بیاید برای ما تفاوتی ندارد. حزب حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و اگر برنامه زنده باشد، آن را با مردم در میان خواهم گذاشت. در عین حال به نظر نمی‌رسد تغییری در رویکرد صدا و سیما ایجاد شده باشد و برخورد آنها با چهره‌های معتدل نظام، این مساله را نشان می‌دهد.

حسن بیادی

(دبیرکل آبادگران جهادی و عضو شورای شهر تهران و اصولگرای منتقد)

به رغم ادعای مسوولان صدا و سیما در خصوص تماس با اصولگرایان منتقد تاکنون تماسی با من گرفته نشده است و پنجشنبه شب هم به همین منوال بود. اگر دعوت شوم خواهم رفت و حرف‌های زیادی را بیان می‌کنم تا حقایق روشن شود. در عین حال طرف مقابل هم مهم است چراکه برخی افراد در شأن مناظره کردن نیستند.

علی دورانی

(دبیرکل آبادگران جهادی، فعال سیاسی و اصولگرای منتقد)

اولاً نکته‌ای را باید روشن کنم که خلاف ادعای آقایان رسایی و مجری برنامه اخیر شبکه ۳ را نشان می‌دهد. اعلام شده این برنامه به صورت گفت وگو نه مناظره دوطرفه و در دو بخش بازخوانی تاریخی و گفت وگو با مهمان روی آنتن می‌رود و مشخص نیست منظور از نیامدن منتقدان برای مناظره چه بوده است؟ تاکنون با من تماس گرفته نشده اما اتفاقاً برای مناظره چهره‌هایی مانند رسایی و کوچک زاده را ترجیح می‌دهم. البته رسایی دیشب، رسایی همیشگی نبود و کمی فتیله را پایین کشیده بود که به نظر من برای ترمیم وجهه خود این کار را صورت داد.

حجت الاسلام علی عسگری

(نماینده مجلس هفتم،عضو مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص و اصولگرای منتقد)

چند وقت قبل از من برای حضور در برنامه مناظره‌ها دعوت شد. در یادداشتی به آنها یادآور شدم حاضرم با آقای حداد عادل درباره نظام جامع انتخابات سخن بگویم و اگر از اصولگرایان دولت گرا هم قرار است کسی بیاید آقایان نادران یا میرتاج الدینی را پیشنهاد کردم که آنها نپذیرفته بودند. از من سوال شد اگر مهمان آنها آقای رسایی باشد چطور؟ پاسخ دادم چون فرد مذکور اصول اخلاقی را رعایت نمی‌کند آن را نمی‌پذیرم.

—

البته گفته می‌شود کسانی هم به مناظره دعوت شده‌اند که به دلایل مختلف نرفته‌اند، مثلا آقای الیاس حضرتی مدیرمسئول اعتماد که می‌گوید وی را دعوت کرده‌اند ولی چون به شهرستان می‌رفته است در مناظره شرکت نکرده است.